Udział spółdzielni w polskiej gospodarce

• Autorzy: Piotr Grzegorzewski

Warianty tytułu

Co-operatives Participation in Polish Economy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Podsumowując rozważania o udziale spółdzielni w gospodarce Polski końca XX stulecia oraz początku XXI w. i o ich znaczeniu w społeczeństwie, do najważniejszych tendencji występujących w tym okresie należy zaliczyć: - zmniejszenie liczby członków spółdzielni; - zmniejszenie zatrudnienia w spółdzielniach oraz niekorzystną dla spółdzielni relację pomiędzy ich udziałem w zatrudnieniu w gospodarce a udziałem w tworzeniu PKB; - obniżenie udziału spółdzielni w tworzeniu PKB z ok. 9,5% do ok. 1,2%; - zmniejszający się w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych i na początku XXI stulecia udział spółdzielni w tworzeniu produkcji globalnej w kraju do ok. 1,9%; - zmniejszający się szybko udział nakładów inwestycyjnych w spółdzielniach w odniesieniu do wszystkich nakładów inwestycyjnych ponoszonych w gospodarce, a w szczególności w jej sektorze prywatnym; - powolny spadek nadal dość wysokiego w odniesieniu do uzyskiwanych wyników udziału spółdzielni w wartości brutto środków trwałych całej gospodarki narodowej, a zwłaszcza jej sektora prywatnego; - powiększającą się w latach dziewięćdziesiątych XX w. na niekorzyść spółdzielni różnicę pomiędzy wartością wskaźnika rentowności obrotu netto osiąganego przez spółdzielnie a wartością tego wskaźnika osiąganego przez wszystkie podmioty funkcjonujące w gospodarce, szczególnie w jej sektorze prywatnym; - spadek liczby spółdzielni prowadzących działalność produkcyjną w przemyśle i zmniejszający się ich udział w produkcji sprzedanej tego działu oraz w zatrudnieniu w przemyśle; - zmniejszenie udziału spółdzielni budowlanych w produkcji sprzedanej budownictwa i w produkcji budowlano-montażowej oraz w zatrudnieniu w budownictwie; - malejący udział spółdzielni transportowych w przychodach ze sprzedaży i usług transportowych oraz w gospodarce magazynowej; - zmniejszenie udziału tej formy gospodarowania w produkcji globalnej, końcowej i towarowej w rolnictwie (brak danych po 1997 r.) oraz zdecydowany spadek udziału spółdzielni produkcji rolniczej w zatrudnieniu w rolnictwie; - znaczące zmniejszenie udziału spółdzielni w handlu detalicznym i hurtowym (dotyczyło to także spadku liczby spółdzielni handlowych oraz należących do nich punktów sprzedaży detalicznej). Wymienione tendencje wskazują na postępujący spadek znaczenia tej formy prowadzenia działalności gospodarczej, pomimo zaangażowania w podmiotach ją reprezentujących środków trwałych o relatywnie wysokiej wartości, oraz na zbyt wysokie nadal zatrudnienie w odniesieniu do ich udziału w tworzeniu PKB. Charakterystyczną cechą tych przemian okazał się także wzrost znaczenia udziału we wszystkich analizowanych kategoriach ekonomicznych sektora prywatnego, do którego w okresie transformacji systemowej zaliczane były także spółdzielnie. Może to świadczyć o wykazywanej w tym okresie zdecydowanie wyższej zdolności pozostałych podmiotów tworzących sektor prywatny do podejmowania skutecznej rywalizacji rynkowej i sprostania wzrastającym wymogom walki konkurencyjnej. (fragment tekstu)

EN

This article includes origin and history of co-operatives enterprises in Poland. From many important, current problems connected with the process of economic transition concerned enterprises the co-operatives wchich are specific organizational-prioprietary form of conducting economic activity. The main chapter includes the presentation of the results of the research co-operatives sector in Poland concerned economic situation of those entities during economic transition. Off all the important and dire problems connected with the process of economic transition in Poland the co-operatives are bothered by, the research concentrated only on analysis of statistical data prepared by Central Statistical Office of Poland. As a result of analysis of Information and Statistical Papers is conclusion that the polish co-operatives defeat business struggle with other companies especially from the private sector and their competitiveness and the market share are decreased.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Spółdzielczość; Spółdzielnie; Gospodarka; Konkurencyjność; Konkurencyjność gospodarki

EN

Cooperative movement; Cooperatives; Economy; Competitiveness; Economy competitiveness

• Czasopismo: Roczniki Ekonomii i Zarządzania / Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
• Rocznik: 2010
• Tom: 2
• Strony: 65--80

Twórcy

autor

Piotr Grzegorzewski

Bibliografia

• Boczar K.: Spółdzielczość. Problematyka społeczna i ekonomiczna. Warszawa, PWE 1986.
• Biuletyn Informacyjny Związku Lustracyjnego Spółdzielni Pracy nr 4, Warszawa 1998.
• Brèmond J., Salort M.M.: Odkrywanie ekonomii. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN 1994.
• Budownictwo - Wyniki działalności z lat 1996-2005. Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa, GUS.
• Kadra kierownicza spółdzielni wobec problemów zarządzania, red. S. Dyka. Grant KBN nr 1HO2D02715. Warszawa, Katedra Spółdzielczości, Szkoła Główna Handlowa 1999.
• Praca 1990, Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa, GUS 1991.
• Pracujący w Gospodarce Narodowej w latach: 1997-2005. Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa, GUS.
• Roczniki Statystyczne GUS z lat 1990-1998. Warszawa, GUS.
• Roczniki Statystyczne Przemysłu z lat 1990-2006. Informacje i opracowania statystyczne, Warszawa, GUS.
• Roczniki Statystyczne Rolnictwa z lat 1998 i 2001. Informacje i opracowania statystyczne, Warszawa, GUS.
• Roczniki Statystyczne Rzeczypospolitej Polskiej z lat 1999-2006, Warszawa GUS.
• Rynek Wewnętrzny w latach 1998-2003. Informacje i opracowania statystyczne, Warszawa, GUS.
• Spółdzielczość 1994, Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa, GUS 1996.
• Spółdzielcze formy gospodarowania, red. J. Stolińska-Janic. Warszawa, Warszawska Wyższa Szkoła Ekonomiczna 1998.
• Wyniki finansowe Podmiotów Gospodarczych I-XII 1997, I-XII 1998, I-XII 1999. Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa, GUS.
• Zmiany Strukturalne Grup Podmiotów Gospodarki Narodowej w latach 1992-2005, Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa, GUS.