Ukraińskie i łemkowskie struktury organizacyjne w Polsce w latach 1956-2012

• Autorzy: Marek Barwiński

Warianty tytułu

Ukrainian and Lemko Organizational Structures in Poland between 1956-2012

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule omówiono początki powojennej działalności organizacyjnej mniejszości ukraińskiej i łemkowskiej w Polsce oraz jej zmiany jakościowe, ilościowe i przestrzenne w kolejnych dekadach, ze szczególnym uwzględnieniem stanu aktualnego. Przedstawiono zależności między zmianami sytuacji politycznej a przekształceniami ukraińskich i łemkowskich struktur organizacyjnych. Głównym celem było przedstawienie uwarunkowań współczesnego pluralizmu organizacyjnego oraz opinii liderów wybranych organizacji. (abstrakt oryginalny)

EN

Since the middle of the 20th century, the fundamental factors which shaped Ukrainian and Lemko organizational structures in Poland, were the attitude of the state authorities to Ukrainians and Lemkos and political-legal system of the state. In People's Republic of Poland period, because of the strict limitation and control of all activities of political, social and cultural citizens, aversion of the authorities to the Ukrainians, non-recognition separateness of Lemkos and aspiration to assimilate all non-Polish community, the organizational activity was limited to a minimum and focused on the implementation of objectives to the national minorities by the ruling bodies. Through the whole People's Republic of Poland period there worked the only one Ukrainian organization which was totally controlled by the authorities, but it wasn't agreed to initiate Lemko organization. After the changes of regime in the early 90s, political and legal changes and different approach to non-Polish citizens of state authorities, it become a distinct activation and strong pluralization of the organizational structures. The number did not always go hand in hand with the quality and persistence, but admittedly after the year 1990, there has taken place rapid development of an independent Ukrainian and Lemko national, political, social, cultural, artistic and editorial activity. Sometimes it causes disputes and controversy, both within minority communities and in relations with Polish majority, but at the same time, despite of the permanent financial problems and frequent lack of understanding among the officials, it is a sign of the effective committing to the maintain of the identity and distinctiveness of groups by the activists. The spatial structures of Ukrainian organizations largely reflect contemporary territorial spread of Ukrainians, whereas Lemko organizations, despite of living most of Lemkos in Lower Silesia, are the most active in Lemko Region which was inhabited by them till displacement in the middle of 20th century. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Mniejszości narodowe; Grupy etniczne; Różnice etniczno-narodowościowe ludności; Łemkowie

EN

Ethnic minority; Ethnics group; Ethno-nationalist differences in population; Lemko people

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 12 Zróżnicowanie przestrzeni społeczno-ekonomicznej - wybrane problemy
• Strony: 111--144

Twórcy

autor

Marek Barwiński

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Barwiński M., 2008, Konsekwencje zmian granic i przekształceń politycznych po II wojnie światowej na liczebność i rozmieszczenie Ukraińców, Łemków, Białorusinów i Litwinów w Polsce [w:] Eberhardt P., (red.), Problematyka geopolityczna ziem polskich, "Prace Geograficzne", nr 218, IGiPZ PAN, Warszawa.
• Barwiński M. 2010, Changes in the Social, Political and Legal Situation of National and Ethnic Minorities in Poland after 1990 [w:] Kitowski J., 20 Years of Socio-Economic Transformations in Countries of Central and Eastern Europe - an Attempt of Accounts, "Geopolitical Studies", vol.16, IGiPZ PAN, Warszawa.
• Chałupczak H., Browarek T., 1998, Mniejszości narodowe w Polsce 1918-1995, Lublin.
• Drozd R., 1998, Ukraińcy w Polsce w okresie przełomów politycznych 1944-1981 [w:] Madajczyk P. (red.), Mniejszości narodowe w Polsce. Państwo i społeczeństwo polskie a mniejszości narodowe w okresach przełomów politycznych (1944-1989), Warszawa.
• Drozd R., 2001, Polityka władz wobec ludności ukraińskiej w Polsce w latach 1944- 1989, Warszawa.
• Drozd R., 2010, Ukraińcy (do 1989 r.) [w:] Dudra S., Nitschke B., (red.), Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po II wojnie światowej, Kraków.
• Drozd R., Halczak B., 2010, Dzieje Ukraińców w Polsce w latach 1921-1989, Warszawa.
• Dudra S., 2008, Poza małą ojczyzną. Łemkowie na Ziemi Lubuskiej, Wrocław.
• Dudra S., 2009, Łemkowie w III Rzeczpospolitej [w:] Dudra S., Halczak B., Betko I., Smigiel M., (red.), Łemkowie, Bojkowie, Rusini - historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, vol. II, Zielona Góra.
• Dudra S., 2010, Łemkowie [w:] Dudra S., Nitschke B., (red.), Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po II wojnie światowej, Kraków.
• Gudaszewski G., Chmielewski M. (red.), 2010, Wyznania religijne. Stowarzyszenia narodowościowe i etniczne w Polsce 2006-2008, Wyd. GUS, Warszawa.
• Halczak B., 2007, Problemy tożsamości narodowej Łemków [w:] Dudra S., Halczak B., Ksenicz A., Starzyński J., (red.), Łemkowie, Bojkowie, Rusini - historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, t. I, Legnica-Zielona Góra.
• Halczak B., 2009, "Karpatorusinizm" w polityce zagranicznej i wewnętrznej państwa polskiego w XX w. [w:] Dudra S., Halczak B., Betko I., Smigiel M., (red.), Łemkowie, Bojkowie, Rusini - historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, vol. II, Zielona Góra.
• Halczak B., 2010, Ukraińcy (po 1989 r.) [w:] Dudra S., Nitschke B., (red.), Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po II wojnie światowej, Kraków.
• Hawryluk J., 1999, "Kraje ruskie Bielsk, Mielnik, Drohiczyn". Rusini-Ukraincy na Podlaszu - fakty i kontrowersje, Kraków.
• Łodziński S., 2005, Równość i różnica. Mniejszości narodowe w porządku demokratycznym w Polsce po 1989 roku, Warszawa.
• Mazurek T., 2005, Łemkowie i Rusnacy w Beskidach - przemiany narodowościowe i religijne, Łódź, praca magisterska w Katedrze Geografii Politycznej i Studiów Regionalnych UŁ (promotor Marek Barwiński).
• Michna E., 2004, Kwestie etniczno-narodowościowe na pograniczu słowiańszczyzny wschodniej i zachodniej. Ruch rusiński na Słowacji, Ukrainie i w Polsce, Kraków.
• Mironowicz E., 2000, Polityka narodowościowa PRL, Białystok.
• Mironowicz E., 2007, Problem łemkowski w polityce władz PRL [w:] Dudra S., Halczak B., Ksenicz A., Starzyński J., (red.), Łemkowie, Bojkowie, Rusini - historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, t. I, Legnica-Zielona Góra.
• Moklak J., 2007, Fenomen tożsamości Łemków - uwarunkowania historyczne (do 1945 r.) [w:] Dudra S., Halczak B., Ksenicz A., Starzyński J., (red.), Łemkowie, Bojkowie, Rusini - historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, t. I, Legnica-Zielona Góra.
• Olejnik L., 2003, Polityka narodowościowa Polski w latach 1944-1960, Łódź.
• Stowarzyszenie Łemków www.stowarzyszenielemkow.pl
• Stowarzyszenie "Ruska Bursa" www.ruskabursa.org
• Towarzystwo Ukraińskie www.ukr-tov.pl
• Ukraińskie Towarzystwo Historyczne w Polsce www.uitp.net.pl
• Zjednoczenie Łemków www.lemkounion.republika.pl
• Związek Ukraińców Podlasia www.zup.org.pl
• Związek Ukraińców w Polsce www.zup.ukraina.com.pl