Kondycja i postrzeganie sytuacji ekonomicznej a postawy i zachowania wobec oszczędzania w polskich gospodarstwach domowych

• Autorzy: Małgorzata Rószkiewicz

Warianty tytułu

Condition and Perception of Economic Situation and Attitudes and Behaviour towards Savings at Polish Households

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Od roku 1999 wprowadzana jest w Polsce reforma systemu emerytalnego. System repartycyjny został zastąpiony systemem trójfilarowym, w którym trzeci filar ma gwarantować wyższe emerytury tylko tym, którzy zdecydują się na długookresowe oszczędzanie. Jednakże przemiany te zbiegły się z procesami dokonywanymi w obszarze konsumpcji, które uruchomiło otwarcie rynków. Czynniki te miały wpływ ma zarządzanie budżetem w gospodarstwach domowych. Z jednej strony otwarcie rynków wywołało presję wydawania pieniędzy, z drugiej zaś warunki rynkowe wymagały rygorystycznego kontrolowania wydatków. Wyniki badań zrealizowanych w Polsce na reprezentatywnych próbach gospodarstw domowych w latach 2001, 2004, 2006 i 2012 ukazują, że zapobiegliwość jako motyw gromadzenia zasobów może być odnotowana wśród badanych gospodarstw, jednakże wstrzemięźliwość, jako postawa życiowa gwarantująca systematyczność zachowań oszczędnościowych występuje z bardzo słabym nasileniem. Otrzymane wyniki badań wskazują ponadto, że poprawa sytuacji materialnej gospodarstwa prowadzi do zachowań sprzyjających konsumpcji, sprzecznych z deklarowanymi postawami. Wyniki te potwierdzają odnotowaną już w literaturze tematu konfliktowość społecznych reprezentacji oszczędności i oszczędzania, ujawniającą się również wśród polskich gospodarstw domowych. (abstrakt oryginalny)

EN

Since 1999, there has been carrying out in Poland the reform of the pension system. The repartition system has been replaced by the three-pillar system where the third pillar has to guarantee higher pensions only those who have decided on long-term savings. However, these transformations have overlapped the processes carried out in the area of consumption triggered by the market opening. Those factors affected households' budget management. On the one hand, the market opening launched the pressure on spending, while, on the other hand, the market conditions required a rigorous control of expenditure. The results of surveys executed in Poland on the representative samples of households in 2001, 2004, 2006 and 2012 show that prudence as the motive for pooling resources may be noted among the households surveyed though cautiousness as the life stance guaranteeing regularity of saving behaviour occurs with a very low intensity. The obtained results of surveys also point out that improvement of the household's financial situation leads to the types of behavior conducive to consumption, contradictive to the attitudes declared. The results confirm the already noted in the subject literature abrasiveness of social representation of savings and making savings and the one also being revealed among Polish households. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Sytuacja społeczno-ekonomiczna; Gospodarstwa domowe; Motywacja oszczędzania; Budżet gospodarstwa domowego

EN

Social and economic conditions; Households; Savings motivation; Budgets of households

• Czasopismo: Handel Wewnętrzny
• Rocznik: 2013
• Numer: nr specjalny (marzec-kwiecień)
• Strony: 53--63

Twórcy

autor

Małgorzata Rószkiewicz

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Browning M., Lusardi A., Household saving: Micro Theories and Micro Facts, "Journal of Economic Literature" 1996, Vol. XXXIV, December.
• Daly M. J., Some Microekonometric Evidence Concerning the Effect of the Canada Pension Plan on Personal Saving, "Economica" 1983, No. 50.
• Feldstein M. S., Social Security and Saving: New Time Series Evidence, "Working Paper" 1995, No. 5054, NBER.
• Górski J., Sierpiński W., Historia powszechnej myśli ekonomicznej 1870-1950, PWN, Warszawa 1977.
• Katona G., Psychological economics, Elsevier Scientific Publishing Company, New York 1975.
• Liberda B., Stopy oszczędzania gospodarstw domowych w Polsce, (w:)Liberda B. (red.), Determinanty oszczędzania w Polsce, "Raport CASE" 1999 nr 28.
• Lunt P. K., Livingstone S. M., Mass Consumption and Personal Identity. Open University Press, Buckingham 1992.
• Modgiliani F., Brumberg R., Utility Analysis and the Consumption Function: An Interpretation of the Cross-Section Data, (w:) Kurihara K.K. (eds.), Post-Keynesian Economics, Rutgers University Press, New Brunswick, NJ 1954.
• Tyszka T., Psychologia zachowań ekonomicznych, PWN, Warszawa 1997.