Polityka przemysłowa i spójności wobec planów reindustrializacji Unii Europejskiej. Wnioski dla Polski

• Autorzy: Krystyna Gawlikowska-Hueckel

Warianty tytułu

Industrial and Cohesion Policy and The EU's Reindustrialization Plan: Implications for Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Opracowanie jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy i w jakim stopniu nowa polityka przemysłowa i polityka spójności w latach 2014-2020 może przyczynić się do reindustrializacji krajów i regionów UE, oraz na ile cele te znalazły swój wyraz w strategii rozwoju gospodarczego Polski. W opracowaniu wykorzystano metodę, polegającą na przeanalizowaniu trendów rozwoju sektora przemysłu i polityki przemysłowej w UE oraz planów renesansu tego sektora zawartych w strategicznych dokumentach UE i Polski. Analiza celów, do których dąży polityka przemysłowa, ujętych w Strategii 2020 potwierdza wyraźną ewolucję podejścia Komisji Europejskiej do sektora przemysłu. Wyraża się to w uznaniu za celowe nie tylko działań horyzontalnych, ale - co jest wyraźnym novum - również sektorowych (wspieranie restrukturyzacji sektorów będących w trudnej sytuacji w kierunku działalności dobrze rokujących). Proces reindustrializacji będzie też wspierany przez politykę spójności m. in. przez współfinansowanie inteligentnych strategii oraz inwestycje, w tym w sektorze przemysłu. Działania przewidziane w strategii mogą okazać się nieskuteczne; rozwój nowoczesnego, europejskiego przemysłu będzie zależeć głównie od preferencji lokalizacyjnych korporacji, które w warunkach globalizacji stały się niezależnymi graczami i decydują o lokalizacji zgodnie z własnymi interesami. Renesans przemysłu europejskiego będzie zatem zależeć w znacznym stopniu od warunków, jakie będzie oferował rynek wewnętrzny oraz od tego, czy będzie stanowił atrakcyjną alternatywę dla krajów o tańszych warunkach produkcji. Jeżeli chodzi o strategię Polski, to należałoby w sposób wyraźny wskazać nowe działania sprzyjające odradzaniu się przemysłu, wykorzystujące efekty synergiczne polityki przemysłowej i polityki spójności. W obecnych dokumentach strategicznych nie przewiduje się możliwości interwencji sektorowych. Cele i instrumenty polityki spójności i polityki przemysłowej wskazują na to, że obecnie bardziej proindustrialnie może oddziaływać polityka spójności.

EN

The paper looks at whether the European Union's industrial and cohesion policies for the 2014-2020 period can contribute to the reindustrialization of EU regions and to what extent this objective is reflected in Poland's economic development strategy. The author uses a method based on analyzing trends in the development of industry and in EU industrial policy as well as plans for reinvigorating European industry contained in strategic EU and Polish government documents. The EU's Strategy 2020 confirms a distinct evolution in the European Commission's approach to industry, according to the author. This is reflected in a focus on not only horizontal activities, Gawlikowska-Hueckel says, but also-in a novel approach-on sector-specific activities, including support for the restructuring of beleaguered sectors, the author argues. The reindustrialization process will be supported by cohesion policy through measures such as co-financing smart strategies and investment in industry. But this strategy may prove to be ineffective, Gawlikowska-Hueckel warns. She adds that the development of a modern industry in Europe will mostly depend on the location preferences of corporations, which have become independent market players in this era of globalization and are choosing investment destinations to suit their own interests. Therefore a "renaissance" in European industry will largely depend on the conditions on the internal market and on whether or not it provides an attractive alternative to countries with lower production costs, Gawlikowska-Hueckel says. As for Poland's strategy, new measures to support the renewal of industry should be taken, taking advantage of synergy effects in industrial and cohesion policy, the author says. At the moment strategic government documents rule out sector intervention. Given the aims and instruments of industrial and cohesion policies, Gawlikowska-Hueckel concludes, cohesion policy can have a more "pro-industrial" effect.

Słowa kluczowe

PL

Polityka przemysłowa; Polityka spójności; Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego; Specjalizacja przemysłowa

EN

Industrial policy; Cohesion policy; Socio-economic development strategy; Industry specialization

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 5
• Strony: 53--80

Twórcy

autor

Krystyna Gawlikowska-Hueckel

• Uniwersytet Gdański

Bibliografia

• Aghion P., Howitt P. [1998], Endogenous Growth Theory, MIT Press, Cambridge.
• Badiner A.H. (red) [2004], Uważność na targowisku. Globalny rynek i masowa konsumpcja a świadome życie, Wydawnictwo Jacek Santorski &Co, Warszawa.
• Bieńkowski W. [1995], Reaganomika i jej wpływ na konkurencyjność gospodarki amerykańskiej, PWN, Warszawa.
• Bluestone B., Harrison B. [1982], The Deindustrialization of America, Basic Books, New York.
• Blundell J. [2008], Margaret Thatcher. Portret żelaznej damy, FOR, Warszawa.
• Brodzicki T. [2012], Teoretyczne uwarunkowania aspekty koncepcji klastra, w: Klastry przemysłowe i polityka klastrowa a konkurencyjność przedsiębiorstw, sektorów i regionów, red. T. Brodzicki, J. Kuczewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Budnikowski A. [2006], Przemiany we współczesnej gospodarce światowej, PWE, Warszawa.
• Clark C. [1957], The Conditions of Economic Progress, Macmillan, London.
• COM [2007] 242, Europejski program działań na rzecz kultury w globalizującym się świecie, Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego.
• COM [2012] 582 final, Silniejszy przemysł europejski na rzecz wzrostu i ożywienia gospodarczego, Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego Regionów.
• EC [2010], Lisbon Strategy Evaluation Document, Brussels, February 2.
• EC [2012a], A Stronger European Industry for Growth and Economic Recovery, Press conference, Vice President Tajani's Presentation, 10 October.
• EC [2012b], Mission Growth: Europe at the Lead of the New Industrial Revolution.
• Eurostat [1996], Statistical Yearbook.
• Fiedor B. [2003], Polityka przemysłowa i handlowa a wspieranie konkurencyjności w warunkach liberalizacji handlu, w: Polska transformacja: sukcesy i bariery. Refleksje z okazji jubileuszu profesora Jana Mujżela, Uniwersytet Łódzki, Łódź.
• Fisher A. [1935], The Clash of Progress and Security, London.
• Fourastié J. [1954], Die grosse Hoffnung des zwanzigsten Jahrhunderts, Köln.
• Galbraith J.K. [1973], Społeczeństwo dobrobytu. Państwo przemysłowe, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Gawlikowska-Hueckel K., Szlachta J. (red.) [2014], Wrażliwość polskich regionów na wyzwania polskiej gospodarki. Implikacje dla polityki rozwoju regionalnego, Wolters Kluwer, Warszawa.
• Gawlikowska-Hueckel K., Zielińska A. [1981], Teorie stadialnego wzrostu gospodarczego. Przegląd i próba klasyfikacji, "Ekonomista", nr 1.
• Gong Y. [2013], Global Operations Strategy, Springer, Heidelberg-New York-Dodrecht-London.
• Gorynia M. [2007], Strategie zagranicznej ekspansji przedsiębiorstw, PWE, Warszawa.
• Gorzelak G., Smętkowski M. [2005], Rozwój metropolii w gospodarce informacyjnej; znaczenie układu globalnego i regionalnego, "Studia Regionalne i Lokalne", nr 2(20).
• GTN [2003], http://www.cid.harvard.edu/cidtrade/issues/washington.html (1.03.2014).
• Hausner J. (red.) [2013], Konkurencyjna Polska Jak awansować w światowej lidze gospodarczej?, Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej, Kraków.
• Hryniewicz J.T. [2013], Wspólna europejska polityka przemysłowa, "Gospodarka Narodowa", listopad-grudzień, nr 11-12.
• Imbs J., Wacziarg R. [2003], Stages of Diversification, "The American Economic Review", vol. 93, no. 1.
• Jankowska B. [2011], Koopetycja w klastrach kreatywnych. Przyczynek do teorii regulacji w gospodarce rynkowej, Wydawnictwo UE, Poznań.
• KE [2010], 614 Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, The European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions. An Integrated Industrial Policy for the Globalisation Era Putting Competitiveness and Sustainability at the Centre Stage.
• KE [2010], Inteligentne regulacje w UE, COM 543, 8 października, Brusseles.
• KE [2011], Polityka przemysłowa: wzmocnienie konkurencyjności, 14 października 2011 r. Brussels.
• KE, KOM [2010], Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, Bruksela.
• Kiewra D., Darteyre Ph., Jakubowski A., Januszkiewicz T., Portet S., Towalski R., Ulianiuk A. (przy współpracy z Philippem Morvannou) [2011], Polityka przemysłowa gwarantem zatrudnienia, Syndex, Warszawa.
• Klamut M. [1996], Ewolucja struktury gospodarczej w krajach wysoko rozwiniętych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Wrocław.
• Lerner J. [2009], The Boulevard of Broken Dreams: Innovation Policy and Entrepreneurship. Why Public Efforts to Boost Entrepreneurship and Venture Capital Have Failed and What to Do About It, Princeton University Press, Princeton.
• Lewiatan [2014], Czarna lista barier dla rozwoju przedsiębiorczości, Warszawa.
• Lewis W.A. [1954], Economic Development with Unlimited Supplies of Labour, "The Manchester School", vol. 22, no. 2.
• Lucas R.E. [1988], On the Mechanics of Economic Development, "Journal of Monetary Economics", vol. 22, no. 1.
• MAiC [2013], Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa strategia rozwoju kraju, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Warszawa, 11.01.2013, https://mac.gov.pl/files/wpcontent/uploads/2013/02/Strategia-DSRK-PL2030-RM.pdf (11.10.2014).
• Małuszyńska E. [2012], Problemy definiowania oraz szacowania delokalizacji, w: Dziś i jutro polityki spójności w Unii Europejskiej, red. E. Pancer-Cybulska, E. Szostak, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• MG [2007], Koncepcja horyzontalnej polityki przemysłowej w Polsce, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, luty 2007, http://www.krasp.org.pl/pl/archiwum_opinie_2005_2008/mg_horyzontalna_polityka_przemyslowa (11.10.2014).
• MG [2010], Założenia do Strategii Innowacyjności i Efektywności Gospodarki, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, 6.08.2010, http://bip.mg.gov.pl/files/upload/11380/zalozenia.pdf (11.10.2014).
• MG [2013a], Strategia efektywności i innowacyjności gospodarki. Dynamiczna Polska 2020, Ministerstwo Gospodarki, styczeń 2013, http://www.mg.gov.pl/files/upload/20046/SIEG_PL_wersja%20ksiazkowa.pdf (11.10.2014).
• MG [2013b], Foresight technologiczny przemysłu - InSight2030, Ministerstwo Gospodarki, 2013, http://www.mg.gov.pl/Wspieranie+przedsiebiorczosci/Polityki+przedsiebiorczosci+i+innowacyjnosci/Foresight+technologiczny+przemys%C5%82u+w+Polsce+InSight2030 (11.10.2014).
• MIiR [2014], Zbiór aktów prawnych Unii Europejskiej w zakresie Europejskich Funduszy Strukturalnych i Inwestycyjnych na lata 2014-2020, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Warszawa.
• OECD [2009], Regional Policy Challenges. New Issues and Good Practices, Paris 30-31 March.
• Owen G. [2012], Industrial Policy in Europe Since the Second World War: What has Been Learned?, "ECIPE Occasional Paper", no. 1, The European Centre for International Political Economy, Brussels.
• Parteka T. [2014], Operacjonalizacja inteligentnej specjalizacji jako elementu polityki rozwoju regionalnego, "Working Paper", nr 4, Instytut Rozwoju.
• Pietrzyk I. [2000], Polityka regionalna Unii Europejskiej i regiony w państwach członkowskich, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Pryce V. [2012], Britain's Needs a Fourth Generation Industrial Policy, Centre Forum.
• Riffkin J. [2011], The Third Industrial Revolution. How Lateral Power is Transforming Energy, Economy and the World, Palgrave McMillan, New York.
• Rodrik D. [2006], Industrial Development: Stylized Facts and Policies, Harvard University, Draft, August.
• Romer P. [1986], Increasing Returns and Long-Run Growth, "Journal of Political Economy", vol. 94, no. 5.
• Rostow W.W. [1960], The Stages of Economic Growth. A Non-Communist Manifesto, Cambridge University Press, Cambridge.
• Sala-i-Martin X. [2002], 15 Years of New Growth Economics: What Have We Learnt?, Columbia University, Department of Economic Discussion Paper 0102-47.
• Schumpeter J. [1942], Capitalism, Socialism and Democracy, New York.
• Stiglitz J.E., Lin J.Y., Monga C. [2013], The Rejuvenation of Industrial Policy, World Bank Policy Research, "Working Paper", no. 6628, September.
• Szlachta J. [1992], Interwencjonizm państwa w przebiegu procesów rozwoju regionalnego w świetle doktryny neokeynesowskiej i neoliberalnej, w: Polityka regionalna w warunkach gospodarki rynkowej, red. B. Winiarski, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków.
• Szlachta J. [2014], Przegląd zasad i kierunków ewolucji polityki regionalnej Polski i Unii Europejskiej, w: Wrażliwość polskich regionów na wyzwania gospodarki globalnej. Implikacje dla polityki regionalnej, red. K. Gawlikowska-Hueckel, J. Szlachta, Wolters Kluwer, Warszawa.
• Toffler A. [1997], Trzecia fala, PWN, Warszawa.
• UE [2013], Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1301/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i przepisów szczególnych dotyczących celu "Inwestycje na rzecz wzrostu i zatrudnienia" oraz w sprawie uchylenia rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 (DzU UE 2013, L 347/289 z 20.12.2013).
• Umiński S. [2002], Znaczenie zagranicznych inwestycji bezpośrednich dla transferu technologii do Polski, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• UNCTAD [1998], Empirical Evidence of the Benefits from Applying Competition Law and Policy Principles to Economic Development in Order to Attain Greater Efficiency in International Trade and Development, Geneva.
• Warwick K. [2013], Beyond Industrial Policy. Emerging Issues and New Trends, OECD Science, Technology and Industry Policy Papers, no. 2
• WB [1993], The East Asian Miracle, World Bank, Washington DC.
• WB [2014], Doing Business. Economy Rankings, World Bank, Washington.
• Williamson J. [2004], A Short History of the Washington Consensus, Paper for a conference "From the Washington Consensus towards a new Global Governance", Barcelona, September 24-25, 2004.
• Zaucha J., Świętek D., Stańczuk-Olejnik K. [2013], Zintegrowane podejście ukierunkowane terytorialnie, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
• Zielińska-Głębocka A. [1998], Koncepcja polityki przemysłowej Unii Europejskiej i OECD, "Gospodarka Narodowa", nr 8-9.
• Zielińska-Głębocka A. [2012], Współczesna gospodarka światowa, Wolters Kluwer, Warszawa.