Poczucie jakości życia jako efekt zaspokojenia potrzeb psychologicznych i zróżnicowania motywacji do aktywności fizycznej

• Autorzy: Małgorzata Walczak , Maciej Tomczak

Warianty tytułu

The Quality of Life as an Effect of Psychological Need Fulfillment and Diversification of Motivation to Sports Activity

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Autonomia, kompetencja i powiązanie to swoista triada potrzeb psychologicznych niezbędnych do osiągnięcia satysfakcji z aktywności, w tym także z aktywności fizycznej. Ich zaspokojenie, jak założyli E.L. Deci i R.M. Ryan [1985, 1995, 2000], jest podstawą rozwoju człowieka na drodze do osiągnięcia poczucia wysokiej jakości życia, co potwierdziły uzyskane w ramach realizacji problemu pracy wyniki. Wykazano, że wyższy stopień zaspokojenia wymienionych potrzeb sprzyja wysokiemu poziomowi doświadczania jakości i radości życia bez względu na płeć. Jednak zaspokojenie potrzeby powiązania ma dużo większe znaczenie dla badanych mężczyzn z punktu widzenia odczuwanej jakości i radości życia. Można przypuszczać, że potrzebę tę zaspokajają podczas aktywności fizycznej, co można powiązać z przedstawionym związkiem między motywacją do aktywności fizycznej w jej wewnętrznym wymiarze a wysokim poczuciem jakości i radości życia.(fragment tekstu)

EN

Exploring the indicators of the quality of life, understood as a peculiar well-being and a general feeling of happiness and contentment has become one of the main problems of research topics in health psychology, where sports activity viewed in the category of health-related behavior plays a significant role. Hence, the chief aim of this paper is to determine the relationships between the degree of the fulfillment of psychological needs for autonomy, competence and relatedness, individual levels of motivation to physical activity (intrinsic motivation to know, to improve, to experience stimulation; identification, introjection, external regulation and amotivation) and a general quality of life and a feeling of happiness among 191 people (125 female, 66 male) that participated in the study. The SMS-Sport Motivation Scale was employed to perform the motivation diagnosis and to characterize the sources of motivation ranging from motivation to know, to improve, to experience stimulation, identification, introjection, external regulation and amotivation. The Basic Psychological Needs Scale (BPNS) served as a tool to measure to level of psychological need fulfillment (autonomy, competence and relatedness). The choice of the employed tools was motivated by the premises underlying Self-Determination Theory (Deci, Ryan 2000). The general quality of life and happiness was evaluated with the use of a Survey of Self-Rated. Health, Wellness and Quality of Life. The study results show that the motives behind engaging in physical activity and the degree of psychological need fulfillment are significant predictors of general well-being and happiness.(author's abstract)

Słowa kluczowe

PL

Sport; Rekreacja; Styl życia; Jakość życia; Potrzeby człowieka

EN

Sport; Recreation; Lifestyle; Quality of life; Human needs

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 78 Sport i rekreacja a wyzwania współczesnej cywilizacji
• Strony: 219--240

Twórcy

autor

Małgorzata Walczak

• Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu

autor

Maciej Tomczak

• Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu

Bibliografia

• Alexandris K., Carroll B., An Analysis of Leisure Constraints Based on Different Recreational Sport Participation Levels: Results from a Study in Greece, "Leisure Sciences" 1997, No. 19.
• Alexandris K., Tsorbatzoudis Ch., Grouios G., Perceived Constraints on Recreational Sport Participation: Investigating their Relationship with Intrinsic Motivation, Extrinsic Motivation and Amotivatio, "Journal of Leisure Research" 2002, No. 34 (3).
• ANC, Association for Network Care, http://www.associationfornetworkcare.com, 2011.
• Argyle M., Psychologia szczęścia, Astrum, Wrocław 2004.
• Brzeziński J., Metodologia badań psychologicznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.
• Campbell A., Converse P.E., Rodgers W.L., The Quality of American Life: Perceptions, Evaluations, and Satisfactions, Russell Sage Foundation 1976.
• Baard P.P., Deci E.L., Ryan R.M., Intrinsic Need Satisfaction: A Motivational Basis of Performance and Well-being in Two Work Settings, "Journal of Applied Social Psychology" 2004, No. 34.
• Blanks R.H., Schuster T.L., Dobson M., Retrospective Assessment of Network Care Using a Survey of Self-Related Health, Wellness and Quality of Life, "Journal for Vertebral Subluxation Research" 1997, No. 1 (4).
• Briere N.M., Vallerand R.J., Blais M.R., Pelletier L.G., Developpement et validation d'une mesure de motivation intrinsfeque et extrinseque et d'amotivation en contexte sportif: L'Echelle de Motivation vis-a-vis les Sports (EMS) [Development and Validation of a Measure of Intrinsic, Extrinsic, and Amotivation in Sports: The Sport Motivation Scale (SMS)], "International Journal of Sport Psychology" 1995, No. 26 (4).
• Czapiński J., Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
• Czapiński J., Psychologia szczęścia, PTP, Warszawa 1994.
• Deci E.L., Ryan R.M., Intrinsic Motivation and Self-determination in Human Behavior, Plenum, New York 1985.
• Deci E.L., Ryan R.M., Intrinsic and Extrinsic Motivations: Classic Definitions and New Directions, "Contemporary Educational Psychology" 2000, No. 25.
• Deci E.L., Ryan R.M., The "what" and "why" of Goal Pursuits: Human Needs and the Self-determination of Behavior, "Psychological Inquiry" 2000, No. 11.
• Deci E.L., Ryan R.M., Gagné M., Leone D.R., Usunov J., Kornazheva B.P., Need Satisfaction, Motivation, and Well-being in the Work Organizations of a Former Eastern Bloc Country, "Personality and Social Psychology Bulletin" 2001, No. 27.
• De Pero R., Amici S., Benvenuti C., Minganti C., Capranica L., Pesce C., Motivation for Sport Participation in Older Italian Athlets: The Role of Age, Gender and Competition Level, "Sport Sciences for Health" 2009, No. 5.
• Derbis R., Jakość rozwoju a jakość życia, WSP, Częstochowa 2000.
• Derbis R., Bańka A., Poczucie jakości życia a swoboda działania i odpowiedzialność, SPA, Poznań 1998.
• Doganis G., Development of a Greek Version of the Sport Motivation Scale, "Perceptual and Motor Skills" 2000, No. 90.
• Gracz J., Psychologia rekreacji, w: Rekreacja i czas wolny, red. R. Winiarski, Oficyna Wydawnicza Łośgraf,Warszawa 2011.
• Gracz J., Sankowski T., Psychologia w rekreacji i turystyce, seria Podręczniki nr 50, AWF, Poznań 2001.
• Kowalik S., Jakość życia psychicznego, w: Jakość rozwoju a jakość życia, red. R. Derbis, WSP, Częstochowa 2000.
• Lehman A.F., A Quality of Life Interview of the Chronically Mentally Ill, "Evaluation and Program Planning" 1983, No. 11.
• Lindley P.A., Joseph S., Psychologia pozytywna w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
• Michalos A., Job Satisfaction, Marital Satisfaction and the Quality of Life: A Review and Preview, w: Research on the Quality of Life, red. F. Andrews, Institute for Social Research, University of Michigan, Michigan 1986.
• Pelletier L.G., Tuson K.M, Fortier M.S., Vallerand R.J.,. Briere N.M, Blais M.R., Toward a New Measure of Intrinsic Motivation, Ex. Motivation and Amotivation in Sports, "Journal of Sport and Exercise Psychology" 1995, No. 17 (1).
• Reis H.T., Sheldon K.M., Gable S.L., Roscoe J., Ryan R.M., Daily Well-being: the Role of Autonomy, Competence and Relatedness, "Personality and Social Psychology Bulletin" 2000, No. 4 (26).
• Ryan M.R., Psychological Needs and the Facilitation of Integrative Processes, "Journal of Personality" 1995, No. 63 (3).
• Ryan R.M., Koestner R., Deci E.L., Varied Forms of Persistence: When Free Choice Behavior is Not Intrinsically Motivated, "Motivation and Emotion" 1991, No. 15.
• Sęk H., Zdrowie behawioralne. w: Psychologia, red. J. Strelau, GWP, Gdańsk 2000.
• Tomaszewski T ., Psychologia, PWN, Warszawa 1976.
• Tomczak M., Psychospołeczne uwarunkowania rozwoju sportowego w okresie dorastania, Monografie nr 392, AWF, Poznań 2010.
• Walczak M., Motywacja i jej znaczenie w sporcie; polska adaptacja metod badania motywacji osiągnięć - Kwestionariusz orientacji celowej w sporcie (TEOSQ) oraz skala motywacji w sporcie (SMS), niepublikowany manuskrypt, 2010.
• Walczak M., Różnice międzypokoleniowe w motywacji do rekreacyjnej aktywności fizycznej na przykładzie narciarstwa, w: Psychologiczne konteksty aktywności fizycznej człowieka, red. M. Krawczyński, Ateneum, Gdańsk 2008.
• WHO,World Health Organization, http://www.who.int/en/, 2011.
• Włodarczyk C., Promocja zdrowia i polityka zdrowotna, w: J.B. Karski, Z. Słońska, B.W. Wasilewski, Promocja zdrowia, Sanmedia, Warszawa 1994.
• Vallerand R.J., Losier G.F., An Integrative Analysis of Intrinsic and Extrinsic Motivation in Sport, "Journal of Applied Sport Psychology" 1999, No. 11.
• ---