Nakłady na inwestycje służące ochronie środowiska w dużych przedsiębiorstwach przemysłowych

• Autorzy: Bazyli Poskrobko

Warianty tytułu

Expenditure for Environmental Protection Investments in Large Industrial Enterprises

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Głównym źródłem emisji zanieczyszczeń w Polsce wciąż jeszcze są duże przedsiębiorstwa przemysłowe. Wiatach dziewięćdziesiątych, zgodnie z założeniami polityki ekologicznej państwa, wszystkie jednostki gospodarcze będą zobowiązane do bezwzględnego przestrzegania wyznaczonych im norm emisji. Spełnienie tych wymogów nie jest możliwe bez inwestycji. W odniesieniu do ochrony środowiska przedsięwzięcia te mogą mieć charakter albo restrukturyzacyjny - polegający na zmianie technologii lub modernizacji istniejących ciągów technologicznych, albo ochronny
- polegający na budowie nowych lub modernizacji już istniejących urządzeń. Alternatywnym rozwiązaniem będzie zamknięcie uciążliwego wydziału lub całego przedsiębiorstwa. Zakres i rodzaj proochronnych przedsięwzięć realizowanych w 1991 roku był przedmiotem badań przeprowadzonych w 236 jednostkach gospodarczych szczególnie uciążliwych dla środowiska przyrodniczego Polski. Badania zrealizowano w czerwcu 1991 roku metodą wywiadu ankietowego. Na ankietę w interesującym nas zakresie odpowiedziało 158 przedsiębiorstw. Uzyskana próba odpowiada metodologicznym kryteriom reprezentatywności. Celem artykułu jest ukazanie zakresu i rodzaju przedsięwzięć ochronnych, które podejmowały badane przedsiębiorstwa w okresie transformacji polskiej gospodarki, przedstawienie źródeł finansowania tych inwestycji oraz dokonanie oceny realności i efektywności planowanych zamierzeń. Ograniczone łamy artykułu wymuszają syntetyczne, niekiedy skrótowe ujęcie problemu. (fragment tekstu)

EN

The analysis of range and type of protective measures taken by the industrial enterprises with high-emission level has been made on the base of studies carried out in 1991. The studies concerned only those investments which will yield the emitted pollution reduction. In 1991, 95 enterprises of all 158 questioned made such investments. Some of them embarked on two or even three environmental protection undertakings. The number of the studied projects was as large as 166. They concerned the following: changing production technology 13.2% modernizing the present technological sets 18,1% making new protective installations 416% modernizing the present protective installations 27,1% The cost calculation value of the above investments amounted to around 18 billion (USA trillion) zlotys in relation to the prices of April 1991, whereas 5,8 billion zlotys would be invested in 1991 in accordance to a schedule. The sources of financing of these projects were planned to be as follows: own funds 61,5%, bank credit 27,6%, loans and other economic units' shares if project is mutual 3,8%, budget subsidies0,01% ,others 2,7%, 16,2% questioned enterprises used subventions, i.e.: 11% enterprises used special funds, 1% enterprises used budget fund, 4,2% enterprises used preferential credit. In 1990, all investing enterprises obtained positive financial profit and this way their proceeds (in 75% studied enterprises) made it possible to budget for the planned investments expenditure. However, after the first quarter of 1991, 26 enterprises had difficulties in collecting the scheduled own funds following nation-wide economic situation. As a result of the undertaken protective projects, the scale of technologically made pollution will be lowered; the direct effect (for example, reduction in the amount of emitted dust and gases), the indirect - (for example, reduction in the amount of energy consumption). In order to compare the efficiency of the studied protective measures, the partial capital consumption indicators of the separate result were calculated at first, and then the average capital consumption indicator of the separate project was done. After comparing these indicators, we may incline to view of relative ecological and economic effectiveness or rather capital consumption of the projects. Following reduction, the indicators are as follows: changing production technology 1,56. modernizing technological sets 0,90. making protective installations 1,00. modernizing the present protective installations 0,50. After studing the indirect protective results usually obtained thanks to changing or modernizing production technology, and taking into consideration the costs of function of special protective installations and equipment, we can say that the studied enterprises keep up the comparable ecological and economic effectiveness of the ecologically orientated investment projects. The findings play important part in designing the economic instruments system if environmental protection. They also indicate that it is necessary to apply a stimulation by system to natural environment protective investments owing to changing production technology. At the current stage of political and economic transformations, the remaining sorts of protective steps should be stimulated (subsidies, preferential taxes, etc.) individually by means of negotiations with an owner of stimulating funds and in the presence of representative of pro-ecological organization. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ochrona środowiska; Prewencyjna ochrona środowiska; Przedsiębiorstwo przemysłowe; Modernizacja maszyn i urządzeń; Produkcja proekologiczna; Inwestycje w ochronę środowiska; Finansowanie inwestycji ekologicznych; Źródła finansowania

EN

Environmental protection; Preventive environmental protection; Industrial enterprises; Modernization of machinery and equipment; Pro-ecological production; Environmental investments; Financing of the environmental protection; Source of financing

• Czasopismo: Ekonomia i Środowisko
• Rocznik: 1992
• Numer: nr 1 (1)
• Strony: 133--148

Twórcy

autor

Bazyli Poskrobko

• Politechnika Białostocka

Bibliografia

• B. Poskrobko, W. Pukniel: Analiza skuteczności instrumentów ekonomicznych ochrony środowiska w okresie ustrojowej transformacji polskiej gospodarki. Ekspertyza wykonana na zlecenie MOŚZiL, Białystok 1991.
• B. Poskrobko: Proekologiczne zachowania przedsiębiorstw przemysłowych w okresie zmian ustrojowych w Polsce. Wyd. Politechniki Białostockiej, Białystok 1990.