Europejskie standardy dotyczące organizacji wymiaru sprawiedliwości

• Autorzy: Justyna Maliszewska-Nienartowicz

Warianty tytułu

European Standards in the Area of Justice

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Standardy europejskie są specyficznym instrumentem prawnym, który określa wspólne zasady oraz kształtuje kierunki i sposoby myślenia na dany temat. Chodzi zatem o pewne uniwersalne wskazówki, które służą zbliżeniu rozwiązań obowiązujących w państwach europejskich. Pojęcia "standardy europejskie" nie należy przy tym ograniczać do porządku prawnego Unii Europejskiej, lecz trzeba mieć na uwadze również działania podejmowane w ramach Rady Europy. W rezultacie analizą będą objęte z jednej strony, postanowienia Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE) i Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS), z drugiej zaś Europejska konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz działania Komitetu Ministrów Rady Europy. Następnie zostaną przedstawione dominujące cechy sądownictwa państw członkowskich Unii Europejskiej. Prawo wspólnotowe nie określa struktury sądownictwa państw członkowskich. Wprost przeciwnie, obowiązuje zasada autonomii organizacyjnej, mająca podstawę w TWE. Swym zasięgiem obejmuje ona nie tylko organy wymiaru sprawiedliwości, lecz ogólnie organizację wewnętrzną państw członkowskich. Każde państwo ma zatem prawo do samodzielnego decydowania o własnej organizacji i sposobach funkcjonowania. O istnieniu zasady autonomii organizacyjnej wymiaru sprawiedliwości można wnioskować z art. 234 TWE (poprzednio art. 177). Regulując instytucję orzeczeń wstępnych, prawodawca wspólnotowy nie przesądził bowiem, które organy sądowe mogą wnosić pytania wstępne. W art. 234 akapit 2 wskazuje się, że ma to być jakikolwiek sąd państwa członkowskiego. Jeszcze wyraźniej zasada ta jest widoczna w regulacji art. 234 akapit 3, która określa organy sądowe zobowiązane do wniesienia pytania. Zostały one określone jako "sądy krajowe, których orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego". Wynika z tego, że sposób organizacji wymiaru sprawiedliwości, w tym określenie jego instancyjności, należy do państw członkowskich. (fragment tekstu)

EN

Each EU Member State has its own sovereign and different legal and jurisprudence system but there are some common features for all of them called European standards. They result from the EC treaties, jurisdiction of the European Court of Justice, the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms and the activity of the Council of Europe. They are concisely presented in the paper. In the second part the author discusses prevailing features of justice in Member States. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wymiar sprawiedliwości; Standardy UE; Prawo; System prawny; Państwa członkowskie

EN

Judiciary; EU standards; Law; Legal system; Member states

• Czasopismo: Wspólnoty Europejskie
• Rocznik: 2007
• Numer: nr 2 (183)
• Strony: 43--47

Twórcy

autor

Justyna Maliszewska-Nienartowicz

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bibliografia

• T. Górzyńska, Standardy europejskie dotyczące pracowników administracji publicznej, "Studia Prawnicze", nr 3-4/2001, s. 119
• S. Biernat, Wpływ członkostwa Polski w Unii Europejskiej na polskie sądy "Przegląd Sądowy", nr 11 -1 2/2001, s. 7
• C. Mik, Sądy polskie wobec perspektywy przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej (przyczynek do dyskusji), "Przegląd Prawa Europejskiego", nr 1/1997, s. 21
• C. N. Kakouris, Do the Member States Posses Judicial Procedural Autonomy "Common Market Law Review", nr 34/1997, s. 1393
• Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, tekst ujednolicony, UKIE, Warszawa 2005, s. 283-285
• W. PostuIski, Jednolite i efektywne stosowanie prawa wspólnotowego przed sądami państw członkowskich, "Przegląd Sądowy", nr 6/2002, s. 41-48
• S. Biernat, Zasada efektywności prawa wspólnotowego w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości [w:] Studia z prawa Unii Europejskiej, red. S. Biernat, Kraków 2000, s. 55
• A. Wasilewski, Pojęcie "sądu" w prawie polskim i w świetle standardów europejskich, "Przegląd Sądowy", nr 11-12/2002, s. 10 i n
• C. Mik, Europejskie prawo wspólnotowe. Zagadnienia teorii i praktyki, Warszawa 2000, s. 553
• M. A. Nowicki, Wokół Konwencji Europejskiej, Zaka- mycze 2000, s. 180
• B. Nita, Organizacja systemu wymiaru spra- wiedliwości w Republice Federalnej Niemiec, "Przegląd Sądowy", nr 2/2001, s. 143
• M. Muszyński, S. Hambura, Sądownictwo w Niemczech, "Gazeta Sądowa", nr 12/2002, s. 25
• M. Biedka, Kasacja w sprawach cywilnych we Francji, "Przegląd Sądowy", nr 9/2004, s. 126
• L. Garlicki, Sądownictwo konstytucyjne w Europie Zachodniej, Warszawa 1987, s. 45