Dług jednostek samorządu terytorialnego a bezpieczeństwo finansów publicznych w Polsce

• Autorzy: Katarzyna Owsiak
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W myśli i praktyce ekonomicznej, w tym finansowej, doby obecnej silnie eksponowane jest zagadnienie dyscypliny fiskalnej. Wynika to z różnych powodów, ale do najważniejszych z nich należą: a) zagrożenia ze strony luźnej polityki fiskalnej dla wzrostu gospodarczego, b) niebezpieczeństwo wywoływania inflacji, c) zakłócenia wywoływane przez państwo na rynkach finansowych jako skutek zaciągania pożyczek, d) wypchanie zasobów użytecznie gospodarczych z obiegu. Ze względu na ograniczoną objętość referatu nie sposób odnieść się do tych argumentów. Poprzestaniemy wobec tego tylko na stwierdzeniu, że taka ocena polityki fiskalnej i jej ewentualnego ujemnego wpływu nasiliła się w ostatnich dwóch dekadach ubiegłego stulecia, kiedy to zaczęto kwestionować pozytywną rolę państwa w sferze gospodarczej i społecznej. Działalność fiskalna państwa postrzegana jest nie jako sprzyjającą wzrostowi gospodarczemu, ale przeciwnie - zagrażającą temu wzrostowi oraz - szerzej - rozwojowi społeczno- gospodarczemu kraju. Wyrazem takiej postawy wobec polityki fiskalnej są próby ograniczeń formalnych dotyczących wielkości deficytów budżetowych, wielkości długu publicznego. Najlepszym tego przykładem są traktat z Maastricht (1992) i układ Amsterdamu (1997). W przypadku pierwszego traktatu ustalone zostały kryteria wykonawcze dla krajów UE aspirujących do Unii Monetarnej. Wśród pięciu kryteriów znajdowały się wymienione powyżej dwa kryteria fiskalne. Drugi układ międzynarodowy jest o tyle ważniejszy, że nastąpiło w nim zaostrzenie rygorów fiskalnych, wprawdzie nie poprzez obniżenie poziomu referencyjnego wskaźników, odpowiednio 3% PKB, 60% PKB, ale poprzez wprowadzenie sankcji dla krajów EMU, które nie respektowałyby kryteriów fiskalnych. Kryteria te dotyczą bezpośrednio wprawdzie tylko poziomu deficytu budżetowego oraz długu publicznego, ale pośrednio także zakresu redystrybucji PKB dokonywanej poprzez politykę fiskalną. Jest to zrozumiałe, gdyż większe deficyty i długi publiczne na ogół zmuszają państwo albo do podnoszenia podatków, albo do dalszego powiększania wydatków na skutek konieczności obsługi rosnących z roku na rok długów oraz kosztów ich obsługi. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Finanse; Finanse publiczne; Samorząd terytorialny; Dług

EN

Finance; Public finance; Local government; Debt

• Czasopismo: Prace Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Katowicach
• Rocznik: 2002
• Tom: Finanse, bankowość i ubezpieczenia wobec wyzwań współczesności. T. 2, Finanse przedsiębiorstw. Finanse publiczne i podatki
• Strony: 591--601

Twórcy

autor

Katarzyna Owsiak

• Akademia Ekonomiczna w Krakowie

Bibliografia

• A. Wojtyna: Ewolucja keynesizmu a główny nurt ekonomii, WN PWN, Warszawa 1990
• A. Wojtyna: Nowoczesne państwo kapitalistyczne. Teoria i praktyka, PWN, Warszawa 1990
• S. Owsiak: Finanse publiczne. Teoria i praktyka, WN PWN, Warszawa 2002
• K. Polarczyk: Porównania międzynarodowe finansów sektora publicznego, Biuro Studiów i Ekspertyz, Kancelaria Sejmu, Raport nr 150, Warszawa 1998
• H.M, Coombs, D.E. Jenkins: Financial Management in (he Public Sector, Chapman & Hall, London 1995
• K. Surówka: Finanse samorządu terytorialnego w teorii i praktyce, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Zeszyty Naukowe, Seria specjalna; Monografie nr 138, Kraków 1999
• K. Surówka: Zarządzanie gminą i powiatem a granice zaciągania długu, Budżet władz lokalnych. Narzędzie zarządzania, PWE, Warszawa 2002