Zasada accessio cedit principali przy akcesji rzeczy ruchomych w prawie rzymskim

• Autorzy: Renata Świrgoń-Skok

Warianty tytułu

The principle accessio cedit principali accompanying movables in Roman law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przeanalizowano różne źródła prawa rzymskiego regulujące zagadnienia akcesji dwóch rzeczy ruchomych ze sobą, pod kątem występowania w nich zasady accessio cedit principali. Zasada ta ma zastosowanie w przypadku rozstrzygania problemu nabycia własności przez połączenie rzeczy.

EN

Along with accession of movables in general, sources for the Roman Law regulate cases of accession of metal, i.e. permanent union (ferruminatio) and reversible union (adplumbatio) as well as accession of wood, and writing (scriptura), paintings (pictura), tinting (tinctura) and embroidery (textura). In all actual states related to the union of two movable objects, the Roman Law applied the principle accessio cedit principals thus an accessory object as a result of permanent union with the principal object became a share of the principal object owner. There-fore, with accession of metals it is mentioned that the ownership of the accessory object -arm, is acquired by the owner of the principle object - statue. For accession of wood, in turn, the owner of a ship (principal object) becomes an owner of another person's material (accessory object) used for repairing the ship. Similarly, the rule applies to accession through writing (scriptura), where the owner of parchment (principal object) acquires ownership of what has been written over it (writing - accessory object). In case of paintings (pictura) ownership of a newly created image was granted either to the owner of the board (pictura - accessory object which by means of accession becomes attached to tabu-Uis - the principal object), or the artist (the image is the principal object, while the board is the accessory object). Whereas in case of tinting (tinctura) ownership of the paint (accessory object) by means of accession is acquired by the owner of wool (principal object). Similar explanation relates to embroidery (textura), where the thread (accessory object) is secondary to the ownership of fabric (principal object). Fragments of sources related to accession of a movable object with another movable object do not refer to the principle of accessio cedit principali directly, in a form of a statement, however the rule results indirectly from the contents of adjudications provided for solving disputes regarding acquisition of ownership resulting from accession of movables. Roman lawyers used such expressions as: cedere, cedunt, cedit, meutn esse, meumfit, meam esse or meamque efficit, sequitur while writing about property acquisition by the owner of the principal object. Source texts also contain phrases like: "unitate maioris partis consumi; "nam proprietas totius navis carinae causam sequitur, as well as "accessonis vice cedit vestimento". As a rule, adjudication regarding the actual state was always in accordance with the construction of this principle, that is: an accessory object becomes a property of the principal object owner. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia prawa; Prawo; Źródła prawa; Prawo cywilne; Prawo rzymskie

EN

Legal history; Law; Sources of law; Civil law; Roman law

• Czasopismo: Studia Iuridica Lublinensia
• Rocznik: 2009
• Tom: 12
• Strony: 129--141

Twórcy

autor

Renata Świrgoń-Skok

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Bibliografia

• Arno C., Textura, t. 1, Melanges P.F. Girard, Aalen 1979, s. 27 i n.
• Behrends O., Le due giurisprudenze romane e le forme delle loro argomentazioni, Index 1983, 1.12, s. 189 i n.
• Bojarski W., Dajczak W., Sokala A., Verba iuris. Reguły i kazusy prawa rzymskiego, Toruń 1995, s. 11.
• Bonfante P., Corso di diritto Romano, cz. I, Proprietà, Milano 1966, s. 111.
• Bortolucci, G. Nota a Gaio, Inst. II, 78, BIDR 1923, t. 33, s. 151 i n.
• Bosowski F., Actio ad exhibendum wprawie klasycznym i justyniańskim, Kraków 1929, s. 3 i n.
• Forcellini A., Totus Latinitatis Lexicon, t. 3, s. 64.
• Guarino A., Diritto privato romano, Napoli 1981, s. 557.
• Kaleta S., Rzymskie prawo prywatne. Wybór źródeł wraz z tłumaczeniami, Wrocław 1954, s. 125.
• Käser M., Das römische Privatrecht, t. 1, München 1971, s. 362 i n.
• Käser M., Eigentum und Besitz im älteren römischen Recht, Weimar 1943, s. 226 in.
• Käser M., Die "formula" der "actio ad exhibendum". Studi in onore di E. Volterra, Napoli 1959, t. 3, s. 245 i n.
• Kodrębski J., Sabinianie i Prokulianie. Szkoły prawa w Rzymie wczesnego cesarstwa, Łódź 1974, s. 240 i n.
• Kunderewicz C., Instytucje Justyniana, Warszawa 1986, s. 67.
• Kuryłowicz M., Słownik łacińskich terminów, zwrotów i sentencji prawniczych, Lublin 1995, s. 99.
• Litewski W., Jurysprudencja rzymska, Kraków 2000, s. 54 i n.
• Maddalena P., Accedere e cedere nelle fonti classiche, Labeo 1971, t. 12, s. 167 in.
• Osuchowski W., Media Sententia, "Pamiętnik Historyczno-Prawny", Lwów 1930, s. 41 in.
• Osuchowski W., Na pograniczu między akcesją a specyfikacją. Szkic z prawa rzymskiego. Księga pamiątkowa ku czci Władysława Abrahama, t. 2, Lwów 1930, s. 4 i n.
• Pieńkos J., Praecepta iuris, łacina dla prawników. Terminy, paremie, wyrażenia. Warszawa 1999, s. 16.
• Plisecka A., Accessio and specificano reconsidered, "The Legal History Reviev" 2006, t. 74, s. 60.
• Prawo rzymskie. Słownik encyklopedyczny, pod. red. W. Wołodkiewicza, Warszawa 1986, s. 12.
• Ratti U., Rinascita della proprietà in tema accessione. Studi in onore di P. Bonfante, t. 1, Milano 1930, s. 265 i n.
• Rozwadowski W., Gai Institutions, Poznań 2003, s. 53.
• Rozwadowski W., Prawo rzymskie. Zarys wykładu wraz z wyborem źródeł, Poznań 1992, s. 131.
• Słownik łacińsko-polski, pod red. M. Plezi, t. 2, Warszawa 1998, s. 526.
• Sokala A., Zasada superficies solo cedit wprawie rzymskim, AUNC 1987, t. 25, z. 172, s. 155 i n.
• Świrgoń-Skok R., Nieruchomość i zasady akcesji według prawa rzymskiego, Rzeszów 2007.
• Talamanca M., Actio ad exhibendum, Novissimo Digesto Italiano, t. 1, s. 254 i n.
• Thesaurus Linquae Latine, Lipsiae 1900-1985 (cyt. dalej TLL) t. 6, s. 586.
• Visky K., Pittura e scuttura in diritto romano, Studi Grosso 1971, t. 4, s. 333 i n.
• Voci P., Modi di acquisto della proprietà, Milano 1952, s. 257 i n.