Jak mierzyć dziś rozwój społeczno-gospodarczy krajów?

• Autorzy: Agata Kubiczek

Warianty tytułu

How to Measure Social and Economic Development of Countries Today?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W dobie globalizacji tradycyjne mierniki rozwoju gospodarczego nie są w stanie określić precyzyjnie poziomu dobrobytu. Artykuł prezentuje alternatywne i mało popularne podejście do pomiaru stopnia rozwoju społeczno-gospodarczego, ze szczególnym uwzględnieniem HDI. Omówiono tu takie miary, jak: Miernik Dobrobytu Ekonomicznego (MEW), Miernik Krajowego Dobrobytu Netto, Miernik Czystego Dobrobytu (NNW), Indeks Ekonomicznych Aspektów Dobrobytu (EAW), Indeks Trwałego Dobrobytu Ekonomicznego (ISEW), Wskaźnik Faktycznego Postępu (GPI). Liczne mankamenty, którymi obarczone są wyżej wymienione mierniki oparte na zmodyfikowanych rachunkach narodowych oraz trudności w zebraniu wymaganych danych spowodowało wysyp miar indeksowych. Przykładami takich wieloaspektowych mierników dobrobytu są Wskaźnik Dobrobytu Ekonomicznego Netto czy TMDE. Najpopularniejszym syntetycznym wskaźnikiem rozwoju społeczno-gospodarczego jest Indeks Rozwoju Społecznego (HDI) i jego pochodne, m.in.: Wskaźnik Biedy Społecznej, Wskaźnik Ubóstwa (HPI), Wskaźnik Zróżnicowania Rozwoju Społecznego ze Względu na Płeć (GDI), Wskaźnik Równouprawnienia (GEM). Na postawie metodyki HDI skonstruowano wiele innych wskaźników uwzględniających aspekty środowiska naturalnego, np.: Indeks Trwałego Rozwoju Społecznego (SHDI), Indeks Rozwoju Społecznego Uwzględniający Stopień Zanieczyszczenia Środowiska (HDPI), Indeks Zagrożenia Środowiska Naturalnego (EEI), Eko-wrażliwy Indeks HDI. Inne omówione tu miary to: Indeks Fizycznej Jakości Życia (PQLI), Indeks Jakości Życia (LQI), Indeks Wrażliwości Ekonomicznej (EVI) i Indeks Zasobów Ludzkich (HAI). W opracowaniu nie rozstrzygnięto, który wskaźnik najlepiej szacuje poziom rozwoju społeczno-gospodarczego, ale ukazano wady i zalety nowych metod. (abstrakt oryginalny)

EN

During globalization the traditional economic growth measures are not precisely welfare indicators. The economists have tried to construct indicator that include both quality and quantity aspects of economic development. The aim of this article is to present some different and less popular approaches to alternative measurement of welfare, especially HDI. The article discusses such measures of development as: Measure of Economic Welfare (MEW), Net National Welfare (NNW), Index of the Economic Aspects of Welfare (EAW), Index of Sustainable Economic Welfare (ISEW), Genuine Progress Indicator (GPI). A number of shortcomings, which are burdened with the above-mentioned measures based on a modified national accounts and the difficulty of gathering the required data resulted in a flood of multi-dimensional measurement. Examples of such multi-dimensional measures of development include Net Economic Prosperity Index or TMDE. The most common synthetic indicator of social-economic development is the Human Development Index (HDI) and its derivatives, such as: Human Poverty Index (HPI), Gender-Related Development Index (GDI), Gender Empowerment Measure (GEM). On the basis of the methodology of HDI a number of other indicators that take account of environmental aspects have been constructed, such as: Sustainable Human Development Index (SHDI), Pollution Sensitive Human Development Index (HDPI), Environment Endangerment Index (EEI), Environment Sensitive HDI. Other measures discussed here are: Physical Quality of Life Index (PQLI), Quality of Life Index (LQI), Economic Vulnerability Index (EVI) and Human Assets Index (HAI). The paper does not determine which indicator describes the level of development most precisely. In conclusion, the indicators based on HDI are more precise than traditional ones in estimating the welfare. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Globalizacja; Rozwój zrównoważony; Środowisko przyrodnicze; Wzrost gospodarczy

EN

Globalization; Sustainable development; Natural environment; Economic growth

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2014
• Numer: z. nr 38 W kierunku zintegrowanego rozwoju
• Strony: 40--56

Twórcy

autor

Agata Kubiczek

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bibliografia

• Anioł W., 2002, Paradoksy globalizacji, Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, Warszawa.
• Beckerman W., 1966, Bacon R, International Comparison of Income Levels: A Suggested New Measure, "Economic Journal".
• Borys T. (red.), 1999, Wskaźniki ekorozwoju, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok.
• Chołaj H., 2003, Ekonomia polityczna globalizacji, Fundacja "Innowacja" i Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna, Warszawa.
• Constantini V., Monni S., Sustainable Human Development for European Countries, http://epi.yale.edu (dostęp 8.07.2013).
• Czaja S., Korczyńska A., 1998, Spory wokół mierzenia poziomu i dynamiki dobrobytu w gospodarce [w:] Ekologiczne i instytucjonalne uwarunkowania wzrostu gospodarczego, red. M. Noga, Państwowy Instytut Naukowy, Instytut Śląski, Opole.
• Donella H., Meadows D., Meadows L., Behrens J., 1973, Granice wzrostu, PWE, Warszawa.
• Dylus A., 2005, Globalizacja. Refleksje etyczne, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław.
• Florczak W., 2008, Wskaźniki zrównoważonego rozwoju, "Wiadomości Statystyczne", nr 3.
• Graczyk A. (red.), 2007, Zrównoważony rozwój w teorii ekonomii i w praktyce, Prace Naukowe AE im. Oskara Langego we Wrocławiu, nr 1190, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław.
• Guillochon B., 2003, Globalizacja. Jeden świat - różne drogi rozwoju, "Mała Encyklopedia" Larousse, Wydawnictwo Larousse Polska, Wrocław.
• Haliżak E., Kuźniar R., Symonides J. (red.), 2003, Globalizacja a stosunki międzynarodowe, Oficyna Wydawnicza BRANTA, Bydgoszcz-Warszawa.
• http://hdr.undp.org (dostęp 8.07.2013).
• Kaczyńska B., 2001, Pomiar i monitoring w polityce społecznej, "Polityka Społeczna", nr 5-6.
• Kasprzyk L., 2003, Gospodarcze i społeczne aspekty rozwoju ludzkości u progu XXI wieku [w:] Prawo, instytucje i polityka w procesie globalizacji, red. E. Haliżak, R. Kuźniar, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Neumayer E., 2004, Sustainability and Well-being Indicators, WIDER, "Research Paper", No. 20.
• Noga M., 1996, Pomiar dobrobytu społecznego uwzględniający stan i jakość środowiska przyrodniczego człowieka, "Ekonomia i Środowisko", nr 19.
• Noga M., 1996, Społeczeństwo - Gospodarka - Świat, Wyd. Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań.
• Nordhaus W., Tobin J., 1972, Is Growth Obsolete?, "Economic Growth", No. 5.
• Peacock W.G., Hoover G.A., Kilian C.D., 1988, Divergence and Convergence in International Development: A Decomposition Analysis of Inequality in the World System, "American Sociological Review", No. 6.
• Pietraś M. (red.), 2002, Oblicza procesów globalizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Piontek B., 2002, Koncepcja rozwoju zrównoważonego i trwałego Polski, PWN, Warszawa.
• Rocznik Strategiczny 1997/1998, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 1998.
• Rybak M., 1999, Etapy rozwoju etyki [w:] Etyka biznesu, gospodarki i zarządzania, red. W. Gasparski, A. Lewicka-Strzałecka, D. Miler, Wyd. WSHE w Łodzi, Fundacja "Wiedza i Działanie" im. L. Von Milesa i T. Kotarbińskiego, Łódź.
• Rysz-Kowalczyk B. (red.), 2001, Leksykon polityki społecznej, Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, Warszawa.
• Sadowski Z., 2005, Postęp społeczno-ekonomiczny i jego mierzenie [w:] Transformacja i rozwój, red. Z. Sadowski, PTE, Warszawa.
• Sen A.K., 1992, Inequality Reexamined, New York-Oxford.
• Steward K., 1974, National Income Accounting and Economic Welfare: The Concepts of GNP and MEW, Federal Reserve Bank, St. Louis.
• Stiglitz J., 2004, Globalizacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Śleszyński J., 2007, Rola wskaźników realizacji trwałego rozwoju [w:] Zrównoważony rozwój w teorii ekonomii i w praktyce, red. A. Graczyk, Prace Naukowe AE im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław.
• Talberth J., Cobb C., Slattery N., 2007, The Genuine Progress Indicator 2006. A Tool for Sustainable Development, Redefining Progress, Oakland.
• The New Encyclopedia Britannica, Micropedia, 2003, 15th Edition, vol. 4, Chicago.
• UNDP, 1990, Human Development Report 1990, Oxford University Press.
• UNDP, 1996, Human Development Report 1996, Oxford University Press.
• UNDP, 1999, Human Development Report 1999, Oxford University Press.
• UNDP, 2005, Human Development Report 2005, Oxford University Press.
• UNDP, 2012, Krajowy Raport o Rozwoju Społecznym. Polska 2012. Rozwój regionalny i lokalny, Biuro Projektowe UNDP w Polsce, Warszawa.
• www.economist.com (dostęp 8.07.2013).
• www.redefiningprogress.org (dostęp 8.07.2013).
• www.unescap.org (dostęp 8.07.2013).
• Zienkowski L., 2001, Co to jest PKB? Jego rola w analizach ekonomicznych i prognozowaniu, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
• Zolotas X., 1981, Economic Growth and Declining Social Welfare, New York University Press, New York.
• Zysnarska E., 2003, Pomiar jakości życia, "Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy", z. 1.
• Żylicz T., 2007, Trwały rozwój w teorii ekonomii [w:] Obszary badań nad trwałym i zrównoważonym rozwojem, red. B. Poskrobko, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok.