Czy istnieje cybernetyka ekonomiczna i czym ona jest?

• Autorzy: Zbigniew Czerwiński
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

"Cybernetyka ekonomiczna" (nazwa chyba po raz pierwszy użyta przez O. Langego w 1965 roku) nie jest teorią ekonomiczną konkurencyjną wobec wcześniejszych teorii. Nie jest w ogóle teorią, bo nie ma twierdzeń cybernetyczno-ekonomicznych. Jest pewnym spojrzeniem na gospodarkę mniejszych lub większych obiektów (przedsiębiorstw, krajów, regionów, świata). Charakterystyczne dla cybernetycznego spojrzenia na gospodarkę jest patrzenie na nią jako na system opisywalny pewnym układem zmiennych, między którymi występują wzajemne sprzężenia (powiązania), co jest zresztą wspólne cybernetyce i teorii systemów, między którymi nie sposób dokładnie wytyczyć granicę. Cybernetyczne spojrzenie tkwiło w wielu podejściach do badania procesów gospodarczych: w ekonometrii (lata dwudzieste), w teorii "input-output" Leontiewa (lata czterdzieste), w ekonomii matematycznej XIX wieku, a nawet w XVIII-wiecznej teorii Quesneya. Dlatego Lange nie bez racji powiedział, że od cybernetyków ekonomiści dowiedzieli się, że mówią prozą. Cybernetyka ekonomiczna jest "czapką" nałożoną na spojrzenia wywodzące się z różnych wcześniej lub równocześnie z nią powstałych dyscyplin, pod którą również wkładane są osiągnięcia dyscyplin zrodzonych później od cybernetyki (wspomnianej już teorii systemów, badań operacyjnych, dynamiki systemów). Te dyscypliny były dziełem ludzi reprezentujących różne zaplecza intelektualne: wykształconych w różnych naukach i przyzwyczajonych do różnych języków. Gdy dwóch "cybernetyków ekonomicznych" mówi dziś to samo, nie wiadomo, czy to istotnie jest to samo. Poza rozbieżnościami językowymi można zauważyć poważne rozbieżności w poglądzie na to, jak gospodarka funkcjonuje, w szczególności, w jakim stopniu poddaje się ona sterowaniu, a w jakim jest bezwładna. Przypatrzmy się bliżej spojrzeniom na gospodarkę wywodzącą się z różnych dyscyplin podciąganych pod ogólne pojęcie "cybernetyki ekonomicznej". (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Cybernetyka; Ekonomia matematyczna; Gospodarka; Procesy gospodarcze; Modele ekonometryczne

EN

Cybernetics; Mathematical economics; Economy; Economic process; Econometric models

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1991
• Numer: nr 189 Prace Instytutu Cybernetyki Ekonomicznej
• Strony: 107--123

Twórcy

autor

Zbigniew Czerwiński

Bibliografia

• Allen R.G.D. - Ekonomia matematyczna. Tłum. z ang. - Warszawa: PWN 1961.
• Forrester J. - Industrial Dynamics. - London: The MIT Press 1965.
• Forrester J.- World Dynamics. - Cambrigde: Wright-Allen Press 1971.
• Kalman R.E. - Identifiability and problems of model selection in economertics. Advances in Econometrics. Ed. by Wener Hildebrand. - Cambridge: The Cambridge University Press 1982.
• Kalman R., Falb. P., Arib M. - Oćerki po matematićeskoj teorii system. Tłum. z ang. - Moskva: Mir 1971.
• Lange O. - Wstęp do cybernetyki ekonomicznej. - Warszawa: PWN 1965.
• Leontief W. - Studia nad strukturą gospodarki amerykańskiej. Tłum. z ang. - Warszawa: PWN 1963.
• Maciejewski W. - Zastosowanie ekonometrycznych modeli rozwoju gospodarki narodowej. - Warszawa: PWN 1976.
• Meadows C., Meadows D.H. - granice wzrostu. Tłum. z ang. Warszawa: PWE 1973.
• Mesarović M.D.- Methodological Issues in Global Modelling. - Laxenburg: HASA 1981.
• Richardson G.P., Pugh L. - Introduction to System Dynamics Modelling with DYNAMO, - the MIT Press, Cambridge Mass 1981.
• Sommer M. - the Econometric Challenge to System Dynamics and vice yersa. Technological Forecasting and Social Change 25. - New York: Elseyier Science Publishing Co. 1984.
• Stolarska E.- Dynamiczne modele ekonometryczne. - Warszawa: PWN 1987.
• Thiel H. - Zasady ekonometrii. Tłum. z ang. - Warszawa: PWN 1979.
• Tinbergen J.- On the Theory of Economic Policy.- Amsterdam: North Holland Publishing Co. 1952.
• Tsukui J., Murakami Y. - Tumpike Optimality in Input-output Systems. Theory and Application for Planning. Amsterdam: North Holland Publishing Co. 1979.