Jak głosują wyborcy w warunkach preferencyjnych list wyborczych : przypadek Polski

• Autorzy: Adam Gendźwiłł , Jacek Raciborski

Warianty tytułu

How do Voters Use Preferential Vote in Semi-open PR System - the Case of Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł przedstawia niektóre konsekwencje stosowania w wyborach do Sejmu w Polsce systemu list półotwartych, związanego z instytucją głosu preferencyjnego. Autorzy rozważają, jaki wpływ na obsadę mandatów mają kierownictwa organizacji partyjnych, ustalające kolejność kandydatów na listach wyborczych, a jaki - wyborcy dysponujący głosem preferencyjnym. Artykuł koncentruje się na wyborach z lat 2001-2011. W tym okresie dane sondażowe dokumentują przewagę głosu motywowanego partyjnie (party vote) nad głosem motywowanym personalnie (personal vote). Choć w wynikach wyborów do Sejmu trwale obecne są efekty kolejności i silna koncentracja głosów na liderów list w okręgach, to jednocześnie na podstawie symulacji działania listy zamkniętej autorzy pokazują, że ok. 20% mandatów poselskich było w latach 2001-2011 rezultatem interwencyjnego wpływu głosu preferencyjnego na listy kandydatów przedstawiane przez partie. Możliwość wskazywania konkretnego kandydata ma dla Polaków dość istotne znaczenie. Autorzy ukazują też, że w wynikach kandydatów z pierwszych miejsc list partyjnych może mieć udział (raczej niewielki, ale jednak) heurystyka stosowana przez wyborców, polegająca na wskazywaniu kandydatów umieszczonych na pierwszych miejscach list - niezależnie od charakteru tych list. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper presents some consequences of using semi-open lists, including the preferential vote mechanism, in parliamentary elections in Poland. The Authors discuss whose role in assigning parliamentary seats is greater: that of party organizations' leaders, who decide on the order of candidates on electoral lists, or that of citizens who cast preferential votes. The paper focuses in the elections in the years 2001-2011, in which, according to poll data, party voting dominated over personal voting. The results of parliamentary elections in Poland show that ballot position effects are persistently present and that people tend to vote for list leaders in their constituencies. However, a simulation of a closed-list mechanism shows that in 2001-2011, ca 20 per cent of parliamentary seats were assigned as a result of the interventionist impact of the preferential vote on the candidate lists established by parties. The ability to vote for a specifi c candidate is rather important for Poles. The Authors also point out that the candidates from the top of party lists may obtain such good results because voters resort to simple reasoning and vote for those from the top of a list, irrespective of the nature of the list itself. (However, the effect does not seem to be very signifi cant). (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Decyzje wyborcze; Wybory parlamentarne; Kampania wyborcza

EN

Voting decisions; Parliamentary election; Election campaign

• Czasopismo: Decyzje
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 22
• Strony: 47--69

Twórcy

autor

Adam Gendźwiłł

• Uniwersytet Warszawski

autor

Jacek Raciborski

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Campbell, A., Converse, P., Miller, W., Stokes, D. (1960). The American Voter. New York: Wiley.
• Carey, J.M., Shugart, M.S. (1995). Incentives to cultivate a personal vote: a rank ordering of electoral formulas. Electoral Studies, 14(4), 417-439.
• CBOS (2011). Wiedza i opinie Polaków o prawie wyborczym i mechanizmach kampanii. Komunikat CBOS, s. 109.
• Dalton, R.J., Farrell, D.M., McAllister, I. (2011). Political Parties and Democratic Linkage: How Parties Organize Democracy. Oxford: Oxford University Press.
• Dalton, R.J., Wattenberg, M. (eds.) (2000). Parties without Partisans: Political Change in Advanced Industrial Democracies. Oxford: Oxford University Press.
• Darcy, R., McAllister, I. (1990). Ballot position effects. Electoral Studies, 9(1), 5-17.
• Flis, J. (2014). Złudzenia wyboru. Społeczne wyobrażenia i instytucjonalne ramy w wyborach Sejmu i Senatu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Haman, J. (2003). Demokracja - decyzje - wybory. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Marcinkiewicz, K. (2014). Electoral contexts that assist voter coordination: Ballot position effects in Poland. Electoral Studies, 33, 322-334.
• Markowski, R. (2013). Identyfi kacja partyjna w nowych demokracjach: przypadek Europy Środkowo-Wschodniej. Studia Polityczne, 32, 45-73.
• Miller, J.M., Krosnick, J.A. (1998). The impact of candidate name order on election outcomes. The Public Opinion Quaterly, 62(3), 291-330.
• Nohlen, D. (2004). Prawo wyborcze i system partyjny: o teorii systemów wyborczych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Raciborski, F., Rakoczy, K. (2009). Internet, politycy, wybory. O możliwości wykorzystania badań zawartości Internetu do przewidywania wyniku wyborów. W: Zahorska, M., Nasalska, E. (red.), Wartości - polityka - społeczeństwo. Księga dedykowana Profesor Renacie Siemieńskiej-Żochowskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 157-168.
• Raciborski, J. (1997). Polskie wybory. Zachowania wyborcze społeczeństwa polskiego 1989-1995. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Raciborski, J. (2005). Rywalizacja czy kooperacja? O listach partyjnych w wyborach parlamentarnych. W: Jakubowska U., Skarżyńska K. (red.), Demokracja w Polsce. Doświadczenia zmian. Warszawa: Academica Wydawnictwo SWPS, s. 222-230

Identyfikatory

DOI

10.7206/DEC.1733-0092.33