Prawno-organizacyjne i finansowe podstawy spółdzielczej działalności socjalno-kulturalnej w Polsce

• Autorzy: Stefan Ochociński

Warianty tytułu

Legal, Organizational and Financial Bases of Socio-Cultural Activities of Co-Operatives in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Spółdzielczość w Polsce stanowi formę ruchu społeczno-gospodarczego, który za pomocą demokratycznie zarządzanego przedsiębiorstwa zbiorowego prowadzi działalność gospodarczą i społeczno-wychowawczą, mającą na celu podwyższanie materialnego i kulturalnego poziomu życia swoich członków oraz całego społeczeństwa. Urzeczywistnieniu tego zadania służą, obok określonej wielkości środków budżetu państwa, także fundusze własne spółdzielczości zgromadzone przez nią wkłady ludności. Zakłada się, że w Polsce będą istniały podstawy ideowe, polityczne i prawne, stwarzające warunki do zwiększonej roli więzi rynkowych oraz systemu pieniężnego i bankowo-kredytowego w stosunkach między jednostkami gospodarczymi sektora uspołecznionego i nieuspołecznionego, a szczególnie w lokalnych środowiskach. Ruch spółdzielczy wyłonił się bowiem w warunkach istnienia rynku towarowego i pieniężnego oraz tylko w takich warunkach może prawidłowo funkcjonować. (fragment tekstu)

EN

The article contains a review of legal, organizational and financial changes in the scope of social and cultural activities of co-operatives. Those changes are connected mainly with changes in the system of planning and management of the national economy in Poland. Until now financial selfaid has been the basic way of financing economic social and cultural needs of the members and employees of co-operatives (although financial help of the State as well as of other public and private factors has also been used). A disadvantage of the co-operatives which avail themselves of unreturnable financial aid of the state and other external factors lies in the fact that among others, they accustom their members to the development at the whole society's expense. They shake self-dependence as well as economic initiative and weaken material interest of their members in rational economy and development of the co-operative. Under aggravating inflation, drop in production, and tendency to invest and save, when social- educational and social- material funds turned out to be particularly small, the main attention was practically focused on the financing of socio-cultural activities for the employees and members of co-operatives, not for those members who were not employed there. This additionally weakens their sense of link with a co-operative organization. The obligatory, dictated by superior authorities, liquidation of all cooperatives which started in 1990 creates the danger of embezzlement of the co-operative real assets by a small group of people. According to co-operative principles those assets, covered by Capital funds, are not subject to distribution even after a co-operative has been dissolved. A necessary condition for the further rise of material and cultural level of the population is a wider use of the forms of financial self-aid, particularly among farmers and craftsmen included in co-operative organizations. This requires the popularization of co-operative movement with reference to the experiences and principles of the co-operative system in Great Poland which are so often insufficiently appreciated and violated today. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Spółdzielczość; Działalność gospodarcza; Polityka kulturalna; Polityka społeczno-gospodarcza; Prawnoorganizacyjne formy przedsiębiorstw; Regulacje prawne; Rozwój spółdzielczości

EN

Cooperative movement; Business activity; Cultural policy; Socio-economic policy; Organizational and legal forms of enterprises; Legal regulations; Development of cooperatives

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1991
• Numer: nr 199 Studia ekonomiczno-finansowe z działalności socjalno-kulturalnej (3)
• Strony: 84--101

Twórcy

autor

Stefan Ochociński

Bibliografia

• Ochociński S., Podstawy i zasady wielkopolskiej spółdzielczości kredytowej do roku 1918, PWN, Poznań 1965.
• Ochociński S., Podstawy i zasady spółdzielczości kredytowej w Polsce Ludowej (W świetle doświadczeń "wielkopolskiego systemu spółdzielczego"), "Zeszyty Naukowe AE", seria II, z. 80, Poznań 1984.
• Wielkopolski system spółdzielczości kredytowej, PWN, Warszawa-Poznań 1985.
• Ochociński S., Zasady funkcjonowania banków spółdzielczych po reorganizacji z roku 1975.
• Ochociński S., Spółdzielczość kredytowa typu rolniczego w reformie systemu bankowego z roku 1982, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1982, z. 4.
• Ustawa z 29 X 1920 r. o spółdzielniach, Dz.U. 1920, nr 111, poz. 733.
• Ustawa o spółdzielniach z 29 X 1920 r., tekst obowiązujący od 27 VI 1934, Dz.U. 1934, nr 55, poz. 495.
• Bierzanek R., Zarys prawa spółdzielczego, Łódź 1948.
• Ustawa z 17 II 1961 r. o spółdzielniach i ich związkach, Dz.U. 1961, nr 12, poz. 61.
• Monitor Spółdzielczy 1948, nr 1, s. 14-16.
• Dz.U. 1948, nr 30, poz. 199, 200 i 201.
• Monitor Spółdzielczy 1948, nr 4, s. 2-5.
• Monitor Spółdzielczy 1949, nr 5, poz. 34, s. 2.
• Dz.U. 1948, nr 30, poz. 199.
• Monitor Spółdzielczy 1949, nr 11, poz. 77.
• Zadania i metody pracy społeczno-wychowawczej w spółdzielczości spożywców, Warszawa 1948, s. 105-112.
• Uchwała Naczelnej Rady Spółdzielczej z 10 II 1950 r. w sprawie samorządu spółdzielczego i w sprawie udziału kobiet w spółdzielczości, Monitor Spółdzielczy 1950, nr 3, poz. 17 i 18 oraz uchwała NRS z 11 XI 1960 r. w sprawie wytycznych współpracy organizacji spółdzielczych z radami narodowymi, Monitor Spółdzielczy 1950, nr 18, poz. 129.
• Monitor Spółdzielczy 1957, nr 4 (dodatek: Materiały z obrad).
• Dz.U. 1961, nr 12, poz. 61 oraz 1982, nr 30, poz. 210.
• "Społem" 1957, nr 12-13, s. 20; III Kongres Spółdzielczości Zaopatrzenia i Zbytu (10-12 XI 1960 r.), Warszawa 1960, s. 172.
• M.P. 1970, nr 40, poz. 300 i Dz.U. 1973, nr 27, poz. 150.
• Ochociński S., Organizacja i formy finansowania spółdzielczej działalności socjalno-kulturalnej w Polsce, w: Z zagadnień polityki pieniężnej, pod red. E. Czerwińskiej, "Zeszyty Naukowe AE", seria I, z. 67, Poznań 1976, s. 76-105.
• Monitor Spółdzielczy 1948, nr 4, s. 2-5 oraz 1949, nr 5, poz. 34, s. 2.
• Monitor Spółdzielczy 1950, nr 3, poz. 17 i 18 oraz nr 18, poz. 129.
• Uchwała KERM z 12 IV 1949 r. w sprawie zasad systemu finansowego spółdzielczości, Monitor Spółdzielczy 1949, nr 8, poz. 58.
• Uchwała RM z 24 I 1951 w sprawie zatwierdzenia wytycznych gospodarki finansowej jednostek organizacyjnych spółdzielczości, M.P. 1951, nr A-9, poz. 139.
• Porozumienie w sprawie współdziałania wiejskich spółdzielczych organizacji z 1 III 1965 r., "Informator dla Spółdzielni" 1965, nr 7, poz. 43, s. 6-7.
• Uchwała RM z 9 XI 1970 r. w sprawie zasad gospodarki finansowej organizacji spółdzielczych, M.P. 1970, poz. 300.
• Ustawa z 23 VI 1973 r. o zasadach tworzenia i podziału zakładowego funduszu nagród oraz zakładowych funduszów socjalnego i mieszkaniowego, Dz.U. 1973, nr 27, poz. 150.
• Rozporządzenie RM z 2 XI 1973 r. w sprawie zakładowego funduszu socjalnego i zakładowej działalności socjalnej, Dz.U. 1973, nr 43, poz. 260.
• Zarządzenie MPPiSS z 27 XII 1973 r. w sprawie zakładowego funduszu socjalnego i zakładowej działalności socjalnej w organizacjach spółdzielczych, M.P. 1974, nr 5, poz. 33.
• Dz.U. 1982, nr 30, poz. 210.
• Ustawa z 20 I 1990 r. o zmianach w organizacji i działalności spółdzielczości, Dz.U. 1990, nr 6, poz. 36.