Tożsamość konstytucyjna państwa - analiza wybranego orzecznictwa niemieckiego Federalnego Trybunału Konstytucyjnego i polskiego Trybunału Konstytucyjnego w kontekście procesów integracji europejskiej (cz. I)

• Autorzy: Aleksandra Surowiecka

Warianty tytułu

Constitutional Identity of the State - Analysis of Selected Case Law of the German Federal Constitutional Court and the Polish Constitutional Court in the Context of European Integration Processes (Part I)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W niniejszym artykule analizie poddane zostały wybrane orzeczenia niemieckiego Federalnego Trybunału Konstytucyjnego w celu odpowiedzi na pytanie, jak definiowana jest w nich "państwowa tożsamość konstytucyjna". Co do zasady, sędziowie pozytywnie wypowiadają się odnośnie uczestnictwa ich kraju w procesie integracji europejskiej; respektowana jest zasada bezpośredniego stosowania prawa UE i przychylności wykładni krajowego prawa w stosunku do prawa unijnego; akceptowana jest również autonomia europejskiego porządku prawnego. Można zatem, z tej perspektywy, mówić o swoistym dialogu między Federalnym Trybunałem Konstytucyjnym a Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości; wydaje się, że krajowi sędziowie tworzą z sędziami ETS pewną wspólnotę wartości. Z drugiej strony, należy stwierdzić, że powinność przestrzegania zasad demokracji, państwa prawnego, socjalnego i federacyjnego oraz zasady subsydiarności, a także zapewnienie porównywalnej z przewidzianą w Ustawie Zasadniczej ochrony praw podstawowych, stanowi próbę określenia "tożsamości konstytucyjnej" państwa niemieckiego. Tożsamość ta nie może ulec naruszeniu w wyniku przynależności Niemiec do Unii Europejskiej. Niemcy są wprawdzie państwem, które w konstytucji zapisaną ma zasadę otwartości krajowego porządku prawnego zarówno na prawo międzynarodowe ("Völkerrechtsfreundlichkeit"), jak i na prawo europejskie ("Europarechtsfreundlichkeit"), jednakże wszelkie zmiany, które wiążą się z członkostwem RFN w UE, a które miałyby naruszyć "normy niezmienne konstytucji", są niedopuszczalne. (abstrakt oryginalny)

EN

In this article, the subjects of analysis have been selected judgments of the German Federal Constitutional Court. The goal was to answer the question of how the 'constitutional identity of the state' is defined. In most cases, the judges speak positively about their country's participation in the process of European integration; the principle of direct applicability of EU law is being respected; furthermore, the autonomy of European law is accepted. As the judgments show, the EU treaties are compatible with the national constitution. From this point of view, we can talk about some kind of dialogue between the national constitutional court and the European Court of Justice; there is something like a community of values between them.On the other hand, one should state, that the judges try to determine the definition of 'constutional identity' of Germany; there is a duty of observing democratic principles, the principles of the legal, social and federal state and the subsidiarity principle, as well as the assurance of fundamental rights protection similar to the one stated in the constitution. This identity cannot be changed as a result of German's membership in the European Union. Although Germany is a country, where there is the principle of openness of the domestic legal order both to the international law ('Völkerrechtsfreundlichkeit'), as well as to the European law ('Europarechtsfreundlichkeit'), but changes which would violate some fundamental norms of the constitution, are inadmissible. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo konstytucyjne; Orzecznictwo sądu; Konstytucja; Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego; Trybunał Konstytucyjny

EN

Constitutional law; Judicial decision; Constitution; Judgement of Constitutional Tribunal; Constitutional Court

• Czasopismo: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 25
• Strony: 23--34

Twórcy

autor

Aleksandra Surowiecka

• Uniwersytet Wrocławski

Bibliografia

• Arnold, R., 1999, Orzecznictwo niemieckiego Federalnego Trybunału Konstytucyjnego a proces integracji europejskiej, "Studia Europejskie", nr 1, s. 95-106.
• Bała, P., 2010, "Tożsamość konstytucyjna" a Traktat z Lizbony. Tezy wyroku Federalnego Trybunału Konstytucyjnego z 30 czerwca 2009 r., "Ius Novum", nr 2, s. 7-37.
• Działocha, K., 2009, Poszukiwanie formuły suwerenności państwa-członka UE w polskiej nauce prawa, [w] Wawrzyniak, J., Laskowska, M. (red.), Instytucje prawa konstytucyjnego w dobie integracji europejskiej, Warszawa, Wydawnictwo Sejmowe, s. 45-61.
• Granat, M. (red.), 2007, Stosowanie prawa międzynarodowego i wspólnotowego w wewnętrznym porządku prawnym Francji i Polski, Warszawa, Wydawnictwo Sejmowe.
• Haltern, U., 2007, Europarecht. Dogmatik im Kontext, Wyd. 2, Tübingen, Mohr Siebeck.
• Klein, E., 2010, Bemerkungen zum Lissabon-Urteil des Bundesverfassungsgerichts, [w] Baus, R.T., Borchard, M., Krings, G. (red.), Europäische Integration und deutsche Verfassungsidentität, Berlin, Konrad Adenauer Stiftung, s. 99-109.
• Kustra, A., 2009, Przepisy i normy integracyjne w konstytucjach wybranych państw członkowskich UE, Toruń, Wydawnictwo "Dom Organizatora".
• Maduro, M.P., 2010, Wykładnia prawa wspólnotowego - funkcja orzecznicza w kontekście pluralizmu konstytucyjnego, [w] Frąckowiak-Adamska, A., Grzeszczak, R. (red.), Europejska przestrzeń sądowa, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 33-50.
• Mik, C., 2006, Powierzenie Unii Europejskiej władzy przez państwa członkowskie i jego podstawowe konsekwencje prawne, [w] Kranz, J. (red.), Suwerenność i ponadnarodowość a integracja europejska, Warszawa, Prawo i Praktyka Gospodarcza, s. 80-147.
• Piontek, E., 2009, Konstytucje państw członkowskich w porządku prawnym Unii Europejskiej, [w] Wawrzyniak, J., Laskowska, M. (red.), Instytucje prawa konstytucyjnego w dobie integracji europejskiej, Warszawa, Wydawnictwo Sejmowe, s. 395-425.
• Sarnecki, P. (red.), 2007, Ustrój Unii Europejskiej i ustroje państw członkowskich, Warszawa, Wolters Kluwer.
• Surowiecka, A., 2010, Reformy Unii Europejskiej według regulacji Traktatu z Lizbony a suwerenność państw członkowskich, "Civitas Europae", nr 2, str. 9-22.
• Wójtowicz, K., 2010, Rola sądów konstytucyjnych w tworzeniu zintegrowanej europejskiej przestrzeni prawnej, [w] Frąckowiak-Adamska, A., Grzeszczak, R. (red.), Europejska przestrzeń sądowa, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 13-26.
• Zaradkiewicz, K. (red.), 2010, Relacje między prawem konstytucyjnym a prawem unijnym w orzecznictwie sądów konstytucyjnych państw Unii Europejskiej, Biuro Trybunału Konstytucyjnego, Zespół Orzecznictwa i Studiów.