Zespół i lokalny system osadniczy - geneza i ewolucja koncepcji w polskiej geografii społeczno-ekonomicznej

• Autorzy: Marcin Wójcik

Warianty tytułu

The Settlements Complexes and Local Systems - Genesis and Evolution of Concepts in Polish Human Geography

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Koncepcję zespołu osadniczego zaczęto rozwijać w polskiej geografii społeczno-ekonomicznej w latach 60. XX w. w ramach zainteresowania teorią funkcjonalną. Funkcjonalizm podkreślał rolę relacji w podtrzymywaniu spójności systemu. W polskiej geografii społeczno-ekonomicznej myśl funkcjonalistyczna jest głęboko zakorzeniona, choć w większości prac podejmujących problem przemian funkcjonalnych nie ma większej refleksji nad tradycją, aspektem teoretyczno-metodologicznym, a tym bardziej filozoficznym takich ujęć. W badaniach geograficznych, zwłaszcza w geografii osadnictwa, funkcjonalizm odnosił się przede wszystkim do metod badań. Funkcjonalizm wywarł duży wpływ na rozwój teorii układów osadniczych, w tym koncepcje zespołu i lokalnego systemu osadniczego. Celem opracowania jest przedstawienie ewolucji myśli geograficznej w zakresie tych koncepcji oraz ich zastosowań, wraz ze wskazaniem nowych przemyśleń teoretycznych. (abstrakt oryginalny)

EN

The concept of settlement system began to develop in the socio-economic geography in the 60s the twentieth century. Functionalism emphasized the role of relationships in maintaining a coherent system. In the Polish socio-economic geography functionalist thought is deeply rooted, even though most of the work taking up the problem of functional change has greater reflection on tradition, theoretical and methodological aspects, and the more philosophical of such approaches. The geographic research functionalism refers primarily to test methods. Functionalism had a major influence on the development of the theory of settlement, including the concepts of complex and the local settlement system. The aim of this paper is to present the evolution of thought in the field of geographic concepts and their applications, along with new thoughts theoretical conviction. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Osadnictwo; System osadniczy; Geografia społeczna; Funkcjonalizm

EN

Colonization; Settlement system; Social geography; Functionalism

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 12 Zróżnicowanie przestrzeni społeczno-ekonomicznej - wybrane problemy
• Strony: 3--18

Twórcy

autor

Marcin Wójcik

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Biderman E., 1993, Problemy genezy koncepcji lokalnych systemów osadniczych w polskiej geografii [w:] Maik W. (red.), Problematyka lokalnych systemów osadniczych, UMK, Toruń.
• Chmielewski J., 1946, Warsaw Metropolitan Community, Physical Planning and Housing in Poland.
• Chojnicki Z., 1973, Założenia i perspektywy rozwoju geografii ekonomicznej, "Przegląd Geograficzny", 45 (1).
• Czarnecka I., 1966, Dojazdy do pracy jako czynnik więzi w tworzeniu się zespołów produkcyjno-osadniczych, "Acta Universitatis Wratislaviensis", 47, "Studia Geograficzne", 8.
• Dobrowolska M., 1976, Ośrodki sieci osadniczej i więzi społeczno-gospodarcze wsi w ich funkcjonalnych i przestrzennych przemianach, "Przegląd Geograficzny", 48 (4).
• Dobrowolska M., Prochownik A., 1971, Urbanizacja wsi a przemiany układów osadniczych, "Folia Geographica, Series Geographica-Oeconomica", 4.
• Domański R., 1963, Zespoły sieci komunikacyjnych, "Prace Geograficzne IG PAN", 41.
• Drobek W., Heffner K., 1994, Koncepcja wsi kluczowych a procesy osadnicze na obszarach wiejskich, "Przegląd Geograficzny", 66, 1-2.
• Dziewoński K., 1962, Zagadnienie typologii morfologicznej miast w Polsce, "Czasopismo Geograficzne", 33 (4).
• Dziewoński K., 1971, Baza ekonomiczna i struktura funkcjonalna miast. Studium rozwoju pojęć, metod i ich zastosowań, "Prace Geograficzne IG PAN", 87.
• Golachowski S., Goldzamt E. (red.), 1971, Problemy osadnictwa robotniczego na wsi, Instytut Podstawowych Problemów Planowania Przestrzennego Politechniki Warszawskiej, PWN, Warszawa.
• Golachowski S., Kostrubiec B., Zagożdżon A., 1974, Metody badań geograficzno-osadniczych, PWN, Warszawa.
• Heffner K., Solga B., 2006, Lokalne centra rozwoju obszarów wiejskich - znaczenie i powiązania małych miast [w:] Rydz E. (red.), Rola małych miast w rozwoju obszarów wiejskich, Studia Obszarów Wiejskich, 11, Komisja Obszarów Wiejskich PTG, Zespół Badań Obszarów Wiejskich IGiPZ PAN, Warszawa.
• Hoggart K., 1990, Let's do away with rural, "Journal of Rural Studies", 6.
• Jakubowicz E., 1977, Lokalne zespoły osadnicze na przykładzie regionu opolskiego, "Acta Universitatis Wratislaviensis", 359, "Studia Geograficzne", 29.
• Jałowiecki B., Szczepański M.S., 2009, Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Scholar, Warszawa.
• Kiełczewska-Zaleska M., 1972, Geografia osadnictwa. Zarys problematyki, PWN, Warszawa.
• Maik W., 1968, Niektóre problemy badań nad układami osadniczymi, "Czasopismo Geograficzne", 39 (2).
• Maik W., 1976, Analiza funkcjonalna sieci osadniczej podregionu kalisko-ostrowskiego, "Seria Geografia", 11, Wydawnictwo UAM, Poznań.
• Maik W., 1988, Rozwój teorii regionalnych i krajowych układów osadnictwa, "Seria Geografia", 37, Wydawnictwo UAM, Poznań.
• Maik W., 1993, Koncepcja lokalnych systemów osadniczych. Założenia i perspektywy badawcze [w:] Maik W. (red.), Problematyka lokalnych systemów osadniczych, Wydawnictwo UMK, Toruń.
• Maik W., Stachowski J., 1995, Preteoretyczne modele pojęciowe w geografii społecznej i ich rola w budowie teorii i wyjaśnianiu zjawisk społeczno-przestrzennych, "Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica", 19.
• Mittelhäusser K., 1961, Typy funkcjonalne osiedli wiejskich na podstawie statystyki [w:] Nowe kierunki badań osadnictwa wiejskiego, "Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej", 2.
• Pióro Z. (red.), 1982, Przestrzeń i społeczeństwo. Z badań ekologii czynnikowej, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa.
• Piotrowski W., 1982, Struktury społeczno-przestrzenne gmin [w:] Pióro Z. (red.) Przestrzeń i społeczeństwo, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa.
• Rajman J., 1989, Studia nad urbanizacją południowej Polski, Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków.
• Rajman J., 2006, Małe miasto w przestrzeni rolniczej - wybrane kwestie metodologiczne [w:] Rydz E. (red.), Rola małych miast w rozwoju obszarów wiejskich, Studia Obszarów Wiejskich, 11, Komisja Obszarów Wiejskich PTG, Zespół Badań Obszarów Wiejskich IGiPZ PAN, Warszawa.
• Rykiel Z., 2001, Krytyka teorii regionu społeczno-ekonomicznego, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Białystok.
• Straszewicz L., 1957, Kompleks przemysłowy Łodzi, "Przegląd Geograficzny", 29 (4).
• Suliborski A., 2001, Funkcje i struktura funkcjonalna miast. Studia empiryczno- -teoretyczne, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
• Suliborski A., 2010, Funkcjonalizm w polskiej geografii miast. Studia nad genezą i pojęciem funkcji, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
• Szacki J., 1983, Historia myśli socjologicznej, PWN, Warszawa.
• Szczepański J., 1972, Zagadnienia socjologii współczesnej, Wydawnictwo Omega, Warszawa.
• Szymańska D., 2009, Geografia osadnictwa, PWN, Warszawa.
• Turowski J., 2000, Socjologia. Wielkie struktury społeczne, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin.
• Węcławowicz G., 2007, Geografia społeczna miast. Zróżnicowania społeczno-przestrzenne, PWN, Warszawa.
• Wójcik M., 2010, Struktura i działanie - geograficzno-społeczna interpretacja oddziaływania funduszy Unii Europejskiej na przykładzie programu "Odnowa wsi" [w:] Kacprzak E., Kołodziejczak A. (red.), Rola środków Unii Europejskiej w rozwoju obszarów wiejskich, Studia Obszarów Wiejskich, 24, Zespół Badań Obszarów Wiejskich IGiPZ PAN, Komisja Obszarów Wiejskich PTG, Warszawa.
• Zagożdżon A., 1964, Problematyka zespołów osadniczych, "Czasopismo Geograficzne", 35 (3-4).
• Zagożdżon A., 1966, Zespoły osadnicze o funkcjach nierolniczych jako forma urbanizacji wsi [w:] Problemy ewolucji układów osadniczych na tle procesów urbanizacyjnych w Polsce, PWN, Warszawa.
• Zagożdżon A., 1974, Rozwój sieci osadniczej w Legnicko-Głogowskim Okręgu Miedziowym [w:] Golachowski S., Zagożdżon A. (red.), Dolnośląski Okręg Miedziowy 1960- 1970. Początki przemian społeczno-ekonomicznych, Komitet Badań Rejonów Uprzemysławianych, Wrocław-Warszawa.
• Zagożdżon A., 1975, Układy osadnicze w rejonach uprzemysławianych, "Acta Universitatis Wratislaviensis", 237, "Prace Geograficzne", Seria B.