Lokalne referendum odwoławcze - rys historyczny i propozycje zmian

• Autorzy: Łukasz Danel

Warianty tytułu

Local Recall Referenda - Past Fate and Proposed Changes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł w sposób syntetyczny przedstawia historię lokalnych referendów odwoławczych po przemianach ustrojowych w Polsce. W ostatnich latach obywatele coraz chętniej posługują się lokalnymi referendami w celu wyegzekwowania politycznej odpowiedzialności swoich przedstawicieli w organach władzy lokalnej - zwłaszcza wójta gminy (burmistrza, prezydenta miasta). Sytuacja ta doprowadziła nie tylko do aktywizacji społeczności lokalnych, ale również do angażowania się w kampanie referendalne partii politycznych oraz innych organizacji społecznych działających na szczeblu lokalnym. W ferworze politycznej walki zanika jednak idea samych referendów jako formy demokracji bezpośredniej. W drugiej części artykułu zawarto rozważania, czy politycy (nawet ci pełniący najważniejsze funkcje w państwie) szkodzą temu przejawowi rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Polsce. Poddano także analizie propozycje zmian wybranych uregulowań prawnych dotyczących lokalnych referendów odwoławczych przedłożone przez prezydenta Polski B. Komorowskiego. (abstrakt oryginalny)

EN

The article presents the history of local referenda that seek to recall local authorities in Poland following political changes. In recent years, Poles have proven willing to turn to local referenda to enforce political accountability of their representatives in local government bodies - especially municipality heads (town or city mayors). This has led to the activation of not only local communities, but also political parties and other civil organisations operating at the local level. In the heat of political struggle, the idea of referenda as a form of direct democracy disappears. In the second part of the article the author wonders whether politicians (even those occupying key positions in the country) harm this manifestation of the development of civil society in Poland. Finally, proposals submitted by the president of Poland B. Komorowski for amending some laws with regard to local recall referenda are analysed. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Referendum; Społeczeństwo obywatelskie; Demokracja

EN

Referendum; Civic society; Democracy

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 2 (926)
• Strony: 5--19

Twórcy

autor

Łukasz Danel

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Dzwończyk J. [2009], Polityczne aspekty rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Polsce po 1989 roku, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
• Kilian K. [2001], Referendum lokalne w świetle przepisów ustawy z 15 września 2000 r., "Samorząd Terytorialny", nr 11.
• Piasecki A.K. [2003], Ewolucja referendalnego prawa w III RP, "Samorząd Terytorialny", nr 1-2.
• Piasecki A.K. [2005], Referenda w III RP, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Tocqueville A. de [1996], O demokracji w Ameryce, t. 1, tłum. B. Janicka, M. Król, Znak, Kraków.
• Wehling H.G. [2007], Demokracja zaczyna się na poziomie gminy? Partycypacja polityczna i problemy związane z konsolidacją samorządu terytorialnego [w:] Kultura polityczna w Polsce i w Niemczech, red. W. Łukowski, G. Meyer, S. Sulowski, Elipsa, Warszawa.
• Węglarz B. [2007], Referenda lokalne w sprawie odwołania organów jednostek samorządu terytorialnego czwartej kadencji (lata 2002-2006), "Samorząd Terytorialny", nr 7-8.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U., nr 78, poz. 483, z późn. zm.
• Ustawa Konstytucyjna z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym, Dz.U., nr 84, poz. 426.
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym, Dz.U., nr 16, poz. 95.
• Ustawa z dnia 11 października 1991 r. o referendum gminnym, Dz.U., nr 110, poz. 473.
• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym, Dz.U., nr 88, poz. 985.