Wykorzystanie metody DEA w przestrzenno-czasowej analizie efektywności inwestycji

• Autorzy: Bogdan Ludwiczak

Warianty tytułu

The Use of DEA Method in Time-spatial Analysis of Investment Efficiency

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Praca dotyczy zastosowania metody DEA (Data Envelopment Analysis) w przestrzenno-czasowej analizie efektywności inwestycji. Przedmiotem analizy były nakłady i efekty inwestycji w poszczególnych województwach w Polsce, w okresie 2005-2010. W analizie wykorzystano dane publikowane przez Główny Urząd Statystyczny. Dla potrzeb oceny efektywności wybrano trzy rodzaje nakładów i dwa rodzaje efektów inwestycyjnych. W analizie efektywności wykorzystano, proponowaną w literaturze przedmiotu, wersję metody DEA zmodyfikowaną dla potrzeb analizy efektywności instytucji non profit. Chodziło o redukcję liczby obiektów ocenianych jako najlepsze. Rozszerzono zbiór analizowanych obiektów o wirtualny obiekt wzorcowy i analizowano efektywność z uwzględnieniem tego dodatkowego obiektu. Szacując efektywność inwestycji w poszczególnych województwach przyjęto, że punktem odniesienia dla niej jest efektywność wzorca. Pozwoliło to na znaczną redukcję procesu obliczeniowego. Rozważano różne wzorce. Szacowano wagi nakładów i efektów dla obiektu wzorcowego, a wartości wskaźników efektywności pozostałych obiektów wyznaczano w relacji do otrzymanego rozwiązania wzorcowego. Uzyskane wyniki potwierdziły zarzuty stawiane metodzie DEA dotyczące redundancji liczby obiektów ocenianych jako najlepsze. Przeprowadzono analizę autokorelacji przestrzennej otrzymanych wyników oceny efektywności inwestycji dla poszczególnych województw w badanym okresie. W tym celu wykorzystano statystykę Morana. Otrzymane wyniki wskazują na przekształcanie się, wraz z upływem czasu, relacji przestrzennych w efektywności wykorzystania inwestycji z autokorelacji ujemnej na dodatnią, tj. na tendencję do grupowania się województw w regiony o podobnym poziomie wykorzystania nakładów inwestycyjnych (niższym lub wyższym). (abstrakt oryginalny)

EN

The subject of this work is the application of the DEA (Data Envelopment Analysis) method - spatial analysis of investment efficiency for certain period of time. The inputs and the effects of investment in voivodeships in Poland during the period 2005-2010 were examined. The analysis is based on the data published by the Central Statistical Office. Three types of inputs and two types of outputs were used to estimate the effectiveness of investment. The modified DEA method for non-profit institutions was applied. The main issue concerns on reduction of the number of the most effective objects. The method used in the article is deprived of that fault. The set of analyzed objects was extended and includes virtual reference object. There were estimated weight coefficients of the inputs and the outputs for the reference unit. The effectiveness of investment in voivodeships was estimated with this assumption. The results of the empirical investigations confirmed that DEA method has a fault of redundancy i.e. it provides unnecessary number of multiple effective solutions. The results of effectiveness of investment in voivodeships were analyzed. The spatial autocorrelation method was applied. Moran statistics was used to measure the degree of dependency among values of investment efficiency. The results of investigations indicate the transformation of the spatial relationships. The negative autocorrelation changes into positive. That suggests the tendency to cumulate units with the same level of efficiency. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Metoda DEA (analiza obwiedni danych); Efektywność inwestycji; Badanie efektywności

EN

Data Envelopment Analysis (DEA); Efficiency of investment; Research efficiency

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2014
• Numer: z. nr 39 W kierunku zintegrowanego rozwoju
• Strony: 419--431

Twórcy

autor

Bogdan Ludwiczak

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• Bank Danych Lokalnych GUS, www.stat.gov.pl.
• Czyż-Gwiazda E., 2013, Koncepcje pomiaru efektywności funkcjonowania organizacji - zastosowanie metody DEA w ocenie efektywności organizacji, "Zarządzanie i Finanse. Journal of Managament and Finance", Vol. 1, No. 1.
• Gospodarowicz A., 2004, Możliwości wykorzystania metody DEA do oceny ryzyka kredytowego w kontekście Nowej Umowy Kapitałowej [w:] Przestrzenno-czasowe modelowanie i prognozowanie zjawisk gospodarczych, red. A. Zeliaś, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.
• Guzik B., 2009a, Propozycja metody szacowania efektywności instytucji non profit, Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, nr 2.
• Guzik B., 2009b, Uwagi na temat zastosowania metody DEA do ustalania zdolności kredytowej, "Przegląd Statystyczny", z. 2.
• Janc K., 2006, Zjawisko autokorelacji przestrzennej na przykładzie statystyki I Morana oraz lokalnych wskaźników zależności przestrzennej (LISA). Wybrane zagadnienia metodyczne [w:] Idee i praktyczny uniwersalizm geografii, red. Komornicki T., Podgórski Z., Dokumentacja Geograficzna, nr 33, IGiPZ PAN, Warszawa.
• Kopczewska K., 2011, Ekonometria i statystyka przestrzenna z wykorzystaniem programu R CRAN, CEDEWU.PL.
• Ludwiczak B., 1991, Korelacja przestrzenna [w:] Ekonometria przestrzenna, red. A. Zeliaś, PWE, Warszawa.
• Osiewalska A., Osiewalski J., 1999, Próba oceny efektywności kosztowej polskich bibliotek akademickich, "Elektroniczny Biuletyn Informacyjny Bibliotekarzy", www.osss.wroc.l/biuletyn.
• Suchecki B. (red.), 2010, Ekonometria przestrzenna, Metody i modele analizy danych przestrzennych, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.