Prozdrowotne właściwości owsa i produktów owsianych

• Autorzy: Marek Gibiński , Dorota Gumul , Jarosław Korus

Warianty tytułu

Health Promoting Properties of Oat and Oat Products

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Owies i produkty owsiane są ważnym źródłem wielu cennych składników o znaczeniu odżywczym i biologicznym, a przede wszystkim białek, tłuszczów, błonnika, węglowodanów oraz związków mineralnych i witamin. Na uwagę zasługuje zawartość błonnika pokarmowego, którego np. w płatkach owsianych jest około 14%, w tym frakcji nierozpuszczalnej ponad 6%, a rozpuszczalnej blisko 8%. Tak wysoki poziom frakcji rozpuszczalnej jest wśród zbóż charakterystyczny tylko dla owsa, a najistotniejszym składnikiem tej frakcji są ß-glukany. Istnieje pogląd, że formy rozpuszczalne polisacharydów nieskrobiowych są szczególnie wartościowe w żywieniu człowieka. Zdaniem lekarzy i żywieniowców, produkty owsiane mogą stanowić cenne uzupełnienie diety, zwłaszcza u osób z chorobami, takimi jak: hipocholesterolemia, nadwaga, zaburzenia czynności przewodu pokarmowego, obniżona sprawność psychofizyczna, niedobory białka, miażdżyca czy nadciśnienie. (abstrakt oryginalny)

EN

Oat and oat products are an important source of many valuable components having both the nutritional and the biological importance, i.e., first of all, proteins, fats, fibre, carbohydrates, mineral compounds, and vitamins. Dietary fibre, its content in oat being about 14% in total, is worthy of note. It consists of two fractions: insoluble - exceeding 6%, and soluble - being almost 8%. Among all the cereal kinds, such a high level of the soluble fraction is typical for oat only; additionally, the key component of this fraction are ß - glucans. A general opinion is that soluble forms of non-starch polysaccharides (NSP) are a particularly valuable ingredient of human diet. Physicians and nutritionists believe that oat products may be a beneficial diet supplement to be highly recommended for people suffering from such diseases as: hypo-cholesterolemia, overweight, gastrointestinal track disorders, a reduced psychophysical efficiency, hypo-proteinaemia atherosclerosis, and hypertension. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Żywność; Aktywność przeciwutleniająca; Właściwości zdrowotne produktu; Zboża; Suplement diety

EN

Food; Antioxidant activity; Health properties of the product; Corn; Diet supplement

• Czasopismo: Żywność: nauka - technologia - jakość
• Rocznik: 2005
• Numer: R. 12, nr 4 (45), Supl.
• Strony: 49--60

Twórcy

autor

Marek Gibiński

• Akademia Rolnicza w Krakowie

autor

Dorota Gumul

• Akademia Rolnicza w Krakowie

autor

Jarosław Korus

• Akademia Rolnicza w Krakowie

Bibliografia

• [1] Bartnikowska E., Rakowska M.: Wpływ włókna z owsa i jęczmienia na metabolizm lipidów u zwierząt i ludzi. Biul. Inst. Hod. i Aklim. Roślin, 1994, 190, 67-76.
• [2] Bartnikowska E.: Włókno pokarmowe w żywieniu człowieka. Cz.1. Przem. Spoż., 1997, 5, 43-44, 48.
• [3] Bartnikowska E., Lange E.: Znaczenie dietetyczne przetworów owsianych, ich wpływ na stężenie cholesterolu w osoczu oraz poposiłkową glikemię. Żywność. Nauka Technologia Jakość, 2000, 1 (22), 18-35.
• [4] Bartnikowska E., Lange E., Rakowska M.: Ziarno owsa - niedocenione źródło składników odżywczych i biologicznie czynnych. Cz. I. Ogólna charakterystyka owsa. Białka, tłuszcze. Biul. Inst. Hod. i Aklim. Roślin, 2000, 215, 209-221.
• [5] Bartnikowska E., Lange E., Rakowska M.: Ziarno owsa - niedocenione źródło składników odżywczych i biologicznie czynnych. Cz. II. Polisacharydy i włókno pokarmowe, składniki mineralne, witaminy. Biul. Inst. Hod. i Aklim. Roślin, 2000, 215, 223-237.
• [6] Brennan Ch., Cleary L.: The potential use of cereal (1-3, 1-4) ß-D-glucans as functional food ingredients. J. Cereal Sci., 2005, 42, 1-13.
• [7] Carper J.: Apteka żywności. Hannah Publishing Ltd, Warszawa 1998.
• [8] Dimberg L., Theander O., Lingnert H.: Awenanthramides - a group of phenolic antioxidants in oats. Cereal Chem. 1993, 70, 337-341.
• [9] Dawkins N., Nnanna I.: Oat gum and ß-glucan extraction from oat bran and rolled oats: temperature and pH effects. J. Food Sci., 1993, 58, 562-569.
• [10] Finley J.W.: Phenolic antioxidants and prevention of chronic inflammation. Food Technol., 2004, 58, 11, 42-46.
• [11] Frölich W., Nyman M.: Minerals, phytate and dietary fiber in different fractions of oat grain. J. Cereal Sci., 1988, 7, 73-82.
• [12] Ganssmann W.: ß-glucan im Hafer und seine physiologische Wirkung. Getreide, Mehl und Brot, 1993, 47, 345-351.
• [13] Gawęcki J., Hryniewiecki L. (red.): Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. Wyd. Nauk. PWN. Warszawa 2000.
• [14] Gąsiorowski H.: Owies - chemia i technologia. PWRiL. Poznań 1995.
• [15] Gąsiorowski H.: Wartość fizjologiczno-żywieniowa owsa. Przegl. Zboż. Młyn. 2003, 3, 26-28.
• [16] Gąsiorowski H., Kowalewski W.: Owies - roślina XXI wieku. Wykorzystanie dla celów konsumpcyjnych i przemysłowych. Przegl. Zboż. Młyn., 1993, 3, 14-16.
• [17] Gąsiorowski H.,: Współczesny pogląd na walory fizjologiczno-żywieniowe owsa. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 1999, 1 (18) Supl., 193-195.
• [18] Griffith H.W.: Witaminy minerały i pierwiastki śladowe. Agencja ELIPSA. Warszawa 1994.
• [19] GUS - Rocznik statystyczny 2003.
• [20] Gustaw W., Achremowicz B., Glibowski P., Mleko S.: Otrzymywanie i właściwości reologiczne gumy owsianej. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2001, 4 (29), 46-55.
• [21] Hanczakowski P.: Fenole - substancje antyodżywcze czy prozdrowotne? Biul. Inf. Inst. Zoot., 2002, 4, 33-39.
• [22] Hasik J., Dobrzańska A., Bartnikowska E.: Rola włókna roślinnego w żywieniu człowieka. Wyd. SGGW. Warszawa 1997.
• [23] Inglett G.E., Newman R.K.: Oat ß-glucan-amylodextrins: Preliminary-preparations and biological properties. Plant Foods for Human Nutrition, 1994, 45, 53-61.
• [24] Inglett G. E., Warner K., Newman R. K.: Soluble-fiber ingredient from oats: uses in foods and some health benefits. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 1996, 1 (7), 175-182.
• [25] Jasińska Z., Kotecki A. (red.): Szczegółowa uprawa roślin. T. I. Wrocław 1999.
• [26] Kiryluk J., Gąsiorowski H., Kowalewski W.: Otręby owsiane - produkt, który zdobywa świat. Przegl. Zboż. Młyn., 2004, 6, 12-14.
• [27] Kumpulainen J.T., Salonen J.K (ed.): Natural antioxidants and food quality in atherosclerosis and cancer prevention. The Royal Society of Chemistry, Cambridge, UK, 1996.
• [28] Maciejewicz-Ryś J., Sokół K.: Wartość pokarmowa ziarna owsa oplewionego i nagoziarnistego. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 1999, 1, (18), 273-277.
• [29] Makowska A.: Zbożowe produkty śniadaniowe. Przegl. Zboż. Młyn., 2002, 9, 23-25.
• [30] Michniewicz J.: Pentozany w technologii zbóż. Rocz. AR w Poznaniu, Rozprawy naukowe, 1995, 261, 70-77.
• [31] Mielcarz M.: Żywieniowe i technologiczne aspekty zastosowania błonników pokarmowych do produkcji wyrobów piekarskich i ciastkarskich. Przegl. Zboż. Młyn., 2004, 8, 7-9.
• [32] Obidowska G.: Substancje pochodzenia roślinnego w profilaktyce nowotworów. Przegl. Piek. Cuk., 1998, 7, 2-4.
• [33] Peterson D. M.: Oats antioxidants. J. Cereal Sci., 2001, 2, 115-129.
• [34] Pisulewska E., Witkowicz R., Borowiec F.: Wpływ sposobu uprawy na plon oraz zawartość i skład kwasów tłuszczowych ziarna owsa nagoziarnistego. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 1999, 1 (18), 240-245.
• [35] Pisulewski P., Gibiński M., Achremowicz B.: Współczesne metody oceny białek roślinnych na przykładzie ziarna owsa. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 1999, 1 (18), 196-203.
• [36] Rosicka-Kaczmarek J.: Polifenole jako naturalne antyoksydanty w żywności. Przegl. Piek. Cuk., 2004, 6, 12-16.
• [37] Swiderski F., Waszkiewicz-Robak B.: Beta-1,3/1,6-D-glukan - nowy suplement wzmacniający układ immunologiczny. Przem. Spoż., 2002, 4, 20-21.
• [38] Tomomatsu H.: Health effects of oligosaccharides. Food Technol., 1994, 10, 61-65.
• [39] Webster F.H. Oats: chemistry and technology. AACC, St. Pouly 1997.