Kreacja wartości przedsiębiorstwa w perspektywie ekonomii behawioralnej

• Autorzy: Jan Polowczyk

Warianty tytułu

Company Value Creation: a Behavioral Economics Perspective

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł przedstawia proces kreowania wartości firmy na rynku kapitałowym w świetle koncepcji ekonomii behawioralnej. Składa się z trzech podstawowych części. W części pierwszej zostały omówione ogólne złożenia ekonomii behawioralnej. Część druga przedstawia psychologiczne postawy kluczowych aktorów rynku kapitałowego: akcjonariuszy, zarządzających spółkami, analityków i audytorów. W części trzeciej wyjaśniono problemy związane z pojawieniem się transakcji wysokiej częstotliwości, jako innowacji na rynku kapitałowym, wzmacniającej procesy hiperkonkurencji w gospodarce. Wartość każdej spółki publicznej jest kreowana na rynku kapitałowym i jest efektem konfrontacji interesów wszystkich zainteresowanych stron: akcjonariuszy (inwestorów), zarządów spółek, analityków i audytorów. Wszyscy oni z zainteresowaniem śledzą kwartalne raporty finansowe, a w szczególności jeden parametr: wartość zysku na jedną akcję (earnings per share - EPS). Parametr ten dominuje i zniekształca decyzje zarządzających, analityków, inwestorów i audytorów pomimo, że mówi niewiele o kondycji biznesu i długoterminowych perspektywach rozwoju spółki. Postawy uczestników rynków kapitałowych zostały wyjaśnione na podstawie teorii perspektywy D.Kahnemana i A.Tversky'iego, a także przy wykorzystaniu kognitywnych zniekształceń, kluczowych w ekonomii psychologicznej. Zachowanie akcjonariuszy można wyjaśnić za pomocą awersji do strat, instynktu stadnego, efektu dyspozycji, błędu kotwiczenia, awersji do ryzyka, efektu ramy, efektu posiadania i efektu status quo. Decyzje zarządzających znajdują się pod wpływem tendencji do przeceniania swoich możliwości, błędu dostępności, rachunkowości umysłowej, efektu kalibracji, myślenia życzeniowego i wybiórczej atrybucji. Analitycy są nadmiernie optymistyczni, a także ulegają błędom reprezentatywności oraz instynktowi stadnemu. Z kolei zachowanie audytorów można wyjaśnić za pomocą efektu zapewnienia osobistych korzyści oraz niejednoznaczności zasad rachunkowości. (abstrakt oryginalny)

EN

The article presents a process of company value creation in a capital market in the light of concepts offered by behavioral economics. It consists of three main sections. In the first, the general achievements of behavioral economics are presented. The second section discusses psychological attitudes of key capital market players: shareholders, executives, analysts and auditors. In the third section high-frequency trading is explained as a revolutionary innovation changing the capital market and strengthening hypercompetition in economy. The value of every public company is created in a capital market and is the result of confrontation of all interested agents: shareholders (investors), company executives, analysts and auditors. All are interested in quarterly financial reports and particularly in one figure: a quarterly, company earnings per share (EPS). It dominates and distorts the decisions of executives, analysts, investors and auditors. However, it says almost nothing about a business's health nor about a company's long-term prospects. Attitudes of all participants of the capital market games have been explained on the basis of prospect theory by D.Kahneman and A.Tversky, as well as cognitive biases which are crucial in the psychological economics. Behavior of shareholders can be explained by loss aversion, herding instinct, disposition effect, anchoring bias, risk aversion, framing, endowment bias, status quo effect, etc. Decisions of executives are influenced by overconfidence, availability bias, mental accounting, calibration effect, wishful thinking or self-attribution. Analysts are usually overoptimistic and influenced by a representativeness bias and herding instinct. Behavior of auditors may be explained with the aid of self-serving bias and ambiguity in accounting. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ekonomia behawioralna; Teoria ekonomii; Psychologiczne aspekty ekonomii; Kreowanie wartości przedsiębiorstwa; Inwestycje finansowe; Rynek kapitałowy; Awersja do strat; Tworzenie wartości; Handel wysokich częstotliwości

EN

Behavioral economics; Economic theory; Psychological aspects of economics; Creating company's value; Financial investment; Capital market; Loss aversion; Value creation; High Frequency Trading (HFT)

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia
• Rocznik: 2010
• Numer: nr 35 Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa w warunkach kryzysu
• Strony: 589--608

Twórcy

autor

Jan Polowczyk

Bibliografia

• Aldridge I., High-Frequency Trading: A Practical Guide to Algorithmic Strategies and Trading Systems, John Wiley & Sons, Hoboken, New Jersey, 2010.
• Bazerman M.H., Loewenstein G., Moore D.A., Why good accountants do bad audits, "Harvard Business Review", November 2002.
• Benabou R., Tirole J., Self-confidence and personal motivation, "Quarterly Journal of Economics" 2002, vol. 117.
• Benartzi S., Thaler R., Myopic loss aversion and the equity premium puzzle, "Quarterly Journal of Economics", vol. 110.
• Boulding K.E., Ekonomia jako nauka moralna, w: "Ponad ekonomią" 1985, PIW, Warszawa.
• Clark J., Friesen L., Overconfidence in forecasts of own performance: an experimental study, "The Economic Journal" 2009, vol. 119, January.
• Collingwood H., The Earnings Game: Everyone Plays, Nobody Wins, "Harvard Business Review" 2001, June.
• Curran R., Rogow G., Rise of the (market) machines, "The Wall Street Journal" 2009, June 19.
• Easterwood J., Nutt S., 1999. Inefficiency in analysts' earnings forecasts: systematic mis-reaction or systematic optimism? "Journal of Finance" 1999, vol. 54, nr 5.
• Fellner G., Sutter M., Causes, consequences, and cures of myopic loss aversion - an experimental investigation, "The Economic Journal" 2009, vol. 119, April.
• Foster R.N., Kaplan S., Twórcza destrukcja. Dlaczego firmy nastawione na stopniowe ulep-szanie swojej działalności nie mają szansy przetrwać - i jak je skutecznie przekształcać, Galaktyka, Łódź 2003.
• Fukuyama F., Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu, PWN, Warszawa-Wrocław 1997.
• Genesove D., Mayer Ch., Loss aversion and seller behavior: evidence from the housing market, "The Quarterly Journal of Economics" 2001, vol. 116, nr 4.
• Goedhart M.C., Raj R., Saxena A., Equity analysts: still too bullish, McKinsey on Finance, nr 35, spring 2010.
• Graham J.R., Harvey C.R., Rajgopal S., The economic implications of corporate financial reporting, National Bureau of Economic Research, Working Paper Series, paper no. 10550, 2004.
• Kahneman D., Tversky A., Prospect theory: an analysis of decision under risk, "Econometrica" 1979, vol. 47, nr 2.
• Kahneman D., Knetsch J.L., Thaler R.H., Fairness as a constraint on profit-seeking: entitlements in the market, "American Economic Review" 1986, vol. 76, no. 4, s.728-741.
• Kahneman D., Knetsch J.L., Thaler R.H., 1991. The endowment effect, loss aversion, and status quo bias, "Journal of Economic Perspectives" 1991, vol. 5, nr 1.
• Lafley A.G., What only the CEO can do, "Harvard Business Review" 2009, May.
• Loewenstein G., Prelec D., 1992. Anomalies in intertemporal choice: evidence and an interpretation, "Quarterly Journal of Economics" 1992, vol. 107, nr 2.
• Łysek A., Polowczyk J., Gra w zyski i zadania audytorów, "Przegląd Organizacji" 2008, nr 9.
• Martin R., The age of customer capitalism, "Harvard Business Review" 2010, January- February.
• Odean T., Are investors reluctant to realize their losses?, "The Journal of Finance" 1998, vol. 53, nr 5.
• Polowczyk J., Hypercompetition in the perspective of Schumpeter 's theory, w: Dimensions of Competitiveness, B.Jankowska, T.Kowalski, M.Pietrzykowski (red.), Wyd. UEP, Poznań 2010[w druku].
• Polowczyk J., Elementy ekonomii behawioralnej w dziełach Adama Smitha, "Ekonomista" 2010, nr 4.
• Porter M.E., Competitive Advantage. Creating and Sustaining Superior Performance, The Free Press, New York 1985.
• Rappaport A., Wartość dla akcjonariuszy: poradnik menedżera i inwestora, WIG-Press, Warszawa 1999.
• Reich R.B., Supercapitalism. The Transformation of Business, Democracy, and Everyday Life, Alfred A. Knoff, New York 2007.
• Shefrin H., Statman M., The disposition to sell winners too early and ride losers too long: theory and evidence, "Journal of Finance" 1985, vol. 40, nr 3.
• Sherman H.D., Young S.D., TreadLightly Through These Accounting Minefields, "Harvard Business Review" 2001, July-August.
• Smith A., Teoria uczuć moralnych, PWN, Warszawa 1989.
• Smith A., Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, PWN, Warszawa 2007.
• Szyszka A., Wycena papierów wartościowych na rynku kapitałowym w świetle finansów behawioralnych, AE w Poznaniu, prace habilitacyjne 35, 2007.
• Thaler R.H., Toward a positive theory of consumer choice, "Journal of Economic Behavior and Organization" 1980, vol. 1, nr 1.
• Thaler R.H., Johnson E.J., Gambling with the house money and trying to break even: the effects of prior outcomes on risky choice, "Management Science" 1990, vol. 36, nr 6.
• Trueman B., Analysts forecasts and herding behavior, "Review of Financial Studies" 1994, vol. 7.
• Wiggins R.R., Ruefli T.H., Schumpeter's ghost: is hypercompetition making the best of times shorter?, "Strategic Management Journal" 2005, vol. 26.