Metodologia systemu rachunkowości - kierunki zmian

• Autorzy: Edyta Łazarowicz

Warianty tytułu

Accounting System Methodology. Change Trends

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

We współczesnej rachunkowości zachodzą istotne zmiany, które nie pozostają bez wpływu na metodologię tego systemu. Zmienia się znaczenie i zakres stosowania niektórych zasad, które dotychczas były powszechnie traktowane jako nadrzędne zasady tego systemu. Dotyczy to w szczególności zasady współmierności oraz zasady ostrożności. Definiowanie przychodów i kosztów przez pryzmat zmian w stanie aktywów netto sprawia, że zasada współmierności przestaje być podstawową zasadą, na której opiera się współczesna procedura ustalania wyniku finansowego. Sposób wyceny we współczesnym systemie rachunkowości jest daleki od klasycznej zasady ostrożności i charakterystycznego dla niej pesymizmu. Niektórzy autorzy do nadrzędnych zasad rachunkowości zaliczają także zasadę kosztu historycznego czy zasadę realizacji. Jednakże zastępowanie kosztu historycznego wartością godziwą w procesie wyceny oraz - między innymi w związku z tym - ujmowanie w księgach rachunkowych coraz więcej niezrealizowanych przychodów wskazuje, że znaczenie i powszechność stosowania tych zasad wyraźnie się zmniejsza. Warto dodać, że zarówno zasada współmierności, zasada ostrożności, jak i zasada kosztu historycznego oraz zasada realizacji wciąż są stosowane przy pomiarze i opisie działalności gospodarczej przez rachunkowość, ale nie stanowią one nadal głównych (podstawowych) zasad tego systemu. Obecne zmiany w rachunkowości nie pozostają też bez wpływu na koncepcję wiernego i rzetelnego obrazu. Wysuwanie we współczesnej rachunkowości na pierwszy plan użyteczności informacji księgowych przy podejmowaniu decyzji i stawianie im określonych wymagań jakościowych (obok informacji retrospektywnych - informacje prospektywne; wycena w wartości godziwej, która często opiera się na szacunkach) sprawia, że odbywa się to częściowo kosztem wiarygodności tych informacji. Proces ten nie może jednak doprowadzić do marginalizacji koncepcji wiernego i rzetelnego obrazu, ponieważ jednym z podstawowych atrybutów przydatności informacji jest ich wiarygodność. Współczesne tendencje w rachunkowości wyraźnie wskazują, że nadrzędnych zasad nie można postrzegać jako trwałych i niezmiennych elementów metodologii tego systemu, w przeciwieństwie do metod rachunkowości, które - jak na razie - są ponadczasowe. Ogólny sposób postrzegania przedmiotu rachunkowości, polegający na podwójnej, równoważącej się, podmiotowej interpretacji przedmiotu rachunkowości, jest nadal stosowany w tym systemie. Opisane zmiany w zakresie metodologii systemu rachunkowości odnoszą się w pierwszej kolejności do modelu rachunkowości tworzonego przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Jednakże standardy rachunkowości, opracowywane przez tę instytucję, są stosowane przez coraz większą grupę podmiotów na świecie, ponadto wiele państw wykorzystuje je przy wprowadzaniu zmian do krajowego prawa bilansowego. W konsekwencji ewolucja nadrzędnych zasad rachunkowości dotyczy systemu rachunkowości znacznie szerszej grupy podmiotów niż tylko tych stosujących bezpośrednio Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej. (fragment tekstu)

EN

The article analyses the methodology of the accounting system and points to the change trends in this area. Important transformations within the modern accounting system do not leave the methodology intact. The meaning and the scope of application of certain principles, so far regarded crucial, are changing. The observation of characteristic features of the modern system of accounting implies that the rules of cautiousness and commensurateness should not be treated as crucial rules. The same refers to the rule of historical cost and the rule of implementation. The accounting methods which remain unchanged are the balance method and the subjective method. (short original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rachunkowość jako system informacyjny

EN

Accountancy as information system

• Czasopismo: Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2012
• Numer: z. 119
• Strony: 122--138

Twórcy

autor

Edyta Łazarowicz

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Bareja K., Wpływ zasad wyceny aktywów na wynik finansowy, w: Rachunkowość sztuka pomiaru i komunikowania, Pracownicy Katedry Rachunkowości SGH (red.), Oficyna Wydawnicza. Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2011.
• Bonham M., Curtis M., Davies M. i in., Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej w interpretacjach i przykładach, t. 1, Założenia ogólne. Zastosowanie po raz pierwszy, LexisNexis, Ernst&Young, Warszawa 2006.
• Bonham M., Curtis M., Davies M. i in., Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej w interpretacjach i przykładach, t. 5, Podatek dochodowy, Przychody, Rolnictwo, LexisNexis, Ernst&Young, Warszawa 2006.
• Chopping D., Prawidłowość i prawdziwość (rzetelność) sprawozdania finansowego, "Rachunkowość", Nr 12, 1993.
• 5. Encyklopedia rachunkowości, M. Gmytrasiewicz (red.), LexisNexis, Warszawa 2005.
• Gawart M., Wartość godziwa - panaceum na całe zło w rachunkowości? w: Rachunkowość sztuka pomiaru i komunikowania, Pracownicy Katedry Rachunkowości SGH (red.), Oficyna Wydawnicza. Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2011.
• Gmytrasiewicz M., Artykuł wstępny, "Problemy Rachunkowości", Nr 2, 2005.
• Gmytrasiewicz M., Problemy współczesnej ogólnej teorii rachunkowości, w: Rachunkowość sztuka pomiaru i komunikowania, Pracownicy Katedry Rachunkowości SGH (red.), Oficyna Wydawnicza. Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2011.
• Gmytrasiewicz M., Rachunkowość. Podstawowe założenia i zasady, Difin, Warszawa 2008.
• Gmytrasiewicz M., Teoria rachunkowości a Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej, w: Rachunkowość wczoraj, dziś, jutro, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa 2007.
• Gmytrasiewicz M., Wybrane problemy teoretyczne współczesnej rachunkowości, w: Problemy współczesnej rachunkowości, Pracownicy Katedry Rachunkowości SGH (red.), Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2009.
• Gmytrasiewicz M., Karmańska A., Rachunkowość finansowa, Difin, Warszawa 2006.
• Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) 2007, t. I, IASB, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce.
• Parker R. H., Importing and Exporting Accounting: The British Experience, w: Accounting History. Some British Contributions, R. H. Parker and B. S. Yamey (red.), Oxford University Press, New York 2001.
• Surdykowska S. T., Rachunkowość międzynarodowa, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Zakamycze 1999.
• Założenia koncepcyjne sporządzania i prezentacji sprawozdań finansowych, w: Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) 2007, t. I, IASB, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce.