Koncepcje pieniądza i polityki pieniężnej oraz ich implikacje dla gospodarki w głównych nurtach ekonomii

• Autorzy: Elżbieta Kwella

Warianty tytułu

The Concepts of Money and Monetary Policy and their Implications for the Economy in the Main Trends of the Economic Thought

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Ewolucja doktryny klasycznej w zakresie roli polityki pieniężnej przebiegała od wczesno-merkantylistycznego ograniczenia bogactwa do pieniądza, do kruszcu, do - klasycznego przekonania Adama Smitha o neutralności pieniądza, dogmatu o całkowitej dychotomii sfery nominalnej i sfery realnej gospodarki oraz wyłącznie monetarnym charakterze inflacji. Siła tego przekonania i dogmatu okazała się wielka i trwała, pozostając nadal mutatis mutandis częścią paradygmatu współczesnej myśli ekonomicznej. Dzisiejszy spór o rolę współczesnego banku centralnego i polityki pieniężnej sięga lat 20 i 30. XX wieku i jest ściśle związany z keynesowską rewolucją naukową. Główną przesłanką keynesowskiej popytowej teorii dochodu narodowego jest teza, że opartą na doktrynie leseferyzmu gospodarkę kapitalistyczną cechuje trwała tendencja do niepełnego wykorzystania mocy wytwórczych, zwłaszcza zasobu siły roboczej. Tym samym J.M. Keynes dokonał zamachu na utrwaloną wiarę w naturalne siły mechanizmu rynkowego, w "niewidzialną rękę rynku" przywracającą równowagę długookresową. Wskazane przez Keynesa zagrożenia ze strony pułapki płynności stanowią współcześnie ważne wskazówki dla polityki pieniężnej banku centralnego. Keynesowską koncepcja ujemnej wymienności inflacji i bezrobocia oraz krzywa Phillips'a są przedmiotem dyskusji ekonomistów już od lat 50. XX wieku, a jej sukcesy i porażki były ważnym elementem ewolucji makroekonomii. Teorię popytową można traktować jako pierwszą szkołę racjonalnego myślenia o pośrednich formach oddziaływania państwa i banku centralnego na gospodarkę. (abstrakt oryginalny)

EN

The classical doctrine of the role played by the monetary policy has evolved from the early-mercantile understanding of wealth which narrowed it down to cash and ore, up to the classical concept of Adam Smith according to whom money is neutral, and to the dogma saying that there is an absolute dichotomy between the nominal and actual spheres of economy, and that the nature of inflation is merely monetary. Both the concept and dogma have proved truly powerful and passed the test of time, still remaining mutatis mutandis an element of the paradigm of the contemporary economic thought. The dispute about the role of the contemporary central bank and the monetary policy rolling today has its origins in the 1920s and 1930s and is connected closely to the Keynes's scientific revolution. The main assumption of the Keynesian demand-based theory of domestic product is the thesis that the capitalist economy based on the doctrine of leseferism invariably tends to undcrutilise the production capacity, labour force in particular. Thus, J.M. Keynes undermined the well-rooted belief in the natural power of the market mechanism described as an 'invisible hand of the market' which restores long-term balance. Today, the threats of the liquidity trap identified by Keynes carry important indications for the monetary policy pursued by the central bank. The economists have discussed the Keynes's concept of negative relations between inflation and unemployment, and the Phillips curve since the 1950s, and both the successes and failures of the theory have substantially shaped the evolution of macroeconomics. The demand theory may be considered the first school of rational thinking about the indirect forms in which the state and the central bank influence the economy. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka pieniężna; Pieniądz; Doktryny ekonomiczne; Keynesizm

EN

Monetary policy; Money; Economic doctrine; Keynesian theory

• Czasopismo: Prace Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku
• Rocznik: 2014
• Tom: 32 Rynki finansowe i gospodarka w warunkach zmiennej koniunktury
• Strony: 75--101

Twórcy

autor

Elżbieta Kwella

• Wyższa Szkoła Bankowa w Gdańsku

Bibliografia

• Acocella N. (2002), Zasady polityki gospodarczej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Bartkowiak R. (2008), Historia myśli ekonomicznej. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Belka M. (1993), Neutralność pieniądza - ewolucja poglądów. Materiały konferencji naukowej nt. "Polityka monetarna a wzrost ekonomiczny i zmiany strukturalne w gospodarce polskiej", NBP-SGH-UW, Stara Wieś.
• Blaug M. (1994), Teoria ekonomii. Ujęcie retrospektywne. PWN, Warszawa.
• Brzoza-Brzezina M. (2000), Neutralność pieniądza a badanie mechanizmów transmisji monetarnej w Polsce, "Bank i Kredyt" nr 3.
• Drabowski E. (1987), Wpływ pieniądza na gospodarkę w teoriach keynesizmu i monetaryzmu, PWE, Warszawa.
• Eggertsson G., Woodford M. (2003), The Zero Bound on Interest Rates and Optimal Monetary Policy. "Brookings Papers on Economic Activity", June.
• Friedman M. (2001), Wywiad z Friedmanem, http://www.achievement.org/autodoc/page/fri0int-l.
• Friedman M. (1968), The Role of Monetary Policy, "American Economic Review" vol. 58, March 1968, nr 1.
• Friedman M. (1953), Methodology of Positive Economics, [w:] Essays in Positive Economics, Chicago: University of Chicago Press.
• Friedman M. (1953a), Case for Flexible Exchange Rates, [w:] Essays in Positive Economics, Chicago: University of Chicago Press.
• Fletcher G. (2000), Understanding Dennis Robertson: The Man and His Work, Cheltenham, UK and Northampton, MA, USA, Edward Elgar.
• Gali J. (1992), How Well Does the IS-LM Model Fit Postwar U.S. Data?, "The Quarterly Journal of Economics", vol. 107.
• Gotz-Kozierkiewicz D. (2010), Kryzys informacyjnej funkcji pieniądza, "Ekonomista", nr 4.
• Gruszecki T. (2004), Teoria pieniądza i polityka pieniężna. Rys historyczny i praktyka gospodarcza, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
• Heilbroner R.L. (1986), The man who made us all Keynesians, "The New York Times", 11th May.
• Hicks J.R. (1937), Mr. Keynes and the "Classics"; A Suggested Interpretation, "Econometrica", Volume 5, Issue 2 , April.
• Hume D. (1752), Political Discourses, London.
• Humpfrey T.M. (2004), Classical Deflation Theory, Federal Reserve Bank of Richmond Economic Quarterly Volume 90/1, Winter.
• IMF (1999), Safeguarding Macroeconomic Stability at Low Inflation, World Economic Outlook, Oktober.
• Kalecki M. (1943), Political Aspects of Full Employment, "Political Quarterly", Oxford.
• Kalecki M. (1933), Próba teorii koniunktury, PWN, Warszawa.
• Kalecki M. (1954), Teoria dynamiki gospodarczej, PWN, Warszawa.
• Kaźmierczak A. (2003), Polityka pieniężna w gospodarce rynkowej, PWN, Warszawa.
• Keynes J.M. (1926), The End of Laissez-Faire, London.
• Keynes J.M. (1985) (2003), Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza, wyd. 2 i 3, PWN, Warszawa.
• Krugman P. (1998), It's Baaack! Japan's Slump and the Return of the Liquidity Trap, "Papers on Economic Activity", 2.
• Kwella E. (1998) (2002], Teoria makroekonomii. Zarys wykładu, tom 1, wyd. 3 i 4, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Kydland F., Prescot E. (1977), Rules Rather than Discretion: The Inconsistency of Optimal Plans, "Journal of Political Economy" vol. 85, nr 3.
• Landreth H., Colander D.C. (1998), Historia myśli ekonomicznej, PWN, Warszawa.
• Lange O. (1961), Prawo Saya: nowe sformułowanie i krytyka, [w:] Pisma ekonomiczne i społeczne 1930-1960, PWN, Warszawa.
• Law J. (1705), Proposal for Supplying the Nation with Money, London.
• Mill J.S. (1966), Zasady ekonomii politycznej i niektóre jej zastosowania do filozofii społecznej, tom II, PWN, Warszawa.
• Mises L. von (2007), Ludzkie działanie. Traktat o ekonomii, Wydawnictwo Instytutu Ludwiga von Misesa, Warszawa.
• Ohlin B. (1937), Alternative Theories of the Rate of Interest, "Economic Journal".
• Owsiak S. (2002), Podstawy nauki finansów, PWE, Warszawa.
• Phelps E.S. (1967), Phillips Curves, Expectations of Inflation and Optimal Employment over Time, "Economica", No. 3
• Phelps E.S. (1968), Money-Wage Dynamics and Labor Market Equilibrium, "Journal of Political Economy", 76.
• Phillips A.W. (1958), The Relation between Unemployment and the Rate of Change of Money Wage in the U.K., 1861-1957, "Economica" nr 11.
• Presley J.R. (1979), Robertsonian Economics: An Examination of the Work of Sir D.H. Robertson on Industrial Fluctuation, Holmes& Meier, New York.
• Robertson D.H. (1926), Banking Policy and the Price Level.
• Robertson D.H. (1936), Some Notes on Mr. Keynes' General Theory of Interest, "Quarterly Journal of Economics", 51(1) November.
• Robertson D.H. (1940), Mr. Keynes and the Rate of Interest, [in:] Essays in Monetary Theory, London.
• Ricardo D. (1957), Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania, PWN, Warszawa.
• Romer D. (2000), Makroekonomia dla zaawansowanych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Romer M.P. (2000), Keynesian Macroeconomics without the LM Curve, "Journal of Economic Perspectives", nr 2.
• Rothbard M.N. (2007) (2008), Ekonomia wolnego rynku, Tom 1, 2 i 3, (Man, Economy, and State), wyd. Fijorr Publishing.
• Smith A. (1954), Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, PWN, Warszawa, księga 2, rozdz. 1.
• Snowdon B., Vane H., Wynarczyk P. (1998), Współczesne nurty makroekonomii, PWN, Warszawa.
• Steuart J. (1758), A Dissertation upon the Doctrine and Principles of Money applied to the German Coin. Edinburgh.
• Steuart J. (1767), An Inquiry into the Principles of Political Oeconomy Edinburgh.
• Thornton H. (1802), An Enquiry into the Nature and Effects of the Paper Credit of Great Brtitain. London.
• Williamson P. (2006), Norman, Montagu Collet, Baron Norman (1871-1950). Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press.
• Wojtyna A. (2001), Skuteczność polityki pieniężnej w warunkach niskiej inflacji: problem zerowej granicy nominalnych stóp procentowych, "Bank i Kredyt", lipiec.
• Vinals J. (2000), Monetary policy issues in a low inflation environment, [w:] Herrero A.G., Gaspar V., Hoogduin L., Morgan J., Winkler B. (red.), Why price stability? First ECB Central Banking Conference, Frankfurt, Niemcy.
• Hoogduin L., Morgan J., Winkler B. (red.), Why price stability? First ECB Central Banking Conference, Frankfurt, Niemcy.