Skutki ekonomiczno-społeczne wprowadzonych stawek akcyzowych na wyroby przemysłu tytoniowego w Polsce w latach 2000-2010 : wnioski z badań własnych

• Autorzy: Andrzej Jagiełło

Warianty tytułu

Social and Economic Effects of the Introduced Rates of Excise Duty on Tobacco Products in Poland in the 2000 and 2010 Period

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiotem rozważań i analiz zawartych w artykule jest kwestia wpływu kolejnych podwyżek akcyzy na wyroby tytoniowe w latach 2000-2010 na poziom dochodów budżetowych, kondycję ekonomiczną polskich producentów wyrobów tytoniowych oraz zmiany w poziomie i strukturze konsumpcji wyrobów tytoniowych w Polsce. Oprócz danych statystycznych ilustrujących dynamikę rozwoju w/w zjawisk pod wpływem zmian w wysokości akcyzy, autor przedstawia część swoich badań ankietowych, jakie przeprowadził w grupie kilkuset konsumentów oraz na podstawie danych i opinii otrzymanych od czterech spośród sześciu głównych producentów artykułów tytoniowych w Polsce. Dane te oraz przeprowadzone i przedstawione analizy danych otrzymanych z badań ankietowych wpłynęły na krytyczny osąd autora pod adresem instytucji odpowiedzialnych za politykę rządu. Może nie tyle w kwestii realizowanych celów odnośnie wpływów budżetowych, bo tu rząd niewiele się pomylił, ile ze względu na negatywne skutki, jakie przyniosła ta polityka w odniesieniu do branży tytoniowej, przyczyniając się tym samym do rozwoju szarej strefy, rozrostu skali przemytu i pogorszenia struktury konsumpcji, czyli jakości asortymentu konsumowanych papierosów z oczywistymi konsekwencjami dla stanu zdrowotności tychże konsumentów, którzy w wyniku wyższych cen przeszli na konsumpcje wyrobów niższej jakości. (abstrakt oryginalny)

EN

The article presents a discussion and an analysis of how the successive rises in the excise rate on tobacco products in the years 2000-2010 influenced the level of the budget income, the economic condition of Polish producers of tobacco products and changes in the level and structure of tobacco products consumption in Poland. Apart from statistical data illustrating the development dynamics of the above-mentioned phenomena under the influence of changes in the level of excise, the author presents some results of his survey carried out in a group of several hundred consumers and data and opinions received from four of the six major tobacco producers in Poland. These data and the presented analyses of the data obtained as the survey results had an impact on the author's critical opinion on the institutions responsible for the governmental policy. Probably not in the field of the budget income tasks fulfillment, because here the government did not make a big mistake, but because of the negative results from the policy towards the tobacco industry that resulted in the development of grey market, increase in the scale of smuggling, deterioration of the consumption structure, i.e. the quality of the tobacco products with the evident consequences for the state of health of the consumers who because of higher prices moved towards the consumption of lower quality products. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Akcyza; Palenie tytoniu; Przemysł tytoniowy

EN

Excise duty; Smoking; Tobacco industry

• Czasopismo: Myśl Ekonomiczna i Polityczna
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 4 (35)
• Strony: 49--66

Twórcy

autor

Andrzej Jagiełło

Bibliografia

• Barteczko K., Bocian A.F., Wpływ polityki średniookresowej na długofalowy wzrost gospodarczy - scenariusz rozwoju gospodarczego Polski do 2010 r., Instytut Rozwoju i Studiów Strategicznych, Warszawa 1998.
• Brzeziński B., Funkcje podatków, [w:] W. Wójtowicz (red.), Prawo finansowe, Warszawa 1996.
• Czekaj J., Podatki w Polsce na tle krajów OECD, "Nasz Rynek Kapitałowy" 2002, nr 4.
• Drewnowska B., Lentowicz Z., Przemyt papierosów uderza w budżet, "Rzeczypospolita" 2011, nr 8913.
• European Commission, Taxation trends in the European Union. Data for the EU Member States and Norway, Bruksela 2009.
• Fedorowicz Z., Polityka fiskalna, Poznań 1998.
• GUS, Biuletyn statystyczny, nr 12, Warszawa 2008.
• Kuzińska H., Rola podatków pośrednich w Polsce, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego, Warszawa 2002.
• Ministerstwo Gospodarki (a), Na pierwsze 5 lat Polski w Unii Europejskiej, Warszawa 2009.
• Ministerstwo Gospodarki (b) Ocena sytuacji w przemyśle w 2009 roku, Departament Analiz i Prognoz, Warszawa 2010.
• Ministerstwo Finansów Departament Podatku Akcyzowego i Ekologicznego AE 7/065/PAT/10/3035, Warszawa 2010.
• Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej, Narodowy Program Zdrowia 2007-2015, Warszawa 2007.
• Misala J. (red.), Perspektywy rozwoju przemysłu spirytusowego w Polsce, IKiCHZ, Warszawa 1995.
• Nojszewska E., Optymalne opodatkowanie - podstawy teoretyczne, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 1996.
• Oręziak L., Konkurencja podatkowa i harmonizacja podatków w ramach Unii Europejskiej. Implikacje dla Polski, Wyższa Szkoła Handlu i Prawa im. R. Łazarskiego, Warszawa 2007.
• Owsiak S., Podstawy nauki finansów, PWE, Warszawa 2002.
• Peto R., Lopez A.D., Boreham J., Thun M., Heath C., Mortality from smoking in developed countries 1950-2000, Oxford University Press, Oxford 1994.
• Ryszkiewicz A., Analiza sektorowa przemysłu spirytusowego, Pro-Invest International Sp. z o.o., Warszawa 2000.
• Szczepaniak W., Sprzedaż papierosów w zapaści, "Puls Biznesu" 2009, nr 208.
• Szczodrowski G., Polski system podatkowy, PWN, Warszawa 2007.
• Teluk T., Ekonomiczne konsekwencje wzrostu podatków na przykładzie rynku tytoniowego, Instytut Globalizacji, Gliwice 2010.
• World Health Organization, Stan zagrożenia epidemią palenia tytoniu w Polsce, Kopenhaga 2009.
• Wnorowski H.(a), Polityka akcyzowa a rozwój przemysłu spirytusowego w Polsce w latach 90-tych, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2002.
• Wnorowski H.(b), Podatek akcyzowy od wyrobów spirytusowych w Polsce. Testowanie krzywej Laffera, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2010.
• Zatoński W., A Nation's Recovery. Tobacco Control in Poland, Health Promotion Foundation, Warszawa 2003.
• Zatoński W., Przewoźniak K., Palenie tytoniu w Polsce, podstawy, następstwa zdrowotne i profilaktyka, Instytut Marii Skłodowskiej-Curie, Warszawa 1996.