Nowy model organizacji i funkcjonowania starych przedsiębiorstw przemysłowych

• Autorzy: Anna Tobolska

Warianty tytułu

A New Model of the Organisation and Operation of Old Industrial Enterprises

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Transformacja gospodarki polskiej stwarza szczególnie interesujące pole do badania przeobrażeń w przedsiębiorstwach przemysłowych, a zwłaszcza tych największych, które w gospodarce centralnie sterowanej posiadały główne priorytety rozwoju.[...]Analizując zmiany zachodzące w dużych polskich przedsiębiorstwach przemysłowych, utożsamiane z ich restrukturyzacją, starano się zwrócić szczególną uwagę na mechanizm zmian organizacyjnych jako jeden z głównych wymiarów adaptacji przedsiębiorstw przemysłowych do nowych reguł gospodarowania, pociągający za sobą kształtowanie się nowych relacji przestrzennych.[...]Dla empirycznej ilustracji zachodzących zmian posłużono się przykładami restrukturyzacji właśnie dużych przedsiębiorstw przemysłowych, takich jak: H. Cegielski Poznań S.A., SKF Poznań S.A. (przed prywatyzacją w 1995 roku Fabryka Łożysk Tocznych), "LECH" Browary Wielkopolski S.A. (obecnie Kompania Piwowarska S.A.), Wielkopolskie Tartaki "Witar", Poznańskie Zakłady Farmaceutyczne "Polfa" S.A. (po prywatyzacji w 1998 r. Glaxo Wellcome, obecnie GlaxoSmith Kline). Zakres czasowy analizy dotyczy dekady lat 90., a więc okresu najbardziej intensywnych zmian restrukturyzacyjnych w tych przedsiębiorstwach.[...] Przedstawiony model ujawnia nowe zachowania przestrzenne (spatial behaviour) dużych przedsiębiorstw przemysłowych poprzez zmianę skali przestrzennej ich dotychczasowych organizacji w procesach koncentracji wewnętrznej i zewnętrznej.(fragment tekstu)

EN

In the analysis of changes occurring in large Polish enterprises, special attention was paid to organisational changes as one of the chief aspects of their adaptation to the new economic conditions that also involves the formation of new spatial relations. The analysis makes use of the notional apparatus of the organisation and management science as a discipline concerned with changes in organisation and connected with the geography of enterprises.To give an empirical illustration of the changes, examples are provided of the restructuring of large enterprises like H. Cegielski Poznań S.A. and LECH Browary Wielkopolski S.A. (now Kompania Piwowarska S.A.). On the basis of the empirical research, several features were distinguished to characterise the organisational changes that had taken place in the chosen industrial plants. The organisational changes have mainly made the structures of those plants more flexible through giving autonomy to their internal organisational units, outsourcing and spin-offs. The result has been the appearance of a lot of new small and medium-sized businesses that have taken over the functions given up by the large enterprises. The spatial effect of those changes, in turn, has been the emergence of industrial agglomerations of a new type, with a large number of smaller firms connected through a cooperation network and chiefly performing orders of the large enterprises. Thus, what we observe here is a spatial concentration of collaborating firms and the appearance of agglomeration economies.There are also integration processes in which enterprises join the structures of international corporations, which makes them elements of the modern international industrial space and a part of the industrial networks set up by multinational firms.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przedsiębiorstwo przemysłowe; Restrukturyzacja przedsiębiorstw; Zmiany organizacyjne; Struktura przestrzenna; Koncentracja przestrzenna

EN

Industrial enterprises; Restructuring of enterprises; Organisational change; Spatial structure; Spatial concentration

• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Rocznik: 2006
• Numer: nr 9 Efekty restrukturyzacji polskiej przestrzeni przemysłowej
• Strony: 83--97

Twórcy

autor

Anna Tobolska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Ansoff H.I. 1985, Zarządzanie strategiczne, PWE, Warszawa
• Domański B. 1992, Postfordowski elastyczny model produkcji a jej przestrzenna organizacja, Biuletyn KPZK PAN z. 159, Warszawa
• Domański B. 1997, Geografia przedsiębiorstw - niedoceniany nurt badań w polskiej geografii ekonomicznej, [w:] Geografia, człowiek, gospodarka, red. B. Domański, A. Jackowski, Instytut Geografii UJ, Kraków
• Koziński J. 1996, Struktury organizacyjne ugrupowań gospodarczych, [w:] Struktury organizacyjne przedsiębiorstw i ich ugrupowań, red. R. Krupski, M. Przybyła, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków
• Majchrzak J. 2001, Przekształcenia polskich przedsiębiorstw w świetle zmian organizacyjnych, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań
• Nizard G. 1998, Metamorfozy przedsiębiorstwa. Zarządzanie w zmiennym otoczeniu organizacji, tł. Z. Podlasiak, PWN, Warszawa [oryg. 1991]
• Przybyła M. 1996, Struktury organizacyjne przedsiębiorstw, [w:] Struktury organizacyjne przedsiębiorstw i ich ugrupowań, red. R. Krupski, M. Przybyła, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków
• Sapijaszka Z. 1996, Restrukturyzacja przedsiębiorstwa. Szanse i ograniczenia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Stadtherr S. 1997, O niektórych finansowych uwarunkowaniach zmian strukturalnych w gospodarce,[w:] Struktury przemysłowe w gospodarce. Aspekty ekonomiczne, społeczno-kulturowe i polityczne, red. L. Olszewski, J. Morzymas, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław
• Stryjakiewicz T. 1999, Adaptacja przestrzenna przemysłu w Polsce w warunkach transformacji, Wydawnictwo Naukowe UAM, Seria Geografia, 61, Poznań
• Tobolska A. 2004, Zmiany własnościowe i organizacyjno-ekonomiczne w wybranych dużych przedsiębiorstwach przemysłowych Poznania w okresie transformacji, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań