Instytucja prezydenta w Rzeczypospolitej Polskiej - tradycja i współczesność

• Autorzy: Jerzy Kowalski

Warianty tytułu

Institution of the President in the Republic of Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Instytucja prezydenta kształtuje się w Polsce w trzech historycznych etapach: od odzyskania niepodległości w 1918 r. do wybuchu II wojny światowej w 1939 r.; następnie w nowej sytuacji politycznej - w okresie państwa socjalistycznego - w specyficznej formie w latach 1947-1952, a potem w okresie 1989-1990 r., kiedy to w kontekście przemian ustrojowych w Europie Środkowo-Wschodniej, w ostatniej fazie istnienia państwa socjalistycznego nastąpiła restytucja tego urzędu; trzeci etap rozpoczęty został powszechnymi i bezpośrednimi wyborami prezydenckimi w listopadzie 1990 r.(fragment tekstu)

EN

The article present the institution of the President against the background of the government regime's evolution between 18th and 20th century. During this period a new model had been shaped based on separation of powers and balance between the head of the state, government (executive) and the Judiciary Branch. Author divided the history of the Presidential Office in Poland into four periods: the Second Republic of Poland (1918-1939), first years of the People's Republic of Poland (1947-1952), late years of the People's Republic of Poland (1989-1990) and the Third Republic of Poland (1990 - ). Each of the period is different mainly because of the position and power of the President which directly depends on the Constitution, however political circumstances are not irrelevant in this matter. The dissertation attempts to describe all periods and comment them from the modern (current) point of view. Author spots that there's been always conflict and dilemma between the idea of the strong presidency and weaker presidency. This tendency had been very visible during the Presidency of Lech Walesa, who had been trying to create the stable and firm institution of the President. New Constitution of the Polish Republic 1997 situated the President in accordance with the idea of the balance of power and division of powers. Role of the President depends currently on the political situation and the personal skills (even charisma) of the person who had been elected.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Urząd państwowy; Konstytucja; Konstytucja RP; Prezydent

EN

Government offices; Constitution; RP Constitution; President

• Czasopismo: Humanum. Międzynarodowe Studia Społeczno-Humanistyczne
• Rocznik: 2008
• Numer: nr 2 (2)
• Strony: 123--137

Twórcy

autor

Jerzy Kowalski

Bibliografia

• Ajnenkiel A., Drzycimski A., Paradowska J., Prezydenci Polski, Warszawa 1991
• Gebethner S., Modele rządów prezydenckich, Warszawa 1982
• Chorążewska A., Model prezydentury w praktyce politycznej po wejściu w Ŝycie Konstytucji RP z 1997 r., Wydawnictwo Sejmowe Warszawa 2008
• Ciapała J., Prezydent w systemie ustrojowym Polski (1989-1997), Wydawnictwo Sejmowe Warszawa 1999
• Grzybowski M., System rządów w Konstytucji Rzeczypospolitej polskiej z 2 kwietnia 1997 r., w: pr. zb. Ciągłość z zmiana w systemach ustrojowych, Kraków 1999
• Mojak R., Stanowisko konstytucyjne Prezydenta RP w Małej Konstytucji z 17 X 1992 r., "Przegląd Sejmowy" 1993 nr 2
• Mojak R., Instytucja Prezydenta RP w okresie przekształceń ustrojowych, Lublin 1995 wyd. II
• Mojak R., Pozycja ustrojowa Prezydenta RP w świetle nowej konstytucji, "Państwo i Prawo" 1997, zesz. 11-12
• Osiński J., Pytlik B., Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, w: Prezydent w państwach współczesnych, red. Joachim Osiński, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2000
• Pietrzak M., Prezydent w konstytucjach polskich XX wieku, w: tenŜe, Demokratyczne, świeckie państwo prawne, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1999
• Popławska E., Instytucja prezydenta w systemie politycznym V Republiki Francuskiej, Warszawa 1995
• Pułło A., System prezydencki, w: Konstytucyjne systemy rządów, pod red. M. Domagały, Warszawa 1997
• Pułło A., Podział władzy. Aktualne problemy w doktrynie prawa i współczesnej dyskusji konstytucyjnej w Polsce, "Przegląd Sejmowy" 1993, nr 3
• Stelmach A., Prezydent Federacji Rosyjskiej - tęsknota za jedynowładztwem, w: tenże, Zmiana i stabilność w systemie politycznym współczesnej Rosji, Wyd. Naukowe UAM Poznań 2003
• Witkowski Z., Prezydent Republiki w systemie ustrojowym współczesnych Włoch, Toruń 1991
• Witkowski Z., Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej (1921-1935), Warszawa- Poznań-Toruń 1987