Regulations for the Polish agricultural land market compared with other EU member states: implications for market efficiency

• Autorzy: Andrzej Czyżewski , Adam Majchrzak

Warianty tytułu

Regulacje rynku ziemi rolniczej w Polsce na tle wybranych państw Unii Europejskiej : wnioski dla efektywności rynkowej

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Podstawową jednostką gospodarowania w rolnictwie europejskim są gospodarstwa rodzinne, jednak ustawodawstwo unijne nie gwarantuje w sposób bezpośredni trwałości tych podmiotów. W związku z tym państwa członkowskie Unii Europejskiej regulują zasady obrotu ziemią rolniczą, preferujące posiadanie nieruchomości rolnych przez aktywne w produkcji rolnej gospodarstwa o charakterze rodzinnym. Celem tych zasad jest zapewnienie efektywnej alokacji zasobów ziemi rolniczej przy założeniu, że europejski model rolnictwa przewiduje między innymi dostarczenie przez obszary wiejskie pożądanych społecznie dóbr publicznych mających źródło w czynniku ziemi. Taka alokacja wymaga jednak utrzymania optymalnej z punktu widzenia dochodów rolniczych struktury agrarnej. Dostarczanie dóbr publicznych nie jest optymalnym działaniem w warunkach rynkowych, w związku z czym powinno być instytucjonalnie nadzorowane. Celem opracowania jest porównanie instytucji rynku ziemi w wybranych krajach UE oraz ocena oddziaływania ograniczeń obrotu ziemią na efektywność rynku ziemi rolniczej w tych państwach. Realizacji tego celu posłużyło przeprowadzenie analizy jakościowej, w której otoczenie instytucjonalne rynku ziemi rolniczej w Polsce zostało porównane z regulacjami obowiązującymi w Niemczech, Francji i Danii. W pracy wykazano, że instytucje rynku ziemi rolniczej w krajach starej UE-15 mają wspólne cechy, które gwarantują stabilność struktur agrarnych. Ponadto regulacje rynku ziemi w nowych państwach członkowskich, w tym w Polsce, różnią się w znacznym stopniu od obowiązujących w UE-15, nie gwarantując optymalizacji tych struktur. W związku z powyższym przepisy obowiązujące w UE-15, w szczególności w Niemczech, Francji i Danii, mogą być uznane za wzór dla reformy przepisów dotyczących rynku ziemi w Polsce. Co więcej, ograniczenia dotyczące obrotu gruntami rolnymi nie wywierają negatywnego wpływu na alokacyjną i informacyjną efektywność rynku ziemi rolniczej przy założeniu, że funkcją gruntów rolnych w UE jest także dostarczanie dóbr publicznych.(abstrakt oryginalny)

EN

Despite the fact that the family farm is the basic unit of management in the European agriculture, the European Union (EU) legislation does not directly guarantee the stability of such entities. For this reason, the EU member states regulate the principles for turnover of agricultural land that favor ownership of agricultural property by family farms active in agricultural production. The goal of such principles is to enable the effective allocation of land resources assuming that European model of agriculture also provides desirable public goods. However, such allocation requires the maintenance of an optimal agrarian structure from the perspective of farm incomes. A supply of public goods is never optimal in market conditions and should be institutionally supervised. The aim of this paper is to compare land market regulations in selected EU member states and to assess the impact of farmland trade limitations on the respective market efficiency in chosen EU member states. For this purpose, a qualitative comparative analysis was conducted. The institutional solutions of Poland were compared with selected countries that represent the dominant concentration, i.e., Germany, France and Denmark. The paper shows that land market institutions in the countries of the old EU-15 have common features that ensure the stability of agrarian structures. Furthermore, land market regulations in the new member states, including Poland, differ so significantly from those of the old EU-15 that they do not guarantee the optimization of the agrarian structure. Consequently, the legislation of the old EU-15, in particular that of Germany, France and Denmark, can be regarded as a model for the land market legislation reforms in Poland. Moreover, limitations concerning the turnover of agricultural land do not exert negative influences on the allocative and informational efficiencies of the land market supposing that agricultural area in the UE is expected to provide public goods.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Użytkowanie ziemi; Nieruchomości gruntowe; Rolnictwo; Grunty rolne; Państwa członkowskie

EN

Land use; Ground real estate; Agriculture; Arable land; Member states

• Czasopismo: Studia Ekonomiczne / Polska Akademia Nauk. Instytut Nauk Ekonomicznych
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 2 (81)
• Strony: 175--195

Twórcy

autor

Andrzej Czyżewski

• Poznań University of Economics, Poland

autor

Adam Majchrzak

• Poznań University of Economics, Poland

Bibliografia

• Appendix XII to the Act concerning conditions of accession of the Czech Republic, the Republic of Estonia, the Republic of Cyprus, the Republic of Latvia, the Republic of Lithuania, the Republic of Hungary, the Republic of Malta, the Republic of Poland, the Republic of Slovenia and the Slovak Republic and the adjustments to the Treaties on which the UE is founded, 2003. L 236 of 23 September 2003, p. 787, section 4, subsection. 2.
• Association Europenne des Institutions d'Amenagement Rural (AEIAR) (2009), http://www.aeiar.be (accessed 8.02.2009).
• Borowski K. (2007), Podstawowe rozwiązania prawne w wybranych państwach członkowskich Unii Europejskiej w zakresie obrotu nieruchomościami rolnymi, Bureau of Research of the Chancellery of the Sejm, BAS-WAEM-1684/07, Warsaw, pp. 3-4.
• Bujoczek K., Bromberek J. (2008), Więcej ziemi dla rolników, "Topagrar Polska", 11, p. 32.
• Czternasty W., Majchrzak A. (2009), Projected changes in agricultural areas management in Poland in view of the chosen UE countries' experience, "Management", 2, pp. 328-329.
• Czyżewski B. (2009), Rynkowa wartość renty gruntowej a proces jej realizacji w gospodarstwach rolnych w Polsce, Roczniki Naukowe Seria. XI/2, Poznan-Olsztyn, pp. 37-42.
• Czyżewski B., Majchrzak A. (2010), Efektywność rynku ziemi rolniczej oraz waloryzacja rent gruntowych w kontekście regulacji instytucjonalno-prawnych w wybranych państwach członkowskich Unii Europejskiej [in:] Nowe trendy w metodologii nauk ekonomicznych i możliwości ich wykorzystania w procesie kształcenia akademickiego, Grzelak A., Sapa A. (ed.), vol. 1: Problemy ogólne metodologii nauk ekonomicznych, Poznan University of Economics, pp. 80-100.
• Lichorowicz A. (2000), Status prawny gospodarstw rodzinnych w ustawodawstwie krajów Europy Zachodniej, Publishing House Temida 2, Bialystok, pp 40-44, 57, 189.
• Mueller D. (2003), Public Choice III, Cambridge University Press, Cambridge.
• Myerson Roger B. (1997), Game theory, Analysis of Conflict, Harvard University Press.
• Naszkowska K. (2003), Głosowanie nad ustawą o obrocie ziemią zapewne już w piątek, "Gazeta Wyborcza", http://wyborcza.pl/1,75248,1421042.html (accessed 10.04. 2003).
• Sadowski A. (2009), Własność a użytkowanie gruntów rolnych. Zarys tendencji rozwojowych, University in Bialystok Publishing House, Bialystok, pp. 227-230, 233.
• Sobota M. (2004), System planowania przestrzennego oraz formy władania ziemią rolniczą we Francji, "Administratio Locorum",3(2), pp. 4-5.
• Sprzedaż nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (2010), The APA, http://www.anr.gov.pl/attachements/AdminArticle/141/113/sprzedaz.pdf (accessed 14.12.2010).
• Stankiewicz D. (2002), Ograniczenia w obrocie gruntami rolnymi w wybranych krajach Unii Europejskiej w aspekcie prac nad stosownymi zmianami w ustawodawstwie polskim, Bureau of Research of the Chancellery of the Sejm, Department of Social and Economic Research, pp. 1-11.
• Stankiewicz D. (2006), Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, BSiE, Warszawa, p. 4.
• Stelmachowski A. (2008), Prawo rolne, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warsaw, pp. 15-28.
• The Act of 16 September 2011 amending the Act on the Management of Treasury Agricultural Property and other acts, Dz. U. 2011 no. 233, item 1382.
• The Act on the Agricultural System of 11 April 2003, Dz. U. 2003 no. 64, item 592.
• Zadura A. (2008), Kształtowanie struktury gospodarstw w wybranych krajach UE, "Biuletyn Informacyjny", 1-2 (118), Ministry of Agriculture and Rural Development, the Agency for Resctructuring and Modernisation of Agriculture, Warsaw, p. 17.
• Zadura A. (2009), Transformacja ustrojowa rolnictwa w krajach Europy Środkowo- Wschodniej, "Roczniki Nauk Rolniczych", Series G, Vol. 96/4, p. 252.
• Zadura A. (2010), Nowe zasady sprzedaży i dzierżawy, "Rolnik Dzierżawca", 5, pp. 40-41.