Działalność polityczna, społeczna i oświatowa Stanisława Głąbińskiego

• Autorzy: Ewa Brodacka-Adamowicz

Warianty tytułu

The Career of Stanisław Głąbiński in Politics, Social Studies and Education

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Stanisław Głąbiński - prawnik i ekonomista, należał do najwybitniejszych polityków Drugiej Rzeczypospolitej, był współtwórcą i czołowym działaczem obozu narodowego, profesorem Uniwersytetu Lwowskiego, członkiem Akademii Umiejętności (a potem PAU) oraz wicepremierem i ministrem wyznań religijnych i oświecenia publicznego w II rządzie Wincentego Witosa. Urodził się 25 lutego 1862 r. w Skolem w Galicji Wschodniej. Do gimnazjum uczęszczał w Samborze. W 1880 r. zdał maturę i podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego. Zakończył je uzyskaniem doktoratu w 1887 r. W 1892 r. Stanisław Głąbiński został profesorem nadzwyczajnym, a w trzy lata później, w wieku zaledwie 33 lat -zwyczajnym. W latach 1889-1890 był dziekanem Wydziału Prawa, a 1908-1909 rektorem Uniwersytetu Lwowskiego. W tym czasie rozpoczął też działalność polityczną w narodowej demokracji. Objął stanowisko redaktora naczelnego "Gazety Narodowej". Brał udział w zakładaniu wielu instytucji wyższej użyteczności publicznej w Galicji. Był współzałożycielem Związku Ludowo-Narodowego i wieloletnim prezesem Rady Naczelnej (1919-1928) oraz klubu sejmowego i parlamentarnego (1919-1927) tej partii. Odegrał poważną rolę w tworzeniu programu i polityce tego ugrupowania, a następnie w latach 1928-1935 w Stronnictwie Narodowym, które reprezentował jako kierownik klubu senackiego. Wywarł doniosły wpływ na rozwój myśli państwowej i konstytucyjnej oraz parlamentaryzmu w Drugiej Rzeczypospolitej. Mniejsze zasługi miał w organizowaniu szkolnictwa polskiego w czasie krótkiego sprawowania funkcji ministra oświaty. (abstrakt oryginalny)

EN

Stanisław Głąbiński - lawyer and economist belonged to the cream of the political elite of the second Polish Republic. He was the co-founder and leading politician of the National Democratic party, a Professor from the University of Lvov, a member of the Academy of Learning (later the PAU) and the deputy Prime Minister and Minister of Public Education and Religious Faiths in the second government of Wincenty Witos. He was born on the 25th February 1862 in Eastern Galicia and attended junior high school in Sambor. In 1880 he passed the high school final exams and studied at the Law Department of the University of Lvov. He finished his doctorate in 1887. In 1892 Stanisław Głąbiński became an associate professor and three years later obtained a full professorship at the age of only 33. During 1889-1890 he was the Dean of the Law Department and then became the rector of the University of Lvov in 1908-1909. At this time he started his involvement in politics with the National Democrat party. He became editor in chief of the 'National Newspaper'. He took part in founding many institutes of Higher Public Utility in Galicia. He was the co-founder of the National Peoples' Union and for many years the president of its supreme council (1919-1928) as well as being the club president of the party in parliament and the diet (1919-1927). He played a major role in creating the programme and policies of this political grouping and then for the National Party 1928-1935 where he was the political club leader in the senate. He was a significant influence in formulating and developing the political thought of the nation, the constitution and parliament of the second Polish Republic. His lesser role were in the organisation of Polish schooling during his brief time as Minister of Education.

Słowa kluczowe

PL

Biografie; Działalność społeczna; Historia polityczna

EN

Biography; Social activity; Political history

• Czasopismo: Rozprawy Społeczne
• Rocznik: 2010
• Tom: 4
• Numer: nr 1
• Strony: 72--89

Twórcy

autor

Ewa Brodacka-Adamowicz

• Akademia Podlaska w Siedlcach

Bibliografia

• 1. Brzoza C. (2001), Wielka historia Polski. Polska w czasach niepodległości i drugiej wojny światowej (1918-1954), t. 9, Wydawnictwo Fogra, Kraków.
• 2. Buszko J. (2000), Wielka historia Polski. Od niewolo do niepodległości (1864-1918), t. 8, Wydawnictwo Fogra, Kraków.
• 3. Daszyński I. (1957), Pamietniki, t. I i II Warszawa.
• 4. Falski M. (1969), 50-lecie szkolnictwa, "Ruch Pedagogiczny", nr 2.
• 5. Głąbiński S. (2001), W cieniu ojca, Książka i Wiedza, Warszawa.
• 6. Głąbiński S. (2007), Przedmowa do: Stanisław Głąbiński, Wspomnienia polityczne, Wydawnictwo Placet, Warszawa.
• 7. Nałęcz T. (2007), 1904-1939, w: Historia Polski 1831-1939, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 8. Pobóg-Malinowski W. (1990a), Najnowsza historia Polski. Okres 1864-1914, t. I, cz. II, Oficyna Wydawnicza Graf, Gdańsk.
• 9. Pobóg-Malinowski W. (1990b), Najnowsza historia Polski. Okres 1914-1939, t. II, cz. II, Oficyna Wydawnicza Graf, Gdańsk.
• 10. Skrzypek S. (T.), (1944), Rosja jaką widziałem. Wspomnienia z lat 1939-1942, Newton.
• 11. Zakrzewski A. (1987), Wincenty Witos chłopski polityk i mąż stanu, Warszawa.
• 12. Archiwum Akt Nowych, Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, sygn. 32.
• 13. Archiwum Akt Nowych, Protokoły posiedzeń Rady Ministrów i Komitetu Politycznego Rady Ministrów z 1923 r.
• 14. Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, 1923, nr 12,13, 14.
• 15. "Polska Zbrojna" 1923, nr 148, R. III.
• 16. "Nasz Przegląd" z 30 maja 1955, nr 178, Prezes Głąbiński o rokowaniach z Żydami.
• ---