Ubóstwo emerytów w Polsce

• Autorzy: Sławomir Kalinowski

Warianty tytułu

Poverty Population 65+ in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przedstawiono wybrane elementy badań nad czynnikami kształtującymi poziom i jakość życia ludzi starszych w Polsce na tle innych grup ekonomiczno- -społecznych. Uwagę skoncentrowano na wielkości i zróżnicowaniu dochodów gospodarstw domowych emerytów, a także odniesiono się do struktury i wielkości wydatków na dobra konsumpcyjne. Zwrócono uwagę na większe spłaszczenie wydatków niż dochodów wśród badanej grupy, co wynika m.in. z ról, jakie przybierają dzisiejsi seniorzy. Omówiono również kwestie zagrożenia ubóstwem oraz problem subiektywnego poczucia ubóstwa. Zauważono, że odczucia dotyczące sytuacji ekonomicznej stanowią najważniejszą i najbardziej demokratyczną metodę wyznaczania frakcji ubogich. W związku z tym odniesiono się do różnych pytań, które miały na celu wyznaczenie liczby jednostek zagrożonych ubóstwem i faktycznie w ubóstwie żyjących. Wśród postawionych pytań pojawiły się takie, które dotyczyły zarówno oceny własnej sytuacji ekonomicznej, jak i zaspokojenia potrzeb, a także takie, które pozwalały skonfrontować własną sytuację ekonomiczną emerytów z warunkami życia innych jednostek i grup społecznych. Na tej podstawie zwrócono uwagę, że oceny seniorów są mniej jednoznaczne i częściej stawiają ich w pozycji osób o przeciętnej sytuacji. Pytania te służyły do odpowiedzi na postawiony problem i cel badawczy, a mianowicie, czy faktycznie seniorzy w Polsce żyją na niskim poziomie, w wymiarze zarówno obiektywnym, jak i subiektywnym? I co na to ubóstwo wpływa? Na tej podstawie zauważono, że sytuacja emerytów jest relatywnie lepsza niż innych grup aktywnych zawodowo. Wskazano także na paradoksy sytuacji dochodowej gospodarstw domowych emerytów w Polsce, którzy często są źródłem utrzymania lub poprawy sytuacji materialnej całych rodzin, zwłaszcza w rolnictwie i na obszarach wiejskich, a nie - jak powszechnie się uważa - jedynie biorcami pomocy. Zwrócono uwagę, że korzystna sytuacja seniorów dotyczy głównie osób, które nie mają problemów zdrowotnych i same opieki nie potrzebują. W artykule wykorzystano niepublikowane dane GUS, dotyczące budżetów gospodarstw domowych, które autor uzyskał w ramach projektu badawczego nr UMO-2011/01/B/HS5/01034, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki, pt. Poziom życia ludności wiejskiej o niepewnych dochodach w Polsce.(abstrakt oryginalny)

EN

Selected elements of research on factors affecting the level and quality of life of older people in Poland in comparison to other socio-economic groups are presented in the paper. The attention was focused on the level and diversification of pensioners' household incomes. The author also referred to the structure and amount of expenditures on consumer goods. Greater flattening of incomes in the investigated group, which results, among others, from the roles taken by today's seniors, was mentioned as well. The issue of poverty risk and the problem of subjective feeling of poverty were also discussed. It was noticed that the feeling concerning economic situation constituted the most important and the most democratic method of determination of the poor fraction. Therefore, the author referred to diverse questions, which aimed at the determination of the amount of people threatened by poverty and actually living in poverty. The questions that concerned the assessment of seniors' own economic situation and satisfaction of needs as well as the ones which allowed to confront this situation with living conditions of other persons and social groups, were included in the survey. On this basis, it was noticed that the seniors' assessments were less unambiguous and put them in position of people having average situation. Those questions were used to answer the problem and aim of research, namely if the seniors in Poland in fact lived on low level, both in objective and subjective dimension and, what influenced their poverty. On this basis, it was noticed that the situation of the investigated group was relatively better than the other professionally active groups. Paradoxes of income situation of pensioners' households in Poland, which often are a source of livelihood or the situation improvement of entire families, particularly in agriculture and in rural areas, and not as they are commonly believed to be beneficiaries of the assistance only, were indicated. It was noticed that a favorable situation of seniors referred to persons who did not have health problems and did not need care. The unpublished data of the Central Statistical Office concerning budgets of households, which the author received in frames of the research project No UMO-2011/01/B/HS5/01034, financed by the National Science Centre, "Level of life of people with uncertain incomes in Poland" were used in the paper and constitute part of the project.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Dochody; Emeryci; Ubóstwo

EN

Income; Pensioners; Poverty

• Czasopismo: Ekonomia XXI Wieku
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 1 (1)
• Strony: 29--41

Twórcy

autor

Sławomir Kalinowski

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Bibliografia

• Bargain O., Morawski L., Myck M., Socha M.W., As SIMPL as that - introducing a Tax-Benefit Microsimulation model for Poland, IZA Discussion Paper 2988, Bonn 2007.
• Bauman Z., Życie na przemiał, wyd. 2, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2004.
• Błędowski P., Sytuacja ekonomiczna i potrzeby opiekuńcze osób starszych w Polsce, \"Polityka Społeczna\" 2011, numer specjalny, Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce, PolSenior.
• Daras T., Zienkowski L., Żółkiewski Z., Zróżnicowania dochodów i sfera ubóstwa w Polsce w latach 1993-2004, \"Bank i Kredyt\" 2006.
• Ferreira F.H., Inequality and Economic Performance. A Brief Overview to Theories of Growth and Distribution, [on-line] www.povlibrary.worldbank.org/library/view/5605 [dostęp 15.04.2013].
• Fioro C., Microsimulation and Analysis of Income Distribution: An Application in Italy, VDM, Verlag 2009.
• Golinowska S., Badania nad ubóstwem. Założenia i metoda, [w:] Polska bieda II. Kryteria, ocena, przeciwdziałanie, red. S. Golinowska, IPiSS, Warszawa 1997.
• Gutkowska K., Rodzinne gospodarstwa domowe na wsi w warunkach gospodarki rynkowej, SGGW, Warszawa 1997.
• Jurek Ł, Rekonstrukcja wieku emerytalnego w dobie demograficznego starzenia - porównanie alternatywnych modeli i rozwiązań, \"Polityka Społeczna\" 2011, numer specjalny: Problem zabezpieczenia emerytalnego w Polsce i na świecie, część I.
• Kahneman D., Krueger A.B., Developments in the Measurement of Subjective Well-Being, \"Journal of Economic Perspectives\" 2006, no. 20/1.
• Kalinowski S., Łuczka-Bakuła W., Ubóstwo ludności wiejskiej województwa wielkopolskiego, Wyd. AR w Poznaniu, Poznań 2007.
• Lister R., Bieda, Wyd. Sic!, Warszawa 2007.
• Pena-Casas R., Latta M., Workingpoor in the European Union, European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions, Dublin.
• Schwarze J., Subjective Measures of Economic Well-Being and the Influence of Income Uncertainty, IZA Discussion Paper, 3720, Bonn 2008.
• Sleznick D.T., Poverty in the postwar United States, \"Journal of Political Economy\", Feb. 1993.
• Szukalski S., Społeczne problemy Europy w świetle regresu demograficznego i procesów migracyjnych, [w:] Gospodarka społeczna w Europie, red. E. Pancer-Cybulska, Wyższa Szkoła Handlowa, Wrocław 2008.

Identyfikatory

DOI

10.15611/e21.2014.1.02