Produktywność i towarowość rolnictwa w Polsce

• Autorzy: Roman Kulikowski

Warianty tytułu

Productivity and Commercialization of Polish Agriculture

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule dokonano analizy przestrzennego zróżnicowania cech produkcyjnych rolnictwa w Polsce. Celem opracowania jest przedstawienie i wyjaśnienie zróżnicowań przestrzennych produktywności ziemi i produktywności pracy przy pomocy wskaźników określanych w oparciu o relacje wartości produkcji globalnej rolnictwa do jednostki powierzchni użytków rolnych i nakładów pracy ludzkiej w rolnictwie. Drugą część opracowania poświęcono problematyce zróżnicowania przestrzennego stopnia towarowości, rozumianego jako stosunek produkcji towarowej do produkcji globalnej i poziomu towarowości rozumianego jako wielkość produkcji towarowej rolnictwa na 1 ha użytków rolnych. (abstrakt oryginalny)

EN

Studies of the spatial aspect of productivity and commercialization of Polish agriculture go back quite far in time. In the period 1971-1990 the Institute of Geography of the Polish Academy of Sciences co-ordinated the research conducted in the framework of the national research programmes, and brought about numerous publications in which the productive features of farming in Poland were analyzed. (R. Szczęsny 1975, 1992, R. Kulikowski, J. Szyrmer 1978, J. Szyrmer 1976, 1977, 1980, R. Kulikowski 1977, 1977b, 1980, 1982, 2002, 2003). In the first part of the paper one can find the analysis of land and labour productivity. High levels of land productivity (value of gross agricultural production per 1 hectare of agricultural land) were observed in Greater Poland and Cuiavia featuring average or advantageous soil conditions and high farming culture (high share of population with more than primary education, employed in agriculture). Low levels of this indicator were noted in northern and western Poland. High levels of labour productivity (value of gross agricultural production per 1 person employed in agriculture) were associated mainly with a large size of farms and were observed in western and northern Poland. The subsequent part of the paper is devoted to the problems of degree and level of commercial production of agriculture. The studies of degree of commercialisation of agriculture (% share of commercial production in gross production value) shows its differentiation across the country since the year 1970. In the year 2009 the average degree of commercialization of Polish agriculture amounted to 70,5% and its indicators varied from about 74-76% in the northern voivodships, with larger farm acreage, to less than 60% in the south-east. The value of commercial production of agriculture per 1 hectare of agricultural land is referred to as the level of commercialization. The spatial differentiation of this indicator of Polish agriculture was illustrated for the years 1970 and 2002. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rolnictwo; Produktywność rolnictwa; Produktywność pracy; Produktywność ziemi

EN

Agriculture; Agriculture productivity; Labour productivity; Productivity of land

• Czasopismo: Barometr Regionalny
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 4(30)
• Strony: 17--29

Twórcy

autor

Roman Kulikowski

• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyńkiego PAN, Warszawa

Bibliografia

• Bański J. (red.) (2010): Atlas rolnictwa Polski. Warszawa, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
• Biegajło W. (1973): Typologia rolnictwa na przykładzie województwa białostockiego. Prace Geograficzne/Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii, t. 100, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo PAN.
• Bud-Gusaim J. (1988): Efektywność zasobów produkcyjnych w rolnictwie indywidualnym Polski. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Budzyński F. (1990): Zróżnicowanie nakładów a produktywność ziemi w Polsce i w wybranych krajach zachodnioeuropejskich. Rozprawy Naukowe i Monografie/Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Akademii Rolniczej w Warszawie, Warszawa, Wydawnictwo SGGW-AR.
• Dmochowska H. (red.) (2010): Rocznik statystyczny rolnictwa. Roczniki Branżowe, Warszawa, Główny Urząd Statystyczny.
• Kamiński W. (1993): Rolnictwo-przestrzeń - 1980-1990-2000 (podstawowe pytania i dylematy). [w:] W. Kamiński (red.): Rolnictwo i gospodarka żywnościowa w ujęciu przestrzennym 1980-1990-2000, Warszawa, IERiGŻ.
• Kostrowicki J. (1972): Próba typologii rolnictwa świata. "Przegląd Geograficzny", nr 44 (3), s. 395-435.
• Kulikowski R. (1977): Przemiany kierunków produkcji globalnej w rolnictwie indywidualnym w Polsce, 1960-1965-1975. "Przegląd Geograficzny", nr 49 (4), s. 689-702.
• Kulikowski R. (1980): Przestrzenne zróżnicowanie produkcji rolniczej w Polsce. Biuletyn Informacyjny/Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, t. 31, Warszawa, IGiPZ PAN.
• Kulikowski R. (1982): Przestrzenne zróżnicowanie produkcji rolniczej w Polsce. "Przegląd Geograficzny", nr 54 (4), s. 475-497.
• Kulikowski R. (2002): Przemiany i zróżnicowania przestrzenne produkcji rolnej w Polsce. "Przegląd Geograficzny", nr 74 (3), s. 407-422.
• Kulikowski R. (2003a): Syntetyczne metody badań produktywności i towarowości rolnictwa. Zastosowania w badaniach geograficznych w Polsce. Prace Geograficzne, t. 187, Warszawa, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
• Kulikowski R. (2003b): Szczegółowy przegląd czynników opisujących produkcję rolną i charakterystyka możliwości produkcyjnych rolnictwa. [w:] A. Ciołkosz, T. Toczyński i H. Dmochowska (red.): Charakterystyka rolniczej przestrzeni produkcyjnej Polski, Warszawa, Główny Urząd Statystyczny, s. 9-97.
• Kulikowski R. (2005): Działalność i źródła dochodu indywidualnych gospodarstw rolnych w Polsce - aspekty przestrzenne. "Przegląd Geograficzny", nr 77 (4), s. 527-549.
• Kulikowski R., Szyrmer J. (1978): Produktywność, towarowość i struktura produkcji rolnej. [w:] J. Kostrowicki (red.): Przemiany struktury przestrzennej rolnictwa Polski 1950-1970, Prace Geograficzne, t. 127, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 360-427.
• Szczęsny R. (1992): Produktywność ziemi w rolnictwie indywidualnym w Polsce, przestrzenne zróżnicowanie i przemiany w latach 1938-1988. "Zeszyty IGiPZ PAN", nr 7, s. 1-25.
• Szyrmer J.H. (1977): Zmiany przestrzennego zróżnicowania ważniejszych cech produkcyjnych polskiego rolnictwa indywidualnego 1960-1970. "Przegląd Geograficzny", nr 49 (4), s. 703-712.
• Szyrmer J.H. (1980): Przemiany struktury przestrzennej produkcji towarowej rolnictwa indywidualnego w Polsce w latach 1960-1970. Prace Geograficzne, t. 134, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Wiatrak A.P. (1980): Czynniki różnicujące wydajność pracy w rolnictwie. Problemy Rozwoju Wsi i Rolnictwa, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Woś A. (2001): Nowy wymiar uwarunkowań rozwoju polskiego rolnictwa. "Wieś i Rolnictwo", nr 2, s. 84-105.

Identyfikatory

DOI

doi.org/10.56583/br.1166