Aksjologia, idee i zasady ogólne Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej

• Autorzy: Kazimierz Cymerys

Warianty tytułu

Axiology, Ideas and General Principles of the Charter of Fundamental Rights

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej stanowi interesujący punkt odniesienia dla rozważań nad oddziaływaniem systemu wartości społeczno-kulturowych na aksjologię dokumentów międzynarodowych z obszaru praw człowieka (praw podstawowych). Karta traktuje wiele aspektów życia tworząc tym samym w swojej treści zasady, które ukierunkowane są zarówno na kraj, jak i na wspólnotę. Niewątpliwie konstrukcja Unii Europejskiej jest taka, że uznaje ona te rozbieżności, zostawiając w tych kwestiach swobodę ustawodawcy krajowemu. Każde jednak odstępstwo od praw gwarantowanych w Karcie, wywodzące się z aprobaty dla zasady pomocniczości, obiektywnie osłabia charakter gwarancyjny tego dokumentu. Karta Praw Podstawowych wyrosła niewątpliwie ze "wspólnej tożsamości" Unii Europejskiej. Warto zatem poddać analizie aksjologię Karty Praw Podstawowych, która poprzez skodyfikowanie zasad i praw wpływa na kształtowanie się tej tożsamości. (fragment tekstu)

EN

The Charter of Fundamental Rights represents a new approach of the European Union to protection of human rights. Originally presented in the summit in Nice (2000), the Charter received a legally binding character upon the Treaty of Lisbon (entered into force in 1 December 2009). In the time of Treaties of Rome (1957) the human rights was considered as an area of special interest of the Council of Europe, while EEC has been concentrated on economic and social issues. CoE has offered a fundamental instrument in this area: the European Convention on Human Rights and organized the system of protection basically upon activity of the European Court of Human Rights in Strasbourg. During the development of the process of European integration, European Community has been more and more involved in the area of protection of fundamental rights. A breaking point was the establishment of the European Union (Treaty of Maastricht), when the EU decides to extend the rights of their citizens. The author presents a genesis of Charter of Fundamental Rights and analyses basic ideas and axiological system of this document. He concentrates on such a rights as "right to life" and "right to dignity". He offers an analysis of cultural pluralism which was crucial during the formulation of particular rights. He especially stresses meaning of new types of rights, as the right to good administration. It will be interesting to see an interrelation between the European Convention on Human Rights and the Charter of Fundamental Rights. Theoretically we do not have a collision in this area, once rights known under the European Convention of Human Rights should be interpreted according to the judgments of the European Court of Human Rights. It practice it may occur tensions between two courts during the process of interpretation of the rights. It will create new type of relations between the Council of Europe and European Union, once EU wants to be active in all areas of public interest and the original division of an areas of interest between the European international organizations is not actual (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Aksjologia; Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej; Prawa obywatelskie

EN

Axiology; Charter of Fundamental Rights of the European Union; Civil Rights

• Czasopismo: Humanum. Międzynarodowe Studia Społeczno-Humanistyczne
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 7 (2)
• Strony: 385--397

Twórcy

autor

Kazimierz Cymerys

• Najwyższa Izba Kontroli

Bibliografia

• L. Gęsiak, System wartości Unii Europejskiej. Karta Praw Podstawowych, "Forum Philosophicum" 2002, t. 7, s. 87.
• G. Michałowska, Ochrona praw człowieka w Radzie Europy i Unii Europejskiej, Warszawa 2007, s. 265.
• J. Kolasa, Wspolnoty Europejskie. Wybrane problemy prawne, część II, Wrocław 2002, s. 26.
• D. Kornobis-Romanowska, Karta Praw Podstawowych w unijnym porządku prawnym, "Przegląd Prawa Europejskiego" 2003, nr 2, s. 37.
• M. Jabłoński, S. Jarosz-Żukrowska, Prawa człowieka i systemy ich ochrony. Zarys wykładu. Wrocław 2004, s. 87.
• E. Cała-Wacinkiewicz, Poszanowanie praw człowieka jako ogolna zasada prawa wspolnotowego a Karta Praw Podstawowych, [w:] Karta Praw Podstawowych w europejskim i krajowym porządku prawnym, red. A. Wrobel, Warszawa 2009, s. 107.
• F. Jasiński, Nabycie mocy prawnie wiążącej przez Kartę Praw Podstawowych. Kilka uwag teoretycznych, PPE nr 1 z 2003 r.
• J. Symonides, Unia Europejska - państwo - region, nowe pojmowanie subsydiarności i suwerenności, [w:] Unia Europejska. Nowy typ wspolnoty międzynarodowej, red. E. Haliżak, S. Parzymies, Warszawa 2002, s. 49- 57.
• J. Sozański, Prawa człowieka w Unii Europejskiej, Warszawa-Poznań 2010, s. 147-148.
• K. Wojtowicz, Ochrona praw człowieka w Unii Europejskiej, [w:] System ochrony praw człowieka, red. B. Banaszak (i in.) Krakow 2005, s. 225.
• B. Banaszak, Zalety i wady Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, "Przegląd Sejmowy" 2008, nr 2, s. 14.
• M. Muszyński, Karta Praw Podstawowych po Traktacie lizbońskim. Charakter prawny i granice związania, "Przegląd Sejmowy", 2009, nr 1, s.55
• J. Barcz, Podstawy prawne Unii Europejskiej: Traktat z Lizbony, Warszawa 2010.
• D. Kornobis-Romanowska, Znaczenie prawne Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, "Kwartalnik Prawa Publicznego", 2003, nr 2, s. 2001.
• M. A. Nowicki, Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej: tekst z objaśnieniami Sekretariatu Konwencji, Krakow 2001.
• M. Tomaszewska, Znaczenie Karty Fundamentalnych Praw Unii Europejskiej we wspolnotowym porządku prawnym, "Studia Europejskie", t. VIII, Toruń 2001, s. 31
• R. Wieruszewski, Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej w systemie międzynarodowych instrumentow ochrony prawnej, [w:] Konstytucja dla rozszerzającej się Europy, red. E. Popławska, Warszawa 2000, s. 45
• G. Michałowska, Kulturowe uwarunkowania praw człowieka, "Stosunki Międzynarodowe" 2008, nr 1-2, s. 9-29.
• J. Wilk, B. Walczak, Elementy aksjologii Unii Europejskiej, Krakow 2009
• T. Barankiewicz, Aksjologiczne uwarunkowania prawa Unii Europejskiej [w:] Teoretycznoprawne problemy integracji europejskiej, red. L. Leszczyński, Lublin 2004, s. 81.
• W. Wacławczyk, Karta Praw Podstawowych UE: nowa szansa dla praw człowieka?, Warszawa 2010.
• M. Piechowiak, Karta Praw Podstawowych UE - wrog czy sprzymierzeniec tradycyjnych wartości?, "Chrześcijaństwo - Świat - Polityka" 2008, nr 3, s. 24.
• P. Mazurkiewicz, Wokoł Karty Praw Podstawowych , "Chrześcijaństwo - Świat - Polityka" 2008, nr 2.
• Z. Brodecki, T.T. Koncewicz, Karta Praw Podstawowych i zasady ogolne prawa wspolnotowego [w:] Karta Praw Podstawowych w europejskim i krajowym porządku prawnym, red. A. Wrobel, Warszawa 2009, s. 20.
• Z. Brodecki, Idee - wartości (duch traktatu) i sztuka rządzenia [w:] Europa sędziow, Warszawa 2007
• W. Skrzydło, Polskie Prawo Konstytucyjne, Lublin 2003, s. 156-159
• J. Zajadło, Fascynujące ścieżki filozofii prawa, Warszawa 2008
• I. Kant, Krytyka praktycznego rozumu,, Warszawa 1984, s 143
• R.A. Tokarczyk, Biojurysprudencja. Podstawy prawa dla XXI wieku, Lublin 2008.
• L. Garlicki, Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela. Zasady ogolne, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, Warszawa 2003, t. III, s. 11-12.
• M. Piechowiak, Kształtowanie nowego systemu ochrony podstawowych praw i wolności obywatelskich w Polsce [w:] Prawo w okresie przemian ustrojowych, red. M. Gulczyński, Warszawa 1995, s. 95
• A. Estella, Constitutional Legitimacy and Credible Commitments in the European Union, "European Law Journal" 2005, Nr 11, s. 22-42.
• H.P. Nehl, Principles of Administrative Procedure, Oxford 1999.
• W. Jasiński, Bezstronność sądu w konwencjach oraz innych dokumentach międzynarodowych, [w:] Bezstronność sądu i jej gwarancje w polskim procesie karnym, red. W. Jasiński, Warszawa 2009 s. 34.
• C. Mik, Rola Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w procesie integracji europejskiej, [w:] Czynić sprawiedliwość w miłości, red. W. Chrostowski, Warszawa 2001, s. 304-305
• I.C. Kamiński, Karta Praw Podstawowych jako połączenie praw i zasad - strukturalna wada czy szansa? [w:] Karta Praw Podstawowych w europejskim i krajowym porządku prawnym, red. A. Wrobel, Warszawa 2009, s. 37.
• A. Wrobel, Karta Praw Podstawowych - zagrożenie dla wolności konstytucyjnych w Polsce?, "Europejski Przegląd Sądowy" 2007, nr 11, s.1.
• T. Koncewicz, Karta Praw Podstawowych. Pierwsze kroki, "Rzeczpospolita" z 29 maja 2008 r s. C7.
• J. Jaskiernia, Wzajemne oddziaływanie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, [w:] Prawo europejskie w polskim porządku prawnym. Stosowanie prawa europejskiego w orzecznictwie sądow polskich, Tarnobrzeg 2005, s. 121
• E. Ura, Prawo urzędnicze, Warszawa 2007, s. 228.
• J. Czaputowicz, Administracja publiczna. Wyzwania w dobie integracji europejskiej, Warszawa 2008, s. 371- 372.
• A. Waśko, Poza utopią i nihilizmem. Człowiek jako podmiot kultury, "Humanitas. Studia Kulturoznawcze. Badania" Krakow 2007.