Zawartość kwasów tłuszczowych w mleku krów rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej z uwzględnieniem ich wieku i fazy laktacji

• Autorzy: Jan Miciński , Janina Pogorzelska , Anna Kalicka , Ireneusz M. Kowalski , Józef Szarek

Warianty tytułu

Concentent of Selected Fatty Acids in Milk from Polish Holstein- Friesian Cows with Regard to Their Age and Stage of Lactation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem pracy było określenie udziału kwasów tłuszczowych w mleku krów rasy polskiej holsztyńsko- fryzyjskiej, uwzględniając wpływ kolejności laktacji i fazy laktacji. Do badań wybrano 48 krów rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej, będących w różnym wieku: I, II, III i IV laktacja (po 12 szt. w każdej z nich). Od każdej krowy pobierano próby mleka z uwzględnieniem fazy laktacji, tj. w następujących dniach doju: 6., 30., 90., 300., 350. i 400. (łącznie 288 prób). Spośród oznaczonych kwasów tłuszczowych mleka najwyższy udział stanowiły: C16:0, C18:1 cis 9, C18:0 oraz C14:0, w tym kwasy oleinowy (C18:1 cis 9) i stearynowy (C18:0), którym przypisuje się właściwości obniżające poziom cholesterolu we krwi, stanowiły aż 37,35 g/100 g tłuszczu. Największą zawartością nasyconych kwasów tłuszczowych (SFA) charakteryzowało się mleko krów z IV laktacji (p ≤ 0,05) oraz w okresie okołoporodowym, tj. w 6. dniu laktacji. Zawartość korzystnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (UFA) malała w tłuszczu mleka w kolejnych czterech laktacjach (p ≤0,05), także w miarę upływu laktacji, osiągając najwyższą wartość w 6. dniu, a najniższą w 400. dniu (p ≤ 0,01 i p ≤0,05). Mleko pochodzące od pierwiastek charakteryzowało się najwyższą koncentracją kwasów tłuszczowych wielonienasyconych (PUFA) i jednonienasyconych (MUFA), a jednocześnie najmniejszą zawartością kwasów mniej korzystnie wpływających na zdrowie człowieka, tj. C12:0, C14:0, C16:0. W miarę trwania laktacji zawartość MUFA w tłuszczu mleka malała, a PUFA wzrastała, co potwierdzają różnice statystyczne przy p ≤ 0,01 i p ≤0,05. W okresie od 6. do 90. dnia laktacji najkorzystniejszy był stosunek kwasów n-6/n-3 oraz największa zawartość funkcjonalnych kwasów tłuszczowych, tj.: masłowego (BA), cis 9 oleinowego (OA), linolowego (LA) oraz krótkołańcuchowych (SCFA) i długołańcuchowych kwasów tłuszczowych (LCFA). Zawartość kwasów: cis 9 trans 11 sprzężonego linolowego (CLA) i trans 10+11 wakcenowego (TVA) była najmniejsza w tzw. szczycie wydajności laktacyjnej i wzrastała w miarę trwania laktacji, osiągając najwyższe wartości w 300. dniu laktacji.(abstrakt oryginalny)

EN

The objective of the research study was to determine the content of fatty acids in milk from the Polish Holstein-Friesian cows with regard to the effect of successive lactations and stage of lactation. The research study was performed on 48 selected cows of the Polish Holstein-Friesian breed, at their different ages: lactation I, II, III, and IV (12 cows in each lactation group). From each cow milk samples were taken and the stage of lactation was taken into consideration, i.e. the samples were taken on the following milking days: 6th, 30th, 90th, 300th, 350th, and 400th, (288 samples in total). Among all the fatty acids determined in milk, the contents of the following fatty acids were the highest: C16:0, C18:1 cis 9, C18:0, and C14:0 including those, which are believed to have a potential to reduce the cholesterol level in blood: oleic acid (C18:1 cis 9) and stearic acid (C18:0), and their total content was as high as 37.35 g/100 g of fat. The milk from cows at the lactation stage IV (p ≤ 0.05) and from periparturient cows, i.e. collected on the 6th day of lactation, was characterized by the highest content of saturated fatty acids (SFA). The content of beneficial unsaturated fatty acids (UFA) decreased in the fat contained in the milk milked at the four successive stages of lactation (p ≤0.05) as well as the lactation continued; their content was the highest on the 6th day and the lowest on the 400th day 400 (p < 0.01 and p ≤ 0.05). The milk from primiparous cows was characterized by the highest concentration levels of polyunsaturated fatty (PUFA) and monounsaturated fatty (MUFA) acids, and, at the same time, by the lowest content of fatty acids with a less beneficial effect on human health, i.e. C12:0, C14:0, and C16:0. As the lactation continued, the content of MUFA in milk fat decreased and the content of PUFA increased; this fact was confirmed by statistical differences at p ≤ 0.01 and p ≤ 0.05. During a period from the 6th to the 90th day of lactation, the ratio of n-6 to n-3 fatty acids was the most advantageous and the contents of functional fatty acids were the highest, i.e. of the butyric (BA), cis 9 oleic (OA), linoleic (LA), short-chain (SCFA), and long-chain (LCFA) fatty acids. The levels of cis 9 trans 11 conjugated linoleic (CLA) and trans 10+11 vaccenic (TVA) acids were the lowest during the lactation yield peak and they increased as the lactation continued to reach the highest values on the 300th day of lactation.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Żywność; Towaroznawstwo żywności; Hodowla zwierząt; Badanie żywności; Mleko

EN

Food; Food commodities; Animal husbandry; Food research; Milk

• Czasopismo: Żywność: nauka - technologia - jakość
• Rocznik: 19 (2012)
• Numer: nr 4 (83)
• Strony: 136--150

Twórcy

autor

Jan Miciński

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

autor

Janina Pogorzelska

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

autor

Anna Kalicka

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

autor

Ireneusz M. Kowalski

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

autor

Józef Szarek

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Bibliografia

• [1] AOAC. Official methods of analysis 15th ed. Association of official analytical chemists. Inc. Virginia, USA, 1990.
• [2] Auldist M.J., Brian J.W., Thomson N.A.: Seasonal and lactational influences on bovine milk composition in New Zealand. J. Dairy Res., 1998, 65, 401-411.
• [3] Barłowska J., Grodzicki T., Topyła B., Wolańczuk A. : Production season influence on the fat acids profile of milk of the different cows' breeds. Mat. LXXIII Zjazdu PTZ, 2008.
• [4] Barłowska J., Litwińczuk Z., Topyła B.: Parametry fizykochemiczne tłuszczu mleka krów różnych ras z okresu żywienia wiosenno-letniego. Med. Wet., 2005, 8, 937-939.
• [5] Barłowska J., Litwińczuk Z.: Właściwości odżywcze i prozdrowotne tłuszczu mleka. Med. Wet., 2009, 65 (3), 171-174.
• [6] Barłowska J.: Wartość odżywcza i przydatność technologiczna mleka krów 7 ras użytkowanych w Polsce Rozprawa habilitacyjna. Wyd. AR, Lublin 2007, s. 112.
• [7] Bodkowski R., Wasilewicz-Niedbalska W., Ramadani S., Patkowska-Sokoła B.: Kształtowanie się zawartości kwasów tłuszczowych oraz izomeru cis-9, trans-11 w tłuszczu mleka przeżuwaczy. Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu, 2004, 51, 31-35.
• [8] Brzóska F., Gąsior R., Sala K., Zyzak W.: Wpływ soli wapniowych kwasów tłuszczowych na wydajność i składniki mleka krów. Rocz. Nauk. Zoot., 1999, 26 (3), 143-157.
• [9] Carriquiry M., Weber W.J., Dahlen C.R., Lamb G.C., Baumgard L.H., Crooker B.A.: Fatty acid composition of milk from multiparous Holstein cows treated with bovine somatotropin and fed n-3 fatty acids in early lactation. J. Dairy Sci., 2009, 92, 4865-4875.
• [10] Cichosz G.: Prozdrowotne właściwości tłuszczu mlekowego. Przegl. Mlecz., 2007, 5, 4-8.
• [11] Dymnicka M., Klupczyński J., Łozicki A., Miciński J., Strzetelski J.: Polyunsaturated fatty acids in M. longissimus thoracis of fattening bulls fed silage of grass or maize. J. Anim. App. Sci., 2004, 13 (s2), 101 - 104.
• [12] Górska A., Mróz B., Rymuza K., Dębska M.: Zmiany w zawartości białka i tłuszczu w mleku krów czarno-białych w zależności od stadium laktacji i pory roku. Rocz. Nauk. PTZ, 2006, 2 (1), 113-119.
• [13] Grega T., Sady M., Forot A., Pustkowiak H. : Jakość tłuszczu mleka wybranych ras krów. Techn. Żywn., 1998, 10, 49-59.
• [14] Hanigan M., Baldwin R.: Amechanistic model of mammary gland metabolism in the lactating cow. Agricult. Systems, 1994, 45, 369-419.
• [15] Jensen R.G. : The composition of bovine milk lipids: January 1995 to December 2000. J. Dairy Sci., 2002, 85 (2), 295-350.
• [16] Jensen R.G., Newburg D.S.: milk lipids. Handbook of milk composition. Jensen RG: Academic Press: London 1995, pp. 543-575.
• [17] Józwik A., Strzałkowska N., Krzyżewski J., Bagnicka E., Horbańczuk J.: Wpływ czynników genetycznych i środowiskowych na zawartość składników bioaktywnych, wartość odżywczą i przydatność technologiczną mleka krów. Przegl. Hod. 2009, 11, 6-11.
• [18] Kowalski I.M., Protasiewicz-Fałdowska H., Jóżwiak-Grabysa D., Kiebzak W., Zarzycki D., Lewandowski R., Szarek J. : Environmental factors predisposing to pain syndromes among adolescent girls with diagnosed idiopathic scoliosis. J. Elementol., 2010, 15 (3), 517-530.
• [19] Lindmark-Mansson H.: Composition of Swedish dairy milk 2001. Report Nr 7025-P (In Swedish), 2003, Swedish Dairy Association.
• [20] Lindmark-Mansson H.: Fatty acids in bovine milk fat. Food & Nutrition Research, 2008, 1-3.
• [21] Mac Gibbon A.H.K., Taylor M.W.: Composition and structure of bovine milk lipids. Advanced dairy chemistry. Fox PFMc Sweeney PLH: Springer, New York 2006, s. 42.
• [22] Matwijczuk A., Król J.: Profil kwasów tłuszczowych w mleku krów różnych ras w okresie wiosenno-letnim. Przegl. Hod., 2009, 7, 3-6.
• [23] McGuire M.A., Bauman D.E.: Milk biosynthesis and secretion. Encyclopedia of dairy science. Roginsky HFuquay JWFox PF, Academic Press, New York 2003 pp. 1828-1834.
• [24] Nałęcz-Tarwacka T. : Wpływ wybranych czynników na zawartość funkcjonalnych składników tłuszczu mleka krów. Rozprawa habilitacyjna. Wyd. SGGW, Warszawa 2006, ss.1-108.
• [25] Parodi P.: Milk fat in human nutrition. Aust. J. Dairy Techn., 2004, 59, 3-59.
• [26] Reklewska B., Bernatowicz E.: Bioaktywne składniki frakcji tłuszczowej mleka. Przegl. Hod., 2002, 11, 1-6.
• [27] Reklewska B., Bernatowicz E.: Funkcjonalne składniki mleka - znaczenie dla organizmu oraz możliwości modyfikowania ich zawartości w mleku. Zesz. Nauk. Prz. Hod., 7, 47-69.
• [28] Statsoft. (2010). Data analysis software systems. ver. 9.0. [on-line] www.statsoft.pl/base.html.
• [29] Stoop W.M., van Arendonk J.A.M., Heck J.M.L., van Kalenberg H.J.F, Bovenhaus H.: Genetic parameters for major milk fatty acids and milk production traits of Dutch Holstein-Fresians. J. Dairy Sci., 2008, 91 (1), 385-394.
• [30] Thomson N.A., van Der Poel W. : Seasonal variations of the fatty acids composition of milk fat from Fresias cows grazing pasture. Proceedings of the New Zaeland Society of Animal Production, 2000, 60, 314-317.
• [31] Walstra P., Geurts T.J., Noomen A., Jellema A., van Boekel M.A.J.S.: Dairy technology: principles of milk properties and processes. Inc: Marcel Dekker, New York 1999.
• [32] Walstra P., Jenness R.: Dairy chemistry and physics. John Wiley & Sons, New York 1984.
• [33] Wielgosz-Groth Z.: Efekty doskonalenia użytkowości krów rasy czarno-białej w regionie północno - wschodniej Polski. Rozprawy i monografie. Wyd. UWM, Olsztyn 2004, ss. 1-83.
• [34] Zwierzchowski G., Miciński J., Górecka-Ordon E., Goławski P.: Is food allergy a civilization-related disease? Pol. Ann. Med., 2011, 18 (1), 168-176.
• [35] Żegarska Z.: Tłuszcz mlekowy jako składnik diety człowieka. Przegl. Mlecz., 1998, 10, 369-371.