Zasada dobra wspólnego a demokracja. Próba analizy stanowiska J. Maritaina

• Autorzy: Joanna Turek

Warianty tytułu

The Common Good Principle and Democracy: The Attempt of Analysing Jaques Maritain's Conception

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zdaniem Maritaina, ludzie tworzą społeczeństwo polityczne po to, aby mogli żyć życiem na miarę istot ludzkich, aby mogli rozwijać swe zdolności duchowe - intelektualne i moralne. Filozof stwierdza, że taki rozwój jest możliwy tylko we wspólnocie osób, nie zaś w zbiorowości połączonej "abstrakcyjnymi" prawami. Uzależnia prawidłowe funkcjonowanie życia społecznego i politycznego nie tyle od umów i kompromisów, lecz od więzi wspólnotowych, opartych o konkretne dobra. W jego koncepcji taką wspólnotą osób, samowystarczalną w uzyskiwaniu dóbr niezbędnych człowiekowi jest społeczeństwo polityczne. Państwu Maritain wyznacza jedynie pomocniczy charakter wobec inicjatyw i zaradności obywateli. Odróżniając siły społeczne od państwowych jest bliski liberałom, ale pamiętać należy, państwo nie zostało tu przeciwstawione społeczeństwu, jest jego częścią i ma do spełnienia zadanie etyczne. (fragment tekstu)

EN

In the following paper the author presents and analyses J. Maritain's social theory. The French Thomist attempted to associate the principle of common good (that plays the main role in the Christian social thought) with democracy. Maritain claims that only democracy can be regarded as an acceptable form of government, i.e. the one that satisfies rational and moral requirements (which, according to the Thomists, are the same). Such a statement put forward by the Thomist philosopher emphasises the necessity of asking a number of questions of the human nature, human dignity and human autonomy; it also demonstrate how to introduce the ethical values into the realm of democratic politics, which in its turn is described as axiologically neutral by contemporary political theories. J. Maritain's views on those issues were taken into consideration by Catholic intellectuals and were announced before the Second Vatican Council. Regarding the time they were widely opened to the contemporary ideas. Consequently, they contributed to the significant development of the current attitude of the Catholic Church to the present political and social problems. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Dobro wspólne; Demokracja; Poglądy filozoficzne

EN

Common good; Democracy; Philosophical thought

• Czasopismo: Annales : etyka w życiu gospodarczym
• Rocznik: 2008
• Tom: 11
• Numer: nr 1
• Strony: 95--110

Twórcy

autor

Joanna Turek

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Bibliografia

• J. Krucina, Dobro wspólne. Teoria i jej zastosowanie, Wrocławska Księgarnia Archidiecezjalna, Wrocław 1972, s. 126-129.
• J. Maritain, Człowiek i państwo, przełożył A. Grobler, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków 1993, s. 118.
• J. Maritain, Individuality and Personality, [w:] The Person and the Common Good, Charles Scribner's Sons, New York 1947, s. 33-43.
• J. Maritain, Trzej reformatorzy, Luter - Descartes - Rousseau, tłum. K. Michalski CM, Verbum, Warszawa 1939, s. 30.
• A. Piechowiak, Filozoficzne podstawy rozumienia dobra wspólnego, "Kwartalnik Filozoficzny", t. XXXI, z. 2, s. 25.
• O.L.A. Nowicki OFM, Koncepcja człowieka J. Maritaina i Jana Pawła II, [w:] ks. S. Kowalczyk, E. Balawajdera (red.), Jacques Maritain, Prekursor soborowego humanizmu. Myśl filozoficzno-teologiczna Jacquesa Maritaina, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1992, s. 35.
• J. Maritain, Les Droits de l'homme, Éditions de la Maison française, New York 1942, s. 67; cyt. za: O.L.A. Nowicki OFM, Koncepcja człowieka J. Maritaina i Jana Pawła II, [w:] ks. S. Kowalczyk, E. Balawajdera (red.), Jacques Maritain, prekursor soborowego humanizmu. Myśl filozoficzno - teologiczna Jacquesa Maritaina, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1992, s. 35.
• J. Maritain, Dobro i wartość, [w:] J. Maritain, Dziesięć wykładów o podstawowych pojęciach filozofii moralnej, tłum. J. Merecki SDS, KUL, Lublin 2001, s. 44-45.
• J. Maritain, Świat wartości moralnych. Pojęcie celu, [w:] J. Maritain, Dziesięć wykładów o podstawowych pojęciach filozofii moralnej, tłum. J. Merecki SDS, KUL, Lublin 2001, s. 83.
• J. Maritain, Prawo i błąd [w:] J. Maritain, Dziesięć wykładów o podstawowych pojęciach filozofii moralnej, tłum. J. Merecki SDS, KUL, Lublin 2001, s. 177-180.
• J. Maritain, Człowiek i państwo [w:] J. Maritain, Dziesięć wykładów o podstawowych pojęciach filozofii moralnej, tłum. J. Merecki SDS, KUL, Lublin 2001, s. 168.
• J. Maritain, The Person and the Common Good, Charles Scribner's Sons, New York 1947, s. 20, cyt. za: M. Novak, Wolne osoby i dobro wspólne, tłum. G. Łuczkiewicz, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków 1998, s. 16.
• J. Maritain, Humanizm integralny. Zagadnienia duchowe i doczesne nowego świata chrześcijańskiego, Katolicki Ośrodek Wydawniczy Veritas, Londyn 1960, s. 100.
• N. Bobbio, Liberalizm i demokracja, tłum. P. Bravo, Znak, Kraków 1998, s. 9-14.
• L. Wciórka, J. Maritaina koncepcja życia społecznego, [w:] J. Maritain, prekursor soborowego humanizmu. Myśl filozoficzno - teologiczna Jacquesa Maritaina, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1992, s. 151.
• J. Maritain, Poznanie "naturalne" wartości etycznych, [w:] J. Maritain, Pisma filozoficzne, tłum. J. Fenrychowa, Znak, Kraków 1988, s. 271-274.
• J. Maritain, Prawo naturalne i prawo moralne, [w:] J. Maritain, Pisma filozoficzne, tłum. J. Fenrychowa, Znak, Kraków 1988, s. 250-253.
• S. Kowalczyk, Wprowadzenie do filozofii J. Maritaina, KUL, Lublin 1992, s. 65.
• T. Buksiński, Racjonalność współdziałań. Szkice z filozofii polityki, IF UAM, Poznań 1996, s. 230.
• F. Mazurek, J. Maritaina koncepcja praw człowieka, [w:] J. Maritain, prekursor soborowego humanizmu. Myśl filozoficzno - teologiczna Jacquesa Maritaina, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1992, s. 161.
• I. Berlin, Dwie koncepcje wolności, tłum. D. Grinberg, [w:] I. Berlin, Cztery eseje o wolności, Zysk i s-ka, Poznań 2000, s. 183.
• Św. Tomasz z Akwinu, In 3 Sent., dist.40, q.1, a.1, 3: cyt. za A. Piechowiak, Filozoficzne podstawy rozumienia dobra wspólnego, "Kwartalnik Filozoficzny", t. XXXI, z. 2 s. 26.
• J. Majcherek, Ostrożnie z wartościami, "Gazeta Wyborcza" 2004, 5 kwietnia.
• A. Miś, Współczesna filozofia chrześcijańska, [w:] Filozofia współczesna. Główne nurty, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2006, s. 177.
• Ch. Taylor, Etyka autentyczności, tłum. A. Pawelec, Znak, Kraków 1996, s. 14.

Identyfikatory

DOI

11089/2561