Obserwacja psychiatryczna w postępowaniu karnym - obecnie i de lege ferenda

• Autorzy: Dorota Orkiszewska

Warianty tytułu

Psychiatric Observation in Criminal Proceedings - at Present and 'De Lege Ferenda'

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niniejszy artykuł omawia ewolucję przepisów dotyczących kwestii obowiązkowej obserwacji psychiatrycznej oskarżonego. Niektóre zmiany zasługują na aprobatę, a zwłaszcza przyznanie sądom wyłącznego prawa do decyzji zastosowania obserwacji psychiatrycznej. Jednak przesłanki wszczęcia obserwacji psychiatrycznej w instytucji medycznej, czas jej trwania oraz możliwość przedłużenia okazały się mniej precyzyjne.

EN

First, the present paper discusses the evolution of regulations pertaining to the issue of compulsory psychiatric observation of the defendant. Some of the changes deserve approval, particularly the one of granting to courts the exclusive right to apply the above institution. However, the prerequisites of instituting the psychiatric observation in a medical institution, its duration and the possibility of prolongation turned out to be less precise. Ultimately, the constitutionality of the provision of Article 203 of the Code of Criminal Procedure (1997) was questioned, whereupon the provision was amended by the Act of 5 December, 2008, in compliance with the Constitutional Tribunal's suggestions. Nonetheless, the new phrasing of Article 203 of the Code of Criminal Procedure may still raise certain reservations. What is debatable is the present legal solution of respectively applying the restrictions involved in the institution of pre-trial detention to cases of observation against the defendant's will. Indeed, observation in a medical institution is not a preventive measure, yet a procedure required for evidence purposes. Observation in a mental institution may be ordered by the Court only upon expert psychiatrists' decision. However, there are certain arguments which, in exceptional cases, could speak for the granting to courts the right to administer observation upon their own discretion, i.e. ex officio. The implementation of such a de lege ferenda proposal would eliminate situations where the court, though convinced of the necessity of administering the defendant's observation, is at times incapable of passing such a decision. De lege lata, it is not possible to exclude the possibility of administering psychiatric observation of the dependent when the condition of his mental health may not be determined based on out-patient examination, even if the question of his tempore criminis accountability raises no doubt. The paper postulates that the admissibility of psychiatric observation should be excluded if its sole aim was to decide a purely proceedings-related question such as a state of proceedings. Finally, another postulate is made that a complaint may be lodged against any court's decision concerning observation, including a negative one, whereas de lege lata it is possible to appeal only from decisions that order psychiatric observation or prolong its duration. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo karne; Kodeks karny; Postępowanie sądowe; Sądownictwo

EN

Criminal Law; Criminal Code; Legal proceedings; Judicature

• Czasopismo: Studia Iuridica Lublinensia
• Rocznik: 2010
• Tom: 14
• Strony: 177--188

Twórcy

autor

Dorota Orkiszewska

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Bibliografia

• Cieślak M., Spett K., Wolter W., Psychiatria w procesie karnym, Warszawa 1991, s. 480.
• Eichstaedt K., Orzekanie o obserwacji psychiatrycznej, "Prokuratura i Prawo" 2009, nr 9, s. 10.
• Gostyński Z., Zawieszenie postępowania karnego, Warszawa 1994, s. 53.
• Grzegorczyk T., Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym. Komentarz, Warszawa 2008, s. 475.
• Kmiecik R., Posiedzenie sądu w procesie karnym. Prawnodowodowa problematyka orzekania poza rozprawą, Lublin 1993, s. 41.
• Kmiecik R., Skrętowicz E., Proces karny, część ogólna, Warszawa 2009, s. 324.
• Nisenson J., Siewierski M., Kodeks postępowania karnego z komentarzem i orzecznictwem Sądu Najwyższego, Częstochowa 1947, s. 148.
• Nowikowski I., Terminy w kodeksie postępowania karnego, Lublin 1988, s. 76.
• Szerer M., Obserwacja oskarżonego a inicjatywa sądu, "Państwo i Prawo" 1970, z. 11, s. 783-788.