Pomiar obciążenia wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych

• Autorzy: Jacek Białek

Warianty tytułu

Consumer price index measurement bias

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI, Consumer Price Index) stosowany jest jako podstawowa miara inflacji. W praktyce do pomiaru CPI używany jest indeks cen Laspeyresa z wagami z okresu bazowego. Tak liczony indeks nie uwzględnia zmian w strukturze konsumpcji, które są spowodowane zmianami cen w badanym przedziale czasowym. Oznacza to, że indeks liczony formułą Laspeyresa może być obciążony z tytułu substytucji dóbr (commodity substytution bias). Celem pracy jest omówienie potencjalnych źródeł obciążenia indeksu CPI oraz zastosowanie dwóch podejść do jego oszacowania. Pierwsze z nich wiąże się z pojęciem tzw. indeksów superlatywnych. Drugie związane jest z uogólnionym indeksem Fishera i pozwala na bardziej szczegółową dekompozycję obciążenia indeksu CPI. W artykule, poza wynikami badania empirycznego dla danych dla Polski, zaprezentowano również badanie symulacyjne uwzględniające uogólniony indeks Fishera. Analiza empiryczna dla okresu I 2010 - I 2013 prowadzi do wniosku o niewielkim, choć niestabilnym w czasie obciążeniu CPI wynikającym z tytułu substytucji dóbr. Badanie symulacyjne z kolei pozwala stwierdzić, że imputacja cen dóbr nowych i znikających ma diametralny wpływ na wielkość obciążenia CPI z tytułu ich substytucji. Ponadto można zaobserwować, że znak i wielkość korelacji pomiędzy cenami a ilościami dóbr z analizowanego koszyka CPI z reguły nie mają wpływu na wielkość obciążenia CPI w szerokim sensie.(abstrakt oryginalny)

EN

The article takes an in-depth look at the Consumer Price Index (CPI), which is widely used as a basic measure of inflation. In practice, the author says, when measuring the CPI economists usually use the so-called Laspeyres price index, which does not take into account changes in the structure of consumption resulting from price changes in a given time interval. The problem is that the Laspeyres index can be biased due to commodity substitution, the author says. The article discusses potential sources of the CPI bias and the application of two approaches for calculating the index. The first approach is connected with superlative indices, while the second uses the so-called generalized Fisher price index. The article presents the results of empirical and simulation studies conducted by the author. An empirical analysis for the 2010-2013 period points to the existence of a small and unstable CPI substitution bias, according to the author. The simulation study, in turn, makes it possible to conclude that imputations of prices of new and disappearing goods are crucial for CPI bias calculations, Białek says. Moreover, the sign and value of the correlation between prices and quantities do not generally influence the CPI substitution bias in the broad sense, the author notes.

Słowa kluczowe

PL

Indeks cen konsumpcyjnych; Indeks Laspeyresa; Indeks Fishera; Wskaźniki cen

EN

Consumer price index (CPI); Laspeyres index; Fisher index; Price indices

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 3
• Strony: 53--80

Twórcy

autor

Jacek Białek

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Abraham K.G. [1995], Prepared Statement in Consumer Price Index, U.S. Government Printing Office, Washington D.C., United States Senate.
• Afriat S.N. [1972], The Theory of International Comparisons of Real Income and Prices, w: International Comparisons of Prices and Outputs, ed. D.J. Daly, Columbia University Press, New York, s. 13-69.
• Balk M. [1995], Axiomatic Price Index Theory: A Survey, "International Statistical Review" Vol. 63, s. 69-95.
• Białek J. [2012], Proposition of the general formula for price indices, "Communications in Statistics: Theory and Methods" Vol. 41, Issue 5, s. 943-952.
• Boskin M.J. et al. [1996], Toward a More Accurate Measure of the Cost of Living, Final Report to the Senate Finance Committee from the Advisory Commission to Study the Consumer Price Index.
• Crawford A. [1998], Measurement Biases in the Canadian CPI: An Update, "Bank of Canada Review" Spring, s. 38-56.
• Cunningham A.W. [1996], Measurement biases in price indexes: an application to the UK's RPI, Bank of England, Working Paper Series 47.
• Diewert W.E. [1974], Applications of Duality Theory, w: Frontiers of Quantitative Economics, Vol. 2, eds. M.D. Intriligator, D.A. Kendrick, North-Holland, Amsterdam, s. 106-171.
• Diewert W.E. [1976], Exact and Superlative Index Numbers, "Journal of Econometrics" Vol. 4, s. 115-145.
• Diewert W.E. [1992], Fisher Ideal Output, Input and Productivity Indexes Revisited, "Journal of Productivity Analysis" Vol. 3, s. 211-248.
• Diewert W.E. [1993], The economic theory of index numbers: a survey, w: Essays in index number theory, Vol. 1, eds. W.E. Diewert, A.O. Nakamura, Amsterdam, s. 177-221.
• Diewert W.E. [1996], Comment on CPI biases, "Business Economics" Vol. 31, s. 30-35.
• De Haan J. [2002], Generalised Fisher Price Indexes and the Use of Scanner Data in the Consumer Price Index (CPI), "Journal of Official Statistics" Vol. 18, No. 1, s. 61-85.
• Ducharme L.M. [2000], The Canadian CPI and the Bias Issue: Present and Future outlooks, "Estadistica Espanola" Vol. 42, No. 145, s. 25-41.
• Hałka A., Leszczyńska A. [2011], Wady i zalety wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych - szacunki obciążenia dla Polski, "Gospodarka Narodowa" nr 9, s. 51-75.
• Marini G., Piergallini A., Scaramozzino P. [2007], Inflation bias after the Euro: evidence from the UK and Italy, "Applied Economics" Vol. 39, s. 461-470.
• Narodowy Bank Polski [2003], Strategia polityki pieniężnej po 2003 roku.
• Nordhaus W.D. [1998], Quality Change in Price Indexes, "Journal of Economic Perspectives" Vol. 12, s. 59-68.
• Samuelson P.A., Swamy S. [1974], Invariant economic index numbers and canonical duality: Survey and synthesis, "American Economic Review" Vol. 64, s. 566-593.
• Silver M., Heravi S. [2007], Why elementary price index number formulas differ: Evidence on price dispersion, "Journal of Econometrics" No. 140, s. 874-883.
• White A.G. [1999], Measurement Biases in Consumer Price Indexes, "International Statistical Review", Vol. 67, No. 3, s. 301-325.
• Von der Lippe P. [2007], Index Theory and Price Statistics, Peter Lang, Frankfurt, Germany.