Wschodniosłowiański naród cywilizacyjny w koncepcji Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej

• Autorzy: Andrzej Wierzbicki

Warianty tytułu

East-Slavonic Civilizations Nation in Theory of Russian Orthodox Church

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Podstawą istnienia każdej wspólnoty narodowej jest wiara we wspólne pochodzenie, z którego wynika pokrewieństwo nie tylko w znaczeniu ściśle biologicznym (prymordialistycznym), ale także społecznym (konstruktywistycznym). Pokrewieństwo etniczne jako fenomen zachowuje swoje znaczenie w postaci więzi kulturowej (tradycje, obyczaje, folklor, mitologia), stając się pokrewieństwem tradycyjno-kulturowym. Stanisław Ossowski podkreślał, że ważność więzów krwi dla więzi społecznej jest mitem kulturowym, formułowanym dla ideologicznego wzmocnienia zaistniałej więzi. Wspólnotę narodową wiąże jedynie wiara, że więzy te istnieją: "Przekonania dotyczące związków krwi okazały się daleko bardziej uchwytnym i na ogół nieporównanie ważniejszym czynnikiem kształtowania się więzi społecznych niż same związki krwi". Przynależność do grupy etnicznej jest w zasadzie wyznaczona przez urodzenie. Niemniej jednak rozmiar wielu grup uniemożliwia ustalenie indywidualnego pokrewieństwa między ich członkami. Pojawiają się więc w nich mity etniczne, wchodzące w skład kulturowego dziedzictwa grupy. (fragment tekstu)

EN

The main aim of the paper is to confirm a thesis that Russian Orthodox Church supports the theory about an all-Russian nation which includes Russian, Belarusian and Ukrainian people. The all-Russian nation is a kind of civilizations nation with its East-Slavonic basis, part of so called Russian world. It is a spiritual and religious community. The theory of the all-Russian nation promotes geopolitical and geocultural Russian influence in the post-Soviet area, especially in Belarus and Ukraine. The official position of Russian Orthodox Church is that Russians, Belarusians and Ukrainians are a unique nation divided into three independent states but they constitute a single spiritual and religious community. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kościół Prawosławny; Naród; Kultura narodowa; Narodowość

EN

Orthodox Church; Nation; National culture; Nationality

• Czasopismo: Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej
• Rocznik: 2013
• Numer: R. 11, z. 2
• Strony: 33--48

Twórcy

autor

Andrzej Wierzbicki

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Brubaker R., Language, Religion and the Politics of Difference, "Nations and Nationalism", vol. 19, 2013, issue 1.
• Curanović A., Czynnik religijny w polityce zagranicznej Federacji Rosyjskiej, Warszawa 2010.
• Karnaukh A., Identyfikacja narodowa w wielokulturowym społeczeństwie ukraińskim, [w:] R. Dopierała, K. Kaźmierska (red.), Tożsamość, nowoczesność, stereotypy, Krakow 2012.
• Leschenko N., A Fine Instrument: Two Nation-Building Strategies in Post-Soviet Belarus, "Nations and Nationalism", vol. 10, 2004, issue 3.
• Ławreszuk M., Prawosławie wobec tendencji nacjonalistycznych i etnofiletystycznych, Warszawa 2009.
• Ossowski S., Więź społeczna i dziedzictwo krwi, Warszawa 1966.
• Patriarcha Cyryl, Wolność i odpowiedzialność. W poszukiwaniu harmonii, Białystok 2010.
• Pawluczuk W., Ukraina. Polityka i mistyka, Krakow 1998.
• Trojanczuk J., Etnofiletyzm w rozłamie cerkiewnym na Ukrainie, [w:] P. Załęski, E. Breslavkaia, M. Włodarkiewicz (red.), Tożsamości narodowe na obszarze postradzieckim. Między dziedzictwem a tradycją wynalezioną, Warszawa 2012.
• Wierzbicki A., Konflikty wyznaniowe na Ukrainie, [w:] B. Gorowska (red.), Przestrzeń polityki i spraw wyznaniowych. Szkice dedykowane Profesorowi Januszowi Osuchowskiemu z okazji 75-lecia urodzin, Warszawa 2004.
• Wierzbicki A., Rosja: etniczność i polityka, Warszawa 2011.
• Wilson A., Elements of a Theory of Ukrainian Ethno-National Identities, "Nations and Nationalism", vol. 8, 2002, issue 1.
• Буховец O., Историописание постсоветской Беларуси, [w:] Ф. Бомсдорф, Г. Бор- дюгов (red.), Национальные истории на постосоветском пространстве - II. Десять лет спустя, Москва 2011.
• Вера. Этнос. Нация. Религиозный компонент этнического сознания, Москва 2007.
• Верховский A., Религиозные организации и возможности идеологического проектирования в путинской России, w: А. Малашенко, С. Филатов (red.), Двад- цать лет религиозной свободы в России, Москва 2009.
• Верховский A., Национализм руководства Русской православной церкви в пер- вом десятилетии XXI в., [w:] А. Малашенко, С. Филатов (red.), Православ- ная церковь при новом патриархе, Москва 2012.
• Выступление Святейшего Патриарха Кирилла на торжественном открытии Ассамблеи Русского мира, www.patriarchia.ru (26.05.2012).
• Гумилев Л., Древняя Русь и Великая Степь, Москва 2007.
• Двадцать лет реформ глазами Россиян (опыт многолетних социологических замеров), Аналитический доклад, Институт Социологии Российской Академии Наук, Москва 2011.
• Западные окраины Российской империи, Москва 2007.
• Ильин И., Основы христианской культуры, Санкт-Петербург 2004.
• Казаченко Б., Русское родство. Прошлое и настоящее, Москва 2010.
• Кобяков A., Аверьянов В., Русская доктрина, Москва 2008, wersja elektroniczna www.rusdoctrina.ru (27.05.2012).
• Миллер А., Империя Романовых и национализм. Эссе по методологии истори- ческого исследования, Москва 2007.
• Неменский O., Русская земля как базовое понятие геополитики России, www. russkie.org (23.06.2012).
• Обращение Святейшего Патриарха Кирилла к жителям Пскова, www.patriarchia. ru (04.09.2013).
• Общественное мнение - 2011. Ежегодник, Аналитический Центр Юрия Левады (≪ЛЕВАДАЦЕНТР≫).
• Общественное мнение - 2012. Ежегодник, Аналитический Центр Юрия Лева- ды (≪ЛЕВАДАЦЕНТР≫).
• Основы идеологии белорусского государства, Минск 2004.
• Основы социальной концепции Русской Православной Церкви, 13-16 августа, Москва 2000.
• Положение о Cоборе славянских народов. Утверждено Съездом славянских народов Беларуси, России, Украины 2 июня 2001 года, www.soborslav.ru (25.05.2012).
• Пролесковкий O., Криштапович Л., Доминанты национальной ментальности, "Беларуская Думка", 2013, № 8.
• Толочко П., Древнерусская народность. Воображаемая или реальная, Ст. Петербург 2005.
• Тростников В., Кто мы? Русские, украинцы и белорусы, Москва 2011.
• Фатющенко В., Русский мир в контексте мировых цивилизаций, Москва 2009.
• Филарет ответил Кириллу по поводу 1025-летия крещения Руси: Вам празд- новать рано, www.zn.ua (05.09.2013).