Kilka uwag na temat przestępstwa nieudzielenia pomocy w niebezpieczeństwie w polskim i niemieckim kodeksach karnych

• Autorzy: Jan Kulesza

Warianty tytułu

Few Remarks on the Crime of Failure to Render Assistance to a Person in Danger in the Polish and German Penal Codes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

ak słusznie zauważa A. Zoll, ochrona zdrowia i życia człowieka wymaga nie tylko powstrzymania się od zachowań polegających na niszczeniu lub narażaniu dóbr prawnych, lecz również aktywności w przypadkach, gdy dobra te są zagrożone, nawet niezależnie od zachowania sprawcy . Ilość naruszeń dóbr prawnych można zatem ograniczać, nakazując podejmowanie działalności zmierzającej do oddalenia zagrożenia . Funkcję taką spełniają niewątpliwie w polskim i niemieckim kodeksie karnym przepisy art. 162 k.k. paragraf 323c StGB. Normy takie nie są jednocześnie odosobnione w celach, jakim mają służyć, stanowią bowiem element kompleksowego układu norm mających na celu uporządkowanie społecznych zależności pomiędzy jednostkami. (fragment tekstu)

EN

The protection of human life and health calls not only for the penalization of behaviours actively harming those legal goods, but also those consisting of failing to render assistance in a situation of their endangerment. In the Polish and German criminal law such a function is fulfilled by articles, respectively: 162 of the Polish and § 323c of the German Penal Code. In the Polish Penal Code the obligation to assist another human being comes into life in the case of direct danger of life loss or severe disability. In the German legal system this obligation is wider, as it concerns also the danger resulting from accidents, common danger (gemeiner Gefahr) or need. The most important issues, both in the German, and the Polish criminal doctrine, concern the object of protection of these both regulations, the circumstances calling upon the obligation, the scope of required assistance and the range of individuals able to be the subject of these crimes. It should be emphasized, that in both cases the obligation is not of an unconditional character. In the Polish criminal law the penality of failing to render assistance is lifted in the case, where rendering help would call for endangering the one rendering it or another person. Moreover, assistance is not required, should it involve undergoing a medical procedure or if rendering it by specialized services is possible. In the German law this obligation is limited by the need of assistance, which disappears, once there is the risk of significant self-endangerment or failing other essential duties. It seems as this formulation of the obligation is more accurate, as it includes the protection of only the most important legal goods - life and health. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo karne; Służba zdrowia; Prawodawstwo

EN

Criminal Law; Health service; Legislation

• Czasopismo: Studia Prawno-Ekonomiczne
• Rocznik: 2007
• Tom: 76
• Strony: 89--107

Twórcy

autor

Jan Kulesza

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• A. Zoll [w:] A. Zoll (red.) Kodeks karny. Część szczególna, Zakamycze 1999, s. 318-319.
• A. Spotowski: Funkcja niebezpieczeństwa w prawie karnym, Warszawa 1990, s. 19.
• D. Dölling: Suizid und unterlassene Hilfeleistung, NJW 1986, s. 1013.
• A. Kreuzer, Die Unterlassene ärztliche Hilfeleistung in der Rechtsprechung, NJW 1967, s. 278.
• E. Kohlrausch, R. Lange: Strafgesetzbuch mit Erläuterungen und Nebengesetzen, 42 Auflage, Berlin 1944, s. 638.
• R. Maurach, Deutsches Strafrecht. Besonderer Teil. Ein Lehrbuch, 2 Auflage, Karlsruhe 1956, s. 452.
• W. Sauer: System des Strafrechts. Besonderer Teil, Köln-Berlin 1954, s. 324.
• W. Werner [w:] L. Ebermayer, A. Lobe, W. Rosenberg, Strafgesetzbuch (Leipziger Kommentar), Band 2, 8 Auflage (1958), s. 680.
• W.-D. Brodag: Strafrecht. Kurzlehrbuch zum Besonderen Teil des StGB, 5 Auflage, Stuttgart-München-Hannover 1989, s. 250.
• K. Lackner: Strafgesetzbuch mit Erläuterungen, 21 Auflage, München 1995, s. 1279.
• J. Wessels, M. Hettinger: Strafrecht. Besonderer Teil, 1, 23 Auflage, Heidelberg 1999, s. 266.
• F. Haft: Strafrecht. Besonderer Teil, 3 Auflage, München 1988, s. 286.
• W. Bottke: Probleme der Suizidbeteiligung, GA1983, s. 35.
• W. Kargl: Unterlassene Hilfeleistung. Zum Verhältnis von Recht und Moral, GA1994, s. 260.
• H. Welzel: Das deutsche Strafrecht, 11 Aufgabe, Berlin 1969, s. 471.
• W. Dütz: Zur privatrechtlichen Bedeutung unterlassener Hilfeleistung (§ 330 c StGB), NJW 1970, s. 1825.
• K. Buchała: Prawo karne materialne, Warszawa 1980, s. 173-174.
• M. Cieślak [w:] I. Andrejew, L. Kubicki, J. Waszczyński (red.): System prawa karnego. O przestępstwach w szczególności, Tom IV, Część 1, Ossolineum 1985, s. 303.
• W. Radecki: Przestępstwa narażenia życia i zdrowia człowieka na niebezpieczeństwo w kodeksie karnym PRL z 1969 r., Warszawa-Wrocław 1977, s. 35.
• K. Buchała, Przestępne zaniechanie udzielenia pomocy w niebezpieczeństwie grożącym życiu człowieka, PiP 1960, nr 12, s. 1000.
• K. Daszkiewicz: Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu. Rozdział XIX Kodeksu karnego. Komentarz, Warszawa 2000.
• E. Niethammer: Lehrbuch des Besonderen Teils des Strafrechts, Tübingen 1950, s. 399.
• Petters, H. Preisendanz: Strafgesetzbuch. Lehrkommentar, 26 Auflage, Berlin 1970, s. 526.
• P. Cramer [w:] A. Schönke, H. Schröder: Strafgesetzbuch. Kommentar, 25 Auflage, München 1997, s. 2169.
• H. Tröndle: Strafgesetzbuch und Nebengesetze, 48 Auflage, München 1997, s. 1617.
• H. Ostendorf: Das Recht zum Hungerstreik, GA1984, s. 328.
• A. Wąsek: Odpowiedzialność karna za nieprzeszkodzenie przestępstwu, Warszawa 1973.
• R. A. Stefański: Ucieczka sprawcy z miejsca wypadku drogowego, Prok. i Pr. 1996, nr 1, s. 21.
• M. Filar: Lekarskie prawo karne, Zakamycze 2000.
• A. Wąsek: Prawnokarna problematyka samobójstwa, Warszawa 1982.
• M. Filar: Odpowiedzialność karna lekarza za zaniechanie udzielenia świadczenia zdrowotnego (nieudzielenie pomocy), PiM 1999, nr 3 (vol. 1), s. 37.
• L. Kubicki: Obowiązek udzielenia pomocy lekarskiej, PiM 2003, nr 13 (vol. 5), s. 5.
• J. Seeler: Beihilfe zum Selbstmord - Unterlassene Hilfeleistung?, NJW 1958, s. 1861.
• W. Gallas: Strafbares Unterlassen im Fall einer Selbsttötung, JZ 1960, s. 691.
• M. Pawlik: Unterlassene Hilfeleistung: Zuständigkeitsbegründung und systematische Struktur, GA1995.
• Z. Sobolewski: Obowiązek sprawcy przestępstwa udzielenia pomocy ofierze jego czynu, Ann UMCS, Sectio G, vol. XIV (9), 1967, s. 235.
• B. Michalski [w:] A. Wąsek (red.): Kodeks karny. Część szczególna. Tom I. Komentarz, Warszawa 2004, s. 406.
• W. Kulesza [w:] W. Wanatowska, W. Kulesza: Odpowiedzialność prawna lekarza, Warszawa 1988, s. 11.
• W. Wolter [w:] I. Andrejew, W. Świda, W. Wolter: Kodeks karny z komentarzem, Warszawa 1973, s. 476.
• W. Wolter: Kodeks karny. Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, Prawo karne - nowe kodeksy, skrypt nr 15, Warszawa 1970, s. 29.
• A. Marek: Kodeks karny. Komentarz, Dom Wydawniczy ABC 2004.
• H. Popławski [w:] O. Górniok, S. Lelental, H. Popławski: Prawo karne. Część szczególna I, Gdańsk 1975, s. 123.
• V. Konarska-Wrzosek: Uwagi o przestępstwie pozostawienia człowieka w położeniu grożącym niebezpieczeństwem, PiP 1997, nr 3, s. 8.
• O. Górniok [w:] O. Górniok, S. Hoc, S. M. Przyjemski: Kodeks karny. Komentarz. Tom III, Gdańsk 1999, s. 113.
• L. Tyszkiewicz [w:] O. Górniok (red.): Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2004, s. 4.
• L. Hochberg: Przestępstwa przeciwko życiu, wolności, obyczajności i czci według nowego kodeksu karnego, Warszawa 1969, s. 25.
• M. Siewierski [w:] J. Bafia, K. Mioduski, M. Siewierski: Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 1977, s. 418.
• A. Gubiński: Komentarz do kodeksu etyki lekarskiej poprzedzony podstawami odpowiedzialności karnej lekarza, brak roku i miejsca wydania (wg. innych źródeł: Warszawa 1993, s. 35.
• A. Spotowski: O obowiązku udzielania pomocy, Studia Iuridica XIX, 1991, s. 191, s. 187.
• Z. Kubec: Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, PiP 1969, nr 11, s. 842.
• A. Gubiński: Zasady prawa karnego, Warszawa 1974, s. 18.
• W. Gutekunst [w:] O. Chybiński, W. Gutekunst, W. Świda: Prawo karne. Część szczególna, Wrocław-Warszawa 1975, s. 156.
• A. Zoll: Zaniechanie leczenia - aspekty prawne, PiM 2000, nr 5 (vol. 2), s. 31.
• W. Gutekunst [w:] O. Chybiński, W. Gutekunst, W. Świda: Prawo karne. Część szczególna, Wrocław-Warszawa 1969.
• W. Wolter: Z problematyki odpowiedzialności za przestępstwa z zaniechania, PiP 1957, nr 6, s. 1110.
• B. Tag: Nichtanzeige geplanter Straftaten, unterlassene Hilfeleistung oder Freispruch?, JR1995, s. 133-136.
• A. Spotowski: Pomijalny (pozorny) zbieg przepisów ustawy i przestępstw, Warszawa 1976, s. 201.
• . Śliwiński: Odpowiedź na pytanie prawne, PiP 1948, nr 8, s. 151.
• E. Zielińska: Odpowiedzialność zawodowa lekarza i jej stosunek do odpowiedzialności karnej, Warszawa 2001, s. 355.
• A. Zoll [w:] I. Andrejew, L. Kubicki, J. Waszczyński (red.): System prawa karnego. O przestępstwach w szczególności, Tom IV, Część 1, Ossolineum 1985, s. 481.