PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
Czasopismo
2014 | 5 | nr 11 Ćwierć wieku wolności : Polska 1989-2014 | 97--114
Tytuł artykułu

Lustracja w Polsce na tle krajów Europy Środkowej

Autorzy
Warianty tytułu
Lustration in Poland in Comparison with the Countries in Central Europe
Języki publikacji
PL
Abstrakty
Artykuł porusza kwestię lustracji w krajach Europy Środkowej po upadku systemu komunistycznego. Przedstawiono w nim, w jaki sposób Polska, Węgry oraz Czechosłowacja, a następnie po jej podziale Czechy i Słowacja, starały się uporać z tym bardzo ważnym proble-mem i dokonać rozliczenia z przeszłością. Pokazano, jak przyjmowano kolejne rozwiązania, które doprowadziły do uchwalenia obowiązujących ustaw lustracyjnych. Omówiono je w kolejności chronologicznej. Charakterystykę rozpoczęto od Czechosłowacji, gdyż państwo to jako pierwsze przyjęło ustawę lustracyjną. Następnie pokrótce przedstawiono losy tejże ustawy w Czechach i na Słowacji. W dalszej kolejności opisano lustrację na Węgrzech. W ostatniej części omówiono natomiast proces lustracji w Polsce. Problematyce tej poświęcono nieco więcej uwagi, gdyż był to główny cel artykułu. Wskazano na odmienny charakter ustaw lustracyjnych przyjętych w poszczególnych państwach. Zwrócono uwagę na podobieństwa i różnice w tych aktach prawnych. Mimo upływu kilkunastu lat od upadku komunizmu problem rozliczeń z przeszłością byłych funkcjonariuszy i współpracowników aparatu represji jest nadal niezwykle ważny w każdym z państw postkomunistycznych Europy Środkowej. Wpływa on bowiem na ich funkcjonowanie i prowadzoną politykę. (abstrakt oryginalny)
EN
The article discusses the issue of vetting in Central European countries after the fall of communism. It presents how Poland, Hungary and Czechoslovakia (now the Czech Republic and Slovakia) tried to deal with this very important problem and settle with the past. The paper shows the eventual solutions which led to the adoption of the vetting laws. These are discussed in chronological order. First, Czechoslovakia is considered, as it was the first country which adopted a law on vetting. Then the paper briefly presents the fate of this act in the Czech Republic and Slovakia. Later the vetting that took place in Hungary is described. In the last section, the paper deals with the problem of vetting in Poland. The author devoted more attention to the issue as it is the main topic of the article. It also shows the different nature of the lustration laws adopted in various countries. the similarities and differences in these acts are presented here. Despite the fact that many years have passed since the fall of communism, the problem of dealing with the past of former officerscha and employees of the apparatus of repression is still significant as it affects the politics and functioning of the post-communist countries. (original abstract)
Czasopismo
Rocznik
Tom
5
Strony
97--114
Opis fizyczny
Twórcy
autor
  • OBEPIPN Kraków
Bibliografia
  • Bukowski, W., 1998, Moskiewski proces. Dysydent w archiwach Kremla, z ang. przeł. J. Darczewska i in., Volumen, Warszawa.
  • Ellis, M.S., 1996, Purging the past: the current state of lustration laws in the former communist bloc, "Law and Contemporary Problems", vol. 59, no. 4, s. 181-196.
  • Grajewski, A., 1996, Lustracja po polsku, "Przegląd Polityczny", nr 31, s. 8-14.
  • Kochanowski, ]., 2003, Rozliczenie z przeszłością w Polsce, "Ius et lex", nr 1, s. 227-240.
  • Łabuszewska, A., Kaźmierska, K., (red.), 2009, Lustracja w krajach Europy Środkowej i państwach bałtyckich (Raport Ośrodka Studiów Wschodnich), Warszawa.
  • Obwieszczenie Prezesa Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 czerwca 1992 r. o zawieszeniu stosowania uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 maja 1992 r., M.P., 1992, nr 20 poz. 157. Obwieszczenie Prezesa Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 października 1992 r. o utracie mocy obowiązującej uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 maja 1992 r., M.P., 1992, nr 34, poz. 245.
  • Opalińska, A., 2005, Lustracja w Polsce i w Niemczech. Próba porównania, Oficyna Wydawnicza Atut, Wrocław. Orzeczenie z 19 czerwca 1992 r. sygn. akt (U. 6/92), Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, <http://otk.trybunal.gov.pl/orzeczenia/otk.htm> (data dostępu: 18.03.2014).
  • Paczkowski, A., 1997, Posłowie. Lustracja, dekomunizacja i rozrachunek z przeszłością, w: Rosenberg, T., Kraje, w których straszy. Europa Środkowa w obliczu upiorów komunizmu, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.
  • Petruska, S., 1997, Lustracja po czesku. Rozmowa z Petruską Śustrovą, byłą wiceminister spraw wewnętrznych Czechosłowacji, rozm. przepr. A. Grajewski, "Więź", nr 4, s. 174-178.
  • Projekt ustawy o Restytucji Niepodległości (1991), <http://archive.is/TMUX> (data dostępu: 17.03.2014).
  • Smoleński, P., 2000, Wszystko tak dobrze brzmiało, "Gazeta Wyborcza", 1-2 kwietnia, s. 13-15.
  • Stan, L., 2006, The Politics of Memory in Poland: Lustration, File Access and Court Proceedings, "Studies in Post-Communism Occasional Paper", no. 10, <http://people.stfx.ca/cpcs/studies-in-post-communism/Stan2006.pdf> (data dostępu: 28.03.2014).
  • Szczerbiak, A., 2003, Civilised lustration? Evaluating the Polish model, "Studia Polityczne", nr 14, s. 35-72.
  • Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej z 28 maja 1992 r., M.P., 1992, nr 16, poz. 116.
  • Ustawa z dnia 11 kwietnia 1997 r. o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944-1990 osób pełniących funkcje publiczne, Dz.U., 1997, nr 70, poz. 443.
  • Ustawa z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, Dz.U., 2006, nr 218 poz. 1592.
  • Williams, K., Szczerbiak, A., Fowler, B., 2003, Explaining Lustration in Eastern Europe: 'A Post-communist politics approach', Working Paper. Sussex European Institute, no. 62, Bringhton.
  • Wybierzmy też przyszłość. Wywiad z Aleksandrem Kwaśniewskim, 2001, rozm. przepr. A. Michnik, A. Kubik, P. Pacewicz, P. Smoleński, "Gazeta Wyborcza", 31 grudnia, s. 12,14-15.
  • Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 listopada 1998 r., sygn. akt K. 39/97, <http://static.e-prawnik.pl/pdf/orzeczenia/otk_K_39_97.pdf> (data dostępu: 27.03.2014).
  • Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 maja 2007 r., sygn. akt K 2/07, Dz.U., 2007, nr 85, poz. 571.
  • Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2000 r., sygn. II KKN 271/2000, <http://sn.pl/Sites/orzecznictwo/Orzeczenial/II%20KKN%20271-00.pdf> (data dostępu: 27.03.2014).
  • Zifcak, S., 2003, Rozrachunek z przeszłością na Węgrzech i w Czechach. Ujęcie konstytucyjne, tł. z ang. M. Rysak, "Ius et lex", nr 1, s. 203-206.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171297293

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.