Władztwo podatkowe a stabilność finansowa gmin

• Autorzy: Renata Przygodzka

Warianty tytułu

The Tax Control and the Financial Stability of Communes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest próba określenia wpływu władztwa podatkowego gmin na ich stabilność finansową. Z przeprowadzonych badań wynika, że władztwo podatkowe nie dotyczy w jednakowym zakresie wszystkich podatków i opłat lokalnych. Możliwość obniżenia górnych stawek podatków, zastosowania ulg i zwolnień (bez ulg i zwolnień ustawowych) oraz kształtowania warunków płatności podatków i składania deklaracji podatkowych dotyczy podatku rolnego, leśnego, od nieruchomości jak również od środków transportowych, czyli podatków pobieranych przez samorządowe organy podatkowe. W przypadku pozostałych podatków lokalnych, pobieranych przez organy administracji rządowej, uprawnienia takie nie przysługują. Stosowanie przez gminy władztwa podatkowego skutkuje utratą części ich dochodów. Na przykład w 2012 r. wpływy podatkowe gmin zmniejszone zostały o 3,7 mld zł, czyli 4,8% dochodów ogółem oraz 10,3% dochodów własnych. Najwyższy wpływ na zmniejszenie dochodów podatkowych gmin miało obniżenie górnych stawek podatkowych, zwłaszcza w podatku od nieruchomości - 2,9 mld zł. Natomiast w największym stopniu zmniejszyły się wpływy z tytułu podatku od środków transportowych (65,6%). Jeśli zatem przyjąć, że o stabilności finansowej gmin decydują przede wszystkim dochody własne, to czy ich zmniejszenie z tytułu władztwa podatkowego przeciętnie o 10% zagraża stabilności finansowej? Odpowiedź nie może być prosta: w krótkim okresie rezygnacja władz gmin z takich dochodów pewnie w jakimś stopniu ogranicza ich możliwości funkcjonowania bądź naraża na konieczność pozyskiwania dodatkowych środków, w długim jednak okresie może pojawić się pozytywne oddziaływanie pozostawienia większych pieniędzy w rękach lokalnych podatników. (abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of the article is an attempt to determine the influence of the tax control of communes on their financial stability. It results from conducted examinations that the tax control does not regard all taxes and local fees in the identical scope. Possibility of reducing higher tax rates, applying concessions and dismissals (without concessions and statutory dismissals) and with regards to forming conditions for payment of taxes and submitting an income tax return of agricultural tax, forest tax, from the property tax as well as by means of transport tax, i.e. taxes charged by self-government tax institutions. In case of other community taxes, charged by government administration authorities, such entitlements do not exist. Applying tax control of communes results in the loss of the part of their income. For instance, in 2012 the revenue of communes was reduced by 3.7 billion PLN, i.e. the 4.8% of the total budget income and the 10.3% of the own budget income. Reducing upper tax rates had the highest influence on reducing tax revenues of communes, especially in the property tax - 2.9 billion PLN. However, the income from transport tax has been reduced to a highest degree (65.6%). Therefore, if to assume that financial stability of the communes depends on their own profit, does their reduction by 10% threaten their financial stability? The reply cannot be straight: in short-term the resignation of local government from such incomes would probably limit their abilities of functioning or would force them to search for additional resources, however in long-term a positive influence of leaving a lot of money in tax-payers' hands can also be seen. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Podatki; Gmina; Stabilność finansowa; Finanse samorządu terytorialnego; Polityka podatkowa; Dochody gminy

EN

Taxes; District; Financial sustainability; Local government finance; Tax policy; Local revenues

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2014
• Numer: z. nr 40 Efektywność i skuteczność gospodarowania finansami jednostek samorządu terytorialnego w kontekście stabilności finansowej
• Strony: 334--343

Twórcy

autor

Renata Przygodzka

• Uniwersytet w Białymstoku

Bibliografia

• Adamiak J., 2004, Jak władze gminy mogą wykorzystywać funkcje pozafiskalne podatków i opłat lokalnych do wspierania rozwoju regionalnego [w:] Polski system podatkowy. Założenia a praktyka, red. A. Pomorska, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Barej E., 2013, Zakres władztwa podatkowego - na przykładzie miast na prawach powiatu w województwie zachodniopomorskim, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego" nr 794.
• Będzieszak M., 2010, Władztwo dochodowe i dochody gmin w sytuacji spowolnienia gospodarczego, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego" nr 646.
• Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej (Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483 z późn. zm.).
• Kulicki J., 2010, Zakres władztwa podatkowego w obecnym systemie prawnym w Polsce, "Analizy BAS", nr 16(41).
• Owsiak S., 2002, Finanse publiczne. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Przygodzka R., 2010, Specyfika zarządzania finansami w gminach wiejskich [w:] Czynniki rozwoju obszarów wiejskich w gospodarce opartej na wiedzy, red. W. Musiał, Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja, Kraków.
• Sprawozdania z wykonania budżetów gmin, http://www.mf.gov.pl/ministerstwo-finansow/dzialalnosc/finanse-publiczne/budzety-jednostek-samorzadu-terytorialnego/sprawozdania-budzetowe (stan na dzień 14.05.2014 r.).
• Ustawa o podatku rolnym z dnia 15 listopada 1984 roku (Dz.U. z 1984 r. nr 52, poz. 268 z późn. zm.).
• Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych z dnia 12 stycznia 1991 roku (Dz.U. z 1991 r. nr 9, poz. 31 z późn. zm.).
• Ustawa o podatku leśnym z dnia 30 października 2002 roku (Dz.U. z 2002 r. nr 200, poz. 1682 z późn. zm.).
• Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego z dnia 13 listopada 2003 roku (Dz.U. z 2003 r. nr 203, poz. 1966 z późn. zm.).
• Wołowiec T., Reśko D., 2012, Obniżki stawek podatkowych do celów stymulacyjnych a założenia racjonalnej strategii podatkowej gminy, "Toruński Rocznik Podatkowy", http://www.trp.umk.pl/download/trp2012/Obnizki_stawek_podatkowych%20do_celow_stymulacyjnych_a_zalozenia_racjonalnej_strategii_podatkowej_gminy.pdf (stan na dzień 18.05.2014).