Społeczeństwo województwa opolskiego - główne wyzwania rozwoju regionu w aspekcie demograficznym

• Autorzy: Kazimierz Szczygielski

Warianty tytułu

Opolskie Voivodship's Society - Main Challenges of the Region Development in Demographic Aspect

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Druga dekada XXI wieku to dla Polski i jej poszczególnych regionów nowy etap rozwoju w zmienionych i zmieniających się uwarunkowaniach, w tym w kontekście obecności w strukturach UE. Wynika stąd także konieczność ustalenia owych uwarunkowań i podjęcia decyzji o podtrzymaniu lub redefiniowaniu wyzwań, wynikających z uzyskanych ustaleń. Prezentujemy pogląd, iż dla Polski, a dla regionu opolskiego w szczególności, warunkiem sine qua non rozwoju jest rozwiązanie (?) kwestii demograficznej. Bardzo niepokojąca jest perspektywa przebiegu trzech najistotniejszych zjawisk ludnościowych: istotne zmniejszanie się liczby ludności, wywołane m. in. najniższym w Polsce poziomem dzietności, najwyższa skala emigracji zagranicznej w Polsce oraz postępujący proces starzenia się populacji, wzmagany poprzez migracyjny odpływ młodych ludzi. Dla stabilności procesu zmian istotne jest zapobieganie nadmiernemu różnicowaniu się przestrzeni ekonomicznej, mierzonej zasobnością gmin. (abstrakt oryginalny)

EN

The second decade of the twenty-first century is for Poland and its particular regions a new stage of development in changed and still changing conditions, including the context of the presence in the EU structures. It also results in the necessity of establishing these conditions and deciding about sustaining or redefining challenges, arising from received findings. We present the opinion, that for Poland, and for the Opole Province in particular, the sine qua non condition of the development is resolving the demographic issue. The three, most important, population phenomena course perspective is very disquieting: significant decreasing of number of population, caused, among others, by the lowest fertility level in Poland, the highest scale of foreign emigration in Poland and progressive population ageing process, escalated by migratory outflow of young people. It is important, for the stability of the process, to prevent excessive differentiation of the economic space, measured by communities wealth. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka regionalna; Rozwój regionalny; Przemiany demograficzne; Warunek sine qua non

EN

Regional policy; Regional development; Demographic transformation; Sine qua non condition

• Czasopismo: Barometr Regionalny
• Rocznik: 2014
• Tom: 12
• Numer: nr 2
• Strony: 95--104

Twórcy

autor

Kazimierz Szczygielski

• Politechnika Opolska

Bibliografia

• BONI M. (red.) (2009): Polska 2030. Wyzwania rozwojowe. Warszawa, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. Zespół Doradców Strategicznych Prezesa Rady Ministrów.
• BUKRABA-RYLSKA I. (2007): 150 lat migracji zarobkowych ludności wiejskiej. Od "obieżysastwa" do "ludzi na huśtawce'', [w:] J. Szomburg (red.): W poszukiwaniu kompasu dla Polski. Po II Kongresie Obywatelskim, Gdańsk, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
• CHRISTALLER W. (1963): Ośrodki centralne w południowych Niemczech, [w:] Teoria ośrodków centralnych, Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej, Warszawa, IGiPZ PAN.
• DERLUKIEWICZ N. (2013): Prospects for Innovation Development in the European Union According to the New Europe 2020 Strategy, [w:] S. Ivorenik i N. Derlukiewicz (red.): Economy and Space, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, t. 324, Wroclaw, Publishing House of Wroclaw University of Economics.
• DOLIŃSKA M. (2010): Innowacje w gospodarce opartej na wiedzy. Warszawa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• DYMEK Ł. (2012): Wykorzystanie foresightu regionalnego do zwiększania efektywności komunikowania się interesariuszy regionalnego transferu wiedzy, [w:] Iv. Malik i Ł. Dymek (red.): KNOW HOW - efektywna komunikacja w regionalnym transferze wiedzy. Diagnoza i wprowadzenie do badań. Opole, Instytut Trwałego Rozwoju.
• EUROPA 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. (2010), nr KOM (2010) 2020 wersja ostateczna, Bruksela, Komisja Europejska, Komunikat Komisji.
• FRIEDMAN G. (2009): Następne 100 lat. Prognoza na XXI wiek. M. Antosiewicz (tłum.), Warszawa, Andrzej Findeisen/AMF Plus Group.
• FUKUYAMA F. (1997): Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu. A. Śliwa i L. Śliwa (tłum.), Warszawa-Wrocław, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• GIANNAKOURIS IV. (2008): Ageing Characterises the Demographic Perspectives of the European Societies, polennu.dk, Eurostat, [dostęp: 2014.06.2-5], [@:] http://polennu.dk/sites/default/ files/Eurostat%20befolkningsprognose%202008-2060.pdf.
• HEFFNER K. (red.) (2002): Uwarunkowania rozwoju regionalnego województwa opolskiego ze szczególnym uwzględnieniem migracji zagranicznych. Opole, Wydawnictwo Instytut Śląski.
• HEFFNER K., KLEMENS B. (2008): Funkcjonowanie inicjatyw klastrowych jako czynnik rozwoju przedsiębiorczości w regionie, [w:] S. Korenik i Z. Przybyła (red.): Współczesne problemy polityki ekonomicznej, Jelenia Góra, Uniwersytet Ekonomiczny. Wydział Gospodarki Regionalnej i Turystyki.
• HEFFNER K., SOLGA B. (2013): Features of a Migration Region - an Analysis Using the Example of the Opolskie Voivodship. "Bulletin of Geography. Socio-economic Series" (20), s. 43 -58.
• HERM A. (2008): Recent Migration Trends: Citizens of EU-27 Member States Become Ever More Mobile while EU Remains Attractive to Non-EU Citizens, polennu.dk, Eurostat, [dostęp: 2014.06.25], [Щ http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_OFFPUB/KS-SF-08-098/ EN/KS-SF-08-098-EN.PDF.
• JoŃCZY R. (2005): Wpływ procesów migracyjnych ludności autochtonicznej na rynek pracy (i dysharmonię rozwoju) w województwie opolskim. Wojewódzki Urząd Pracy w Opolu, maszynopis.
• KLEMENS B. (2013): Problematyka rozwoju obszarów wiejskich w dokumentach strategicznych w perspektywie 2020 {ze szczególnym uwzględnieniem województwa opolskiego), [w:] K. Heffner (red.): Rozwój obszarów wiejskich w Polsce a polityka spójności Unii Europejskiej. Stare problemy i nowe wyzwania ze szczególnym. uwzględnieniem woj. opolskiego, Studia/Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, t. 154, Warszawa, KPZK PAN.
• KURCZEWSKI J. (2006): Lokalność i narodowość. Badania w małym mieście śląskim, [w:] J. Kurczewska (red.): Oblicza lokalności. Różnorodność miejsc i czasu, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
• LANZIERI G. (2007): Long-Term Population Projections at Regional Level. Ageing will Affect EU Regions to Differing Degrees, polennu.dk, Eurostat, [dostęp: 2014.06.25], [@:] http://ее.europa.eu/regional_policy/archive/conferences/demographicchallenge_jan07/doc/pdf/eurostat__ltpopu_en.pdf.
• MALIK IV. (2013): Specjalizacje inteligentne w rozwoju regionu doświadczenia opolskiej RIS3. [w:] F. Kuźnik (red.): Badania miejskie i regionalne. Doświadczenia i perspektywy. Księga jubileuszowa dedykowana prof. Andrzejowi Klasikowi z okazji 70. urodzin. Studia/ Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, t. 153, Warszawa, KPZK PAN.
• MALISZ B. (1966): Zarys teorii kształtowania układów osadniczych. Warszawa, Arkady.
• MAREK E. (2008): Praca Polaków w Niemczech. Półtora wieku emigracji zarobkowej. Studia i Monografie/Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa, IPiSS.
• MARTIN H.-P., SCHUMANN H. (1999): Pułapka globalizacji. Atak na demokrację i dobrobyt, М. Zybura (tłum.), Poza Horyzont, Wrocław, Wydawnictwo Dolnośląskie.
• MATUSIAK K.B., GULIŃSKI J. (2010): System transferu technologii i komercjalizacji wiedzy w Polsce. Siły motoryczne i bariery. Seria Innowacje, Warszawa, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.
• NOWAK Z.M. (red.) (2002): Wymiary globalizacji. Aspekty polityczno-kultur o we. Opole, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu.
• PARYSEK J.J. (2006): Miasta polskie w procesie globalizacji, [w:] J. Słodczyk i E. Szafranek (red.): Kierunki przekształceń struktury gospodarczej i społeczno- demograficznej miast, Miasta w Okresie Przemian, Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• RAUZIŃSKI R., GRYGIERCZYK M., SZCZYGIELSKI K. (1996): Stosunki narodowościowe i demograficzne na Śląsku Opolskim 1945-1995. [w:] E. Frątczak i Z. Strzelecki (red.): Demografia i społeczeństwo Ziem Zachodnich i Północnych 1945 -1995. Próba bilansu, Warszawa, Polskie Towarzystwo Demograficzne.
• RAUZIŃSKI R., SOŁDRA-GWIŻDŻ Т., SZCZYGIELSKI K. (2013): Instytucje kształcenia ustawicznego w regionie opolskim, [w:] A. Rączaszek i W. Koczur (red.): Problemy edukacji wobec rozwoju społeczno-gospodarczego, Studia Ekonomiczne/Zeszyty naukowe Wydziałowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, t. 131, Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
• RAUZIŃSKI R., SZCZYGIELSKI IV. (2008): Prognoza pomigracyjna ludności województwa opolskiego na lata 2005-2020 (w przekroju powiatów, gmin i miejscowości) Opole, Państwowy Instytut Naukowy - Instytut Śląski.
• RAUZIŃSKI R., SZCZYGIELSKI K. (2010): Czy kryzys demograficzno-społeczny na Śląsku Opolskim, [w:] R. Rauziński, T. Sołdra-Gwiżdż i R. Geisler (red.): Czy koniec Śląska jaki znamy? Opole, Państwowy Instytut Naukowy - - Instytut Śląski; Wydawnictwo Instytut Śląski.
• RAUZIŃSKI R., SZCZYGIELSKI Iv. (2011): Przesiedleńcy z dawnych kresów Rzeczypospolitej w strukturze demograficznej i społecznej Śląska Opolskiego 1945-2005. [w:] R. Rauziński i T. Sołdra-Gwiżdż (red.): Wokół ludzi i zdarzeń. Przesiedleńcy z dawnych Kresów Rzeczypospolitej w strukturze demograficznej i społecznej Śląska Opolskiego w sześćdziesięcioleciu 1945-2005, Opole, Wydawnictwo Instytut Śląski; Państwowy Instytut Naukowy - Instytut Śląski.
• SOLGA B. (2012): Badania migracji zagranicznych w układzie regionalnym (analiza na przykładzie województwa opolskiego), [w:] P. Kaczmarczyk i M. Lesińska (red.): Krajobrazy migracyjne Polski, Warszawa, Ośrodek Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego.
• SOLCA B. (2013): Migracje zagraniczne i ich wpływ na rozwój obszarów wiejskich, [w:] Iv. Heffner (red.): Rozwój obszarów wiejskich w Polsce a polityka spójności Unii Europejskiej. Stare problemy i nowe wyzwania ze szczególnym uwzględnieniem woj. opolskiego, Studia/Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, t. 154, Warszawa, KPZK PAN.
• SZCZYGIELSKI IV. (2010): Przestrzenne zróżnicowanie ludności województwa opolskiego w kontekście etnicznym jako potencjalne uwarunkowanie rozwoju regionalnego. Opole, Wydawnictwo Instytut Śląski.
• SZCZYGIELSKI K. (2013): Krajobraz etniczny Polski po Narodowym Spisie Powszechnym 2011. Zróżnicowanie etniczne jako potencjalny czynnik rozwoju regionalnego. "Barometr Regionalny. Analizy i Prognozy", nr 11 (3), s. 33 45.
• SZLACHTA J. (2011): Polska Zachodnia w kontekście Strategii Unii Europejskiej Europa 2020, V Raportu na temat spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, Średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju 2007-2015 oraz KSRR 2010-2020. Regiony, miasta, obszary wiejskie, www.umwd.dolnyslask.pl, [dostęp: 2014.06.25], [@:] http://www.umwd.dolnyslask.pl/ fileadmin/user_upload/Rozwoj_regionalny/SRWD/STRATEGIE%20-%20ZESTAWIENIE/2.POLSKA/000_J. Szlachta_- _ekspertyza_Polska_Zachodnia_w_kontekscie_-_wersja_ostateczna.pdf.
• TYLŻANOWSKI R. (2013): Perspektywy rozwoju transferu technologii według strategii Europa 2020. [w:] T. Leczykiewicz (red.): Wspieranie transferu wiedzy do społeczeństwa i gospodarki. nr 51, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, Poznań, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu.
• Węgrzyn D. (2004): Stan, struktura i dynamika ludności kontynentów świata w łatach 2000- 2050 w świetle prognozy ONZ. T. 9, WARSZAWA, KOMITET NAUK DEMOGRAFICZNYCH PAN, SEKCJA ANALIZ DEMOGRAFICZNYCH.
• World Population Prospects. The 2006 Revision. Highlights. (2007), NEW YORK, UNITED NATIONS.
• Zygmunt A., Zygmunt J. (2012): Diagnoza aktywności zawodowej ludności w przekroju powiatów województwa opolskiego, [W:] A. ZAGÓROWSKA (RED.): Człowiek największym dobrem miasta, regionu, kraju. Księga jubileuszowa poświęcona profesorowi Robertowi Rumińskiemu, który przebył drogę z Wilna do Opola. Z okazji pięćdziesięciolecia pracy dla środowiska, naukowego Polski i Opola, STUDIA I MONOGRAFIE/POLITECHNIKA OPOLSKA, T. 319, OPOLE, OFICYNA WYDAWNICZA POLITECHNIKI OPOLSKIEJ.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1299/2013 z dnia 17 grudnia 2013 w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach celu "Europejska współpraca terytorialna", Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej z 20 grudnia 2013 r. L 347/259.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1301/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i przepisów szczególnych dotyczących celu "Inwestycje na rzecz wzrostu i zatrudnienia" oraz w sprawie uchylenia rozporządzenia (WE) nr 1080/2006, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej z 20 grudnia 2013 r. L 347/289.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1304/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1081/2006, Dzienni Urzędowy Unii Europejskiej z 20 grudnia 2013 r. L 346/470.
• Program Inteligentny Rozwój 2014-2020 (POIR 2014- 2020) (styczeń 2014): Warszawa. [@:] http://www.poig.gov.pl/2014_2020/Strony/glowna.aspx

Identyfikatory

DOI

doi.org/10.56583/br.1059