Klasyczne i dedykowane wskaźniki oceny efektywności spółdzielni mleczarskich na przykładzie uczestników IV rankingu forum spółdzielczości mleczarskiej

• Autorzy: Michał Pietrzak

Warianty tytułu

Classical and Dedicated Efficiency Indicators of Dairy Co-ops on the Example of Participants of IV Ranking Organised by Dairy Cooperatives Forum

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Mleczarstwo należy do nielicznych sfer agrobiznesu w Polsce, w których spółdzielczość rolników ma dominującą pozycję. Badania empiryczne potwierdziły, że specyfika spółdzielni mleczarskich wskazuje na potrzebę odmiennego niż w spółkach pomiaru efektywności finansowej. Zastosowanie klasycznych wskaźników takich jak stopa zwrotu z kapitału własnego (ROE) czy Economic Spread prowadzi często do znacząco rozbieżnych ocen efektywności w stosunku do wskaźników dedykowanych spółdzielczości mleczarskiej takich jak cena skupu mleka czy nadzwyczajna spółdzielcza wartość dodatkowa w przeliczeniu na litr skupionego mleka (ACAV/l). W przeciwieństwie do wskaźników klasycznych, wskaźniki dedykowane spółdzielczości są skorelowane z wynikami osiąganymi przez spółdzielnie w perspektywach: klientów, procesów, potencjału i dostawców, wyodrębnionymi w nawiązaniu do zmodyfikowanej koncepcji strategicznej karty wyników. Cena skupu i ACAV/l są miarodajnymi wskaźnikami w ocenie efektywności spółdzielni mleczarskich. (abstrakt oryginalny)

EN

Dairy industry is a rare example of agribusiness sector in Poland in which cooperatives have still substantial market share. Empirical research has shown that a different ways of measuring co-oop's financial efficiency are needed. Assessment based on classical indicators such as Return on Equity (ROE) or Economic Spread could drawn to inappropriate conclusions in comparison with indicators dedicated to dairy co-ops such as milk price or Abnormal Cooperative Additional Value per liter of collected milk (ACAV/l). In opposite to classical indicators milk price and ACAV/l are correlated with achievements of co-ops in others perspectives of modified Balanced Scorecard model such as: customer perspective, processes perspective, potential perspective and supplier perspective. Based on these results it could be concluded that milk price and ACAV/l are more than ROE and Economic Spread reliable indicators in assessment of dairy co-ops efficiency. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Spółdzielczość mleczarska; Przemysł mleczarski; Efektywność finansowa

EN

Cooperative creameries; Dairy industry; Financial efficiency

• Czasopismo: Roczniki Nauk Rolniczych. Seria G, Ekonomika Rolnictwa
• Rocznik: 2010
• Tom: 97
• Numer: z. 4
• Strony: 172--182

Twórcy

autor

Michał Pietrzak

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Bibliografia

• Baran J. 2010: Efektywność skali produkcji w sektorze przetwórstwa mleka, SGGW, Warszawa (niepublikowana praca doktorska).
• Begg D., Fischer S., Dornbusch R. 1995: Mikroekonomia, PWE, Warszawa.
• Cwynar W., Cwynar A. 2000: tak zmierzyć efekty kreacji wartości dla właścicieli przedsiębiorstwa - przekrój dostępnych możliwości, "Controlling i rachunkowość zarządcza", nr 7.
• Dudycz T., Szymański P. 2005: Wpływ jakości zarządzania kapitałem pracującym na ekonomiczną wartość dodaną - badania empiryczne, [w:] Zarządzanie finansami. Biznes, bankowość i finanse na rynkach wschodzących, t. II, Zarzecki D. (red.), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin.
• Duliniec A. 1998: Struktura i koszt kapitału w przedsiębiorstwie, PWN, Warszawa.
• Dyka S., Grzegorzewski P. 2000: Zarządzanie spółdzielnią, Difin, Warszawa.
• Franc J. 2003: Struktura kapitału -procesy rozwojowe przedsiębiorstw rolniczych, Wyd. SGGW, Warszawa.
• Gątarek D., Maksymiuk R., KTysiak M., Witkowski Ł. 2001: Nowoczesne metody zarządzania ryzykiem finansowym, WIG-Press, Warszawa.
• Kamerschen D.R., McKenzie R.B., Nardinelli C. 1992: Ekonomia, Fundacja Gospodarcza NSZZ "Solidarność", Gdańsk.
• Kaplan R.S., Norton D.P. 2001: Strategiczna Karta Wyników. Jak przełożyć strategię na działanie, PWN, Warszawa.
• Kukuła K. 2000: Metoda unitaryzacji zerowanej, PWN, Warszawa.
• Melich M. 2004: Wycena wartości firmy, [w:] Wycena i zarządzanie wartością firmy, Szablewski A. Tuzimek R. (red.) Poltext, Warszawa.
• Pietrzak M. 2006: Efektywność finansowa spółdzielni mleczarskich - koncepcja oceny, Wyd. SGGW, Warszawa.
• Pietrzak M. 2007: Szacowanie premii za ryzyko w przedsiębiorstwach pozagiełdowych na przykładzie spółdzielni mleczarskich, [w:] Zarządzanie finansami. Zarządzanie ryzykiem i kreowanie wartości, t. I, Zarzecki D. (red.) "Uniwersytet Szczeciński Zeszyty Naukowe" nr 45, "Prace Instytutu Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw" nr 50, Szczecin.
• Pietrzak M. 2008: Kreowanie wartości dla właścicieli jako postulat nadzoru korporacyjnego na przykładzie spółdzielni mleczarskich, [w:] Rola nadzoru korporacyjnego w kreowaniu wartości przedsiębiorstwa, Rudolf S. (red.) Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Pietrzak M. 2010: Dodatek metodyczny IV Rankingu Spółdzielni Mleczarskich, [w:] VIII Forum Polska Spółdzielczość Mleczarska w Unii Europejskiej - szanse i zagrożenia, 23-25 września 2010 Augustów, First Communications, Białystok.
• Prawo spółdzielcze 2003: Wyd. Sto, Bielsko Biała.
• Prokopowicz J. 2005: Value Based Management jako narzędzie strategicznego zarządzania spółką, Szkoła Głowna Handlowa, Warszawa (niepublikowana praca dyplomowa).
• Samuelson W.F., Marks S.G. 1998: Ekonomia menedżerska, PWE, Warszawa.
• Szablewski A. 2004: Maksymalizacja wartości a społeczna odpowiedzialność, [w:] Wycena i zarządzanie wartością firmy, Szablewski A., Tuzimek R. (red.), Poltext, Warszawa.
• Wrońska E. M. 2001: Model przedsiębiorstwa, system nadzoru korporacyjnego a tworzenie wartości dla akcjonariuszy, [w:] Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa a struktura akcjonariatu (praca zbiorowa), CeDeWu, Warszawa.