Postawy społeczne wobec osób z niepełnosprawnością w epoce starożytnej

• Autorzy: Marcin Garbat

Warianty tytułu

Social Attitudes Towards People with Disabilities in the Antiquity

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przestawiono postawy społecznie wobec osób z niepełnosprawnościami, jakie dominowały w społeczeństwach starożytnych. W zależności od kultury i obszaru postawy te miały różne zabarwienie. Niepełnosprawność traktowano jako przejaw działania sił nadprzyrodzonych, złą wróżbę lub karę bogów za uczynki rodziców. Dominowała postawa dyskryminująca i segregacyjna. Osoby z niepełnosprawnością nie piastowały urzędów, nie powierzano im prowadzenia ważnych spraw państwowych, ograniczano uczestnictwo w życiu publicznym. Stosowano również eugenikę społeczną, przejawiająca się między innymi porzucaniem lub zabijaniem niemowląt u których w budowie ciała stwierdzano odstępstwa od przyjętego wizerunku. Z czasem stosunek osób sprawnych do niepełnosprawnych zaczęły normować sankcje religijne a potem również prawne. (abstrakt oryginalny)

EN

The social attitudes that predominated in the ancient societies towards people with disabilities are presented in the article. Depending on a culture and a region, these attitudes were different. Disability was treated as manifestation of supernatural forces, bad omen, or gods' punishment for parent's doings. Discrimination and segregation predominated. People with disabilities did not hold offices, were not inducted to run serious public matters, and their participation in public life was limited. Eugenics was also practiced through abandoning or killing infants whose physique was ascertained as deviated from the established appearance. With time, the able people attitude towards the disabled started to be regulated by religious sanctions and later on, by legal sanction.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Osoby niepełnosprawne; Postawy społeczne; Dyskryminacja; Historia starożytna

EN

Disabled people; Social attitudes; Discrimination; Ancient history

• Czasopismo: Rozprawy Społeczne
• Rocznik: 2013
• Tom: 7
• Numer: nr 1
• Strony: 19--36

Twórcy

autor

Marcin Garbat

• Uniwersytet Zielonogórski

Bibliografia

• 1. Twardowski A. (1999), Postawy otoczenia wobec osób niepełnosprawnych i ich rodzin, W: J. Obuchowska (red), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, WSiP Warszawa.
• 2. Arystoteles (1964), Polityka z dodaniem pseudo -arystotelowskiej ekonomiki, PWN, Warszawa.
• 3. Borowski M. (2012), Sposoby wspierania osób niepełnosprawnych na przestrzeni dziejów - wybrane przykłady, "Niepełnosprawność - zagadnienia, problemy, rozwiązania", Nr 4, Warszawa, s. 89-120.
• 4. Borsay A. (2002), History, Power and Identity, W: C. Barnes, M. Oliver, L. Barton (red.) Disability Studies Today, Blackwell Publishers Ltd., Cambridge, s. 98-119.
• 5. Brignel V. (2008), Ancient world. Smeared in mustard, paraded naked - the curious and often cruel treatment of disabled people in Anci, "New Statesman", Nr 47, London, s. 8-9.
• 6. Carcopino J. (1960), Życie codzienne w Rzymie w okresie rozkwitu Cesarstwa, PIW, Warszawa.
• 7. Clark G. (1998), Przestrzeń, czas i człowiek, PIW, Warszawa.
• 8. Czerwińska M. (2012), Słowem potrafię wszystko. O piśmienniczości osób z niepełnosprawnością wzroku. Studium bibliologiczno-tyflologiczne, Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra.
• 9. Garland R. (1995), The Eye of the Beholder: Deformity and Disability in the Graeco-Roman World, Gerald Duckworth & Co, London.
• 10. Grant M. (1987), Gladiatorzy, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź.
• 11. Haag H., Haag G. (2003), Dictionary. Sport, Physical Education, Sport Science, Institut für Sport und Sportwissenschaften, Kiel.
• 12. Haj F. (1970), Disability in antiquity, Philosophical Library, New York.
• 13. Hodgson K. W. (1954), The Deaf and Their Problems: A Study in Special Education, Philosophical Library, New York.
• 14. Jaeger W. (2001), Paideia. Formowanie człowieka greckiego, Fundacja Aletheia, Warszawa.
• 15. Jurewicz O., Winniczuk L. (1968), Starożytni i Rzymianie w życiu prywatnym i państwowym, PWN, Warszawa.
• 16. Jurewicz O., Winniczuk L. (1970), Starożytni Grecy i Rzymianie w życiu prywatnym i państwowym, PWN, Warszawa.
• 17. Krawczuk A. (1970), Pan i jego filozof. Rzecz o Platonie, PIW, Warszawa.
• 18. Kurdybacha Ł. (1965), Historia wychowania, PWN, Warszawa.
• 19. Larkowa H. (1977), Postawy społeczne wobec osób z odchyleniami od normy, W: A. Hulek (red.), Pedagogika rewalidacyjna. PWN, Warszawa.
• 20. Ossowska M. (1986), Ethos rycerski i jego odmiany, PWN, Warszawa.
• 21. Ostrowski J. A. (2005), Rozwój i upadek Imperium Romanum, W: A. Krawczuk (red.), Wielka historia świata, PWN, Warszawa, s. 191-446.
• 22. Plutarch z Cheronei (2004), Żywoty sławnych mężów, przeł. M. Brożek, seria "Arcydzieła Kultury Antycznej", Ossolineum i DeAgnosti, Wrocław.
• 23. Prins R., Bastiaanse R. (2000), History of aphasia: The early history of aphasiology, From the Egyptian surgeons (c. 1700BC) to Broca (1861), "Aphasiology", Nr 20, s. 762-791.
• 24. Rachet G. (2006), Słownik cywilizacji greckiej, Wydawnictwo "Książnica", Katowice, s.141-142.
• 25. Rose M. L. (2006), Deaf and Dumb in Ancient Greece, W: L J. Davis (red.], The Disability Studies Reader, Routledge, London, s. 29-51.
• 26. Sahaj T. (2001], Związki filozofii ze sportem w agonistyce greckiej, AWF Poznań, seria Monografie, Nr 333, Poznań, s. 155-201.
• 27. Sahaj T. (2003a), Jak założyć rodzinę i mieć zdrowe dzieci. Recepty życiowe Platona i Arystotelesa, "Archiwum Historii i Filozofii Medycyny", z. 2, t. 66, 2003, Kraków, s. 151-159.
• 28. Sahaj T. (2003b), Problem niepełnosprawności w starożytnej kulturze greckiej. Rozważania filozoficzno-społeczne, "Roczniki Naukowe AWF", Nr 52, Poznań, s. 127-141.
• 29. Schoffler M. (1956), Der Blinde im Leben des Volkes. Eine Soziologie der Blindheit, Urania, Leipzig, 1956.
• 30. Stary Testament, Księga Kapłańska, Świętość Kapłanów, Kto jest nie zdolny do kapłaństwa, Wydawnictwo Pallotinum, Poznań 2003.
• 31. Tronina A. (1997), Panie abym przejrzał, Wydawnictwo KUL, Lublin.
• 32. Walls N. (2007), The origins of the disabled body: Disability in ancient Mesopotamia, W: H. Avalos, S. Melcher, J. Schippers (red.), This abled body: Rethinking disabilities in biblical studies, Society of Biblical Literature, Atlanta, s. 17-23.
• 33. Wojciechowski M. (2009), Biblijny pogląd na świat. Bóg, człowiek, etyka, Wydawnictwo Edycja Świętego Pawła, Częstochowa.
• 34. Wolski J. (1992), Historia powszechna. Starożytność, wydanie IV poprawione i uzupełnione, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 35. Żak E. (1998), Elementy sakralne i karne w uregulowaniach prawa rzymskiego dotyczących porzucania dziecka, W: A. Dębiński, M. Kuryłowicz (red.), Religia i prawo karne w starożytnym Rzymie, Wydawnictwo KUL, Lublin, s. 87-101.