Nowe ujęcie wskaźnika rozwoju społecznego HDI

• Autorzy: Radosław Antczak

Warianty tytułu

A New Approach to the Human Development Index - HDI

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zmiany w metodzie wyliczania wskaźnika HDI wprowadzone w raporcie z 2010 roku są wielorakie i świadczą o tym, że jest to gruntownie zmodyfikowany wskaźnik rozwoju społecznego. Jeśli chodzi o dwa wymiary - zdrowie i edukację - wykorzystano używane już wcześniej mierniki, a źródło danych jest takie samo jak poprzednio. Warto zwrócić uwagę na rezygnację ze wskaźnika piśmienności - po raz pierwszy międzynarodowa organizacja przyznała, że analfabetyzm nie jest już problemem światowym. W przypadku zdrowia i edukacji dokonano jedynie modyfikacji mierników, a nie ich kompletnej zmiany. Za taką można uznać wprowadzenie średniej geometrycznej do agregacji wyników. Powoduje to większą wrażliwość wskaźnika HDI, a przez to uwypuklenie różnic między krajami. Jednym z celów użycia średniej geometrycznej było też - według twórców raportu - zniesienie efektu substytucji jednego z wymiarów przez inny. Innymi słowy, miało to zapobiec wzrostowi wskaźnika HDI przez np. wyższy dochód, przy braku postępów w dziedzinie zdrowia. Ten efekt nie został przez autorów raportu potwierdzony przykładami. Jednak największą zmianą wprowadzoną w 2010 roku jest użycie Dochodu Narodowego Brutto zamiast PKB na osobę. DNB zawiera te same wartości co PKB, ale po dodaniu salda dochodów zagranicznych. Dla przykładu, zyski przedsiębiorstwa francuskiego działającego w Polsce zaliczane są do PKB Polski, ale nie zaliczają się do polskiego DNB. Gospodarki o dużym udziale przedsiębiorstw zagranicznych będą więc miały niższe DNB niż PKB. W przypadku HDI ten efekt jest oczywiście relatywizowany poprzez odniesienie wartości dla danego kraju do wartości maksymalnej i minimalnej dla wszystkich badanych krajów. Jak jednak wynika z tabeli 5, niektóre gospodarki uzyskują inną pozycję w rankingu w zależności od tego, czy bierze się pod uwagę PKB czy DNB. Ta zmiana wydaje się więc najistotniejsza w raporcie HDR za 2010 rok. Jak przyznają autorzy raportu, kolejne edycje będą się skupiać w większym stopniu na nierównościach w rozwoju społecznym. Nie jest możliwa rzetelna analiza nierówności, na przykład w rozkładzie dochodów czy dostępie do edukacji, bez badań gospodarstw domowych. Raport Komisji Europejskiej (tzw. Raport Stiglitza) podkreśla istotność perspektywy w skali mikro. Wydaje się, że szersze podejście do rozwoju społecznego wymaga analizy stanu i struktury konsumpcji, a także zintegrowanej analizy danych mikro dotyczących dochodów, wydatków i zamożności. (fragment tekstu)

EN

The Human Development Index - HDI is one of the most important synthetic indices allowing for the comparisons between different countries in the field of socio-economic development. It combines three development dimensions: health, education and the standard of living. The latest report of the UNO Agenda for Development (UNDP) includes the rating of countries calculated according to the new method. Both the HDI components and its aggregation have been changed. The article presents the description of changes, dealing with new measures used to create partial indices and the way they are created. The next part also presents the analysis of the HDI calculated according to the new and old method as well as the impact the change of the method exerts on the obtained HDI values. In conclusion the article presents certain trends in further studies of social development measurement. (short original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rozwój społeczny; Wskaźniki społeczne

EN

Social development; Social indicators

• Czasopismo: Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2012
• Numer: z. 117
• Strony: 7--24

Twórcy

autor

Radosław Antczak

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Atkinson A., On the measurement of Inequality, "Journal of Economic Theory", 2, 1970.
• Glatzer W., Conditions and criteria for improving quality of life, w: Towards quality of life improvement, red. W. Ostasiewicz, Wrocław 2006.
• Human Development Report, The Real Wealth of Nations: Pathways to Human Development, United Nations Development Programme, New York, 2010, http:// hdr.undp.org/en/reports/global/hdr2010/chapters/en/
• Human Development Report, Overcoming barriers: Human mobility and development, United Nations Development Programme, New York 2009, http://hdr. undp.org/en/media/HDR_2009_EN_Complete.pdf/
• Kovacevic M., Review of HDI critiques and potential improvements, "Human Development Research Papers", 2010/33, http://hdr.undp.org/en/reports/global/ hdr2010/papers/HDRP_2010_33.pdf
• Kot S., Metodologiczne dylematy pomiaru nierówności i dobrobytu, Akademia Ekonomiczna Kraków, www.univ.rzeszow.pl/nauka/konferencje/nierownosci/ [dostęp: 29 czerwca 2011 r.].
• Lloyd, Hewett, Educational inequalities in the midst of persistent poverty: diversity across Africa in Educational Outcomes, Working Paper 14, Population Council, New York 2009, http://www.popcouncil.org/pdfs/wp/pgy/014.pdf
• Słaby T., Poziom i jakość życia, w: Statystyka społeczna, red. T. Panek, A. Szulc, SGH, Warszawa 2006.
• Statystyka społeczna, red. T. Panek, A. Szulc, SGH, Warszawa 2006.
• Stiglitz J. E., Sen A., Fitoussi J.-P., Report by the Commission on the measurement of economic performance and social progress, 2009.