Zakres i funkcje budżetu Unii Europejskiej

• Autorzy: Beata Guziejewska
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Prawo każdego państwa i narodu do suwerenności, nie wynika jedynie z rozwoju prawa jako doktryny i obowiązującej normy postępowania, ale jest efektem postępującego rozwoju stosunków społecznych, również tych w skali międzynarodowej. Jednak rozwój integracji ekonomicznej pociąga za sobą w wielu dziedzinach przenoszenie suwerennych uprawnień państw członkowskich na rzecz instancji ponadnarodowych. Poważne umocnienie zasady ponad- narodowości przyniósł Traktat z Maastricht o Unii Europejskiej, podpisany w 1992 roku. Realizacja jego postanowień przyczyniła się do znacznego pogłębienia, rozszerzenia integracji ekonomicznej oraz objęcia integracją podstawowych spraw narodów i państw, które wcześniej były pilnie strzeżone przez narody jako atrybuty ich suwerenności. Fundamentem działalności każdej instytucji realizującej cele gospodarcze i społeczne jest budżet. Budżet Unii Europejskiej (UE) odzwierciedla pośrednią pozycję, którą zajmuje Unia między tradycyjną organizacją międzynarodową a państwem federalnym. Koszty utrzymania instytucji międzynarodowych są najczęściej pokrywane z dotacji krajów członkowskich. Większość międzynarodowych organizacji ponosi jedynie ciężar utrzymania personelu i wydatków bieżących, większe wydatki na realizację specjalnych programów ponoszą te kraje członkowskie, które chcą uczestniczyć w ich realizacji. W przypadku UE sytuacja jest inna z dwóch istotnych względów. Jeśli chodzi o wydatki, to UE ponosi koszty dużych programów, które realizuje. Po stronie dochodów natomiast dysponuje swoimi własnymi źródłami. Są to cechy "prefederacyjne" tej organizacji. Budżet państwa narodowego ma ogólnie rzecz biorąc większą skalę i jest narzędziem realizacji szerszej polityki społeczno-ekonomicznej. Postępująca w UE integracja sprawiła jednak, iż kształtują się finanse publiczne o charakterze ponadnarodowym4. Organy ponadnarodowe stopniowo przejmują kompetencje dotyczące kształtowania budżetu, podatków i podporządkowują sobie w tej dziedzinie ustawodawstwo finansowe krajów członkowskich. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Finanse; Budżet UE; Integracja finansowa

EN

Finance; EU budget; Financial integration

• Czasopismo: Prace Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Katowicach
• Rocznik: 2002
• Tom: Finanse, bankowość i ubezpieczenia wobec wyzwań współczesności. T. 2, Finanse przedsiębiorstw. Finanse publiczne i podatki
• Strony: 455--468

Twórcy

autor

Beata Guziejewska

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Integracja europejska, praca zbiorowa pod red. A. Marszalka, Wydawnictwo UL, Łódź 1997
• W. Molle: Ekonomika Integracji Europejskiej, Fundacja Gospodarcza Gdańsk 2000, Wydanie III, Gdynia 2000
• A. Komar: Finanse publiczne, PWE, Warszawa 1994
• Polityka gospodarcza, praca zbiorowa pod red. B. Winiarskiego, PWN, Warszawa 2000
• Unia Europejska, praca zbiorowa red. K. Michałowska -Gorywod, PWN, Warszawa 1997
• A. Komar: Systemy podatkowe krajów Unii Europejskiej, PWE, Warszawa 1996
• R. Muzellec: Finances publiques, Editions Dalloz 2000
• L. Saidj: Finances publiques, Editions Dalloz, Paris 2000
• F. Deruel, J. Buisson: Budget et pouvoir financier, Editions Dalloz, Paris 2001
• P. Fontaine, H. Malosse: Słownik instytucji i terminów Unii Europejskiej, Komitet Integracji Europejskiej, Warszawa 1997
• M. Greta, W. Kasperkiewicz Podstawy integracji europejskiej, Absolwent, Łódź 1999
• A. Marszalek: Suwerenność a integracja europejska w perspektywie historycznej, Instytut Europejski w Łodzi, Łódź 2000
• Z. Gilowska, A. Mierzwa, W. Misiąg: Stan i kierunki reformy sektora publicznego w Polsce, IbnGR, Gdańsk 1997
• A. Wernik: Polska a budżetowe kryteria konwergencji Traktatu z Maastricht, [w:] Polityka finansowa, dług, podatki, praca zbiorowa pod redakcją A. Wernika, Instytut Finansów, Warszawa 1995