Mit wschodnich Słowian? Z tożsamościowych dyskursów Białorusi, Rosji i Ukrainy

• Autorzy: Agata Stolarz

Warianty tytułu

Myth of the Eastern Slavs. From Identity Discourses of Belarus, Russia and Ukraine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Enigmatyczna Europa Wschodnia, której granice są trudne do określenia, coraz częściej definiowana jest jako konstrukcja umysłowa. Zbliża ją to do Europy Środkowej czy też Europy Środkowo-Wschodniej, które często pojawiają się w charakterze swego rodzaju konceptu, a nawet mitu - pełniących określone funkcje społeczno-polityczne. Tak jak Europę Kundery, Miłosza lub Kłoczowskiego łączy "wspólna przeszłość": "wspólne doświadczenie", "los małych narodów", tak Europę Wschodnią spaja przede wszystkim wspólne "wschodniosłowiańskie pochodzenie". Wątek ten pojawia się w dyskursach tożsamościowych Białorusi, Rosji i Ukrainy, zauważalny jest w świadomości historycznej ich społeczeństw oraz w mitologiach narodowych. Jak każda tego typu debata, również i ta znajduje odzwierciedlenie w dyskursie politycznym. Znaczna część dyskusji poruszających problem tożsamości współczesnych państw wschodnich Słowian, zwłaszcza w ujęciu historycznym, prowadzi różnymi drogami do Rusi Kijowskiej jako wspólnego patrymonium Białorusi, Rosji i Ukrainy. To najazd Mongołów podzielił Ruś i wyznaczył jej trzy drogi rozwoju, które doprowadziły do uformowania się trzech nowoczesnych państw: Białorusi, Rosji i Ukrainy. Takie podejście jest zarówno konsekwencją doświadczenia dziejowego, jak i radzieckiej polityki historycznej. (fragment tekstu)

EN

The article present the contemporary discourses of national identity of Belarus, Russia and Ukraine in the scope of their common eastern Slavic origin. Following the identity discourses in Belarus, Russia and Ukraine, the author of this article develops a thesis that the shared Eastern Slavic identity is one of the most powerful historical, political and social myths in Eastern Europe, which is grounded in the historical and political experience shared by these three modern states. This myth plays an important integrative role in politics. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Tożsamość narodowa; Naród; Kultura narodowa; Narodowość; Społeczeństwo postsocjalistyczne

EN

National identity; Nation; National culture; Nationality; Post-communist society

• Czasopismo: Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej
• Rocznik: 2013
• Numer: R. 11, z. 2
• Strony: 85--98

Twórcy

autor

Agata Stolarz

• Instytut Europy Środkowo-Wschodniej

Bibliografia

• Burant S. R., Foreign Policy and National Identity: A Comparison of Ukraine and Belarus, "Europe-Asia Studies", vol. 47, 1995, no. 7.
• Eberhardt P., Między Rosją a Niemcami. Przemiany narodowościowe w Europie Środkowo- Wschodniej w XX w., Warszawa 1995.
• Goliński C., Wszystkie twarze prezydenta, "Gazeta Wyborcza", 14.09.1994.
• Hrycak J., Nowa Ukraina. Nowe interpretacje, seria "Biblioteka Nowej Europy Wschodniej", Wrocław 2009.
• Ioffe G., Understanding Belarus: Belarusian Identity, "Europe-Asia Studies", vol. 55, 2003, no. 8.
• Iwański T., Jarzyńska K., Napięcia rosyjsko-ukraińskie z rocznicą chrztu Rusi w tle, OSW, "Tydzień na Wschodzie", 07.08.2013, nr 25 (268), www.osw.waw.pl
• Janowicz S., Ojczystość. Białoruskie ślady i znaki, wybor i oprac. R. Traba, Olsztyn 2001.
• Juriew D. de, Mythes politiques et identité en Ukraine post-soviétique. Passé composé et reconquete du sens, przedmowa G. Lanoue, L'Harmattan 2003.
• Laruelle M., Russian Eurasianism: An Ideology of Empire, Baltimore 2008.
• Les Cosaques de l'Ukraine: rôle historique, représentations littéraires et artistiques. Actes du 5 eme colloque international franco-ukrainien, Paris 1995.
• Kaczmarska K., Kaczmarski M., Ułomne imperium, "Nowa Europa Wschodnia", 2011, nr 6 (XX).
• Olszański T. A., Problem językowy na Ukrainie. Próba nowego spojrzenia, "Prace OSW", nr 40, Warszawa 2012.
• Plokhy S., The Origins of the Slavic Nations: Premodern Identities in Russia, Ukraine, and Belarus, Cambridge 2006.
• Radzik R., Kim są Białorusini?, Toruń 2003.
• Snyder T., Rekonstrukcja narodów. Polska, Ukraina, Litwa, Białoruś 1569-1999, Sejny 2006.
• Tolz V., Conflicting "Homeland Myths" and Nation-State Building in Postcommunist Russia, "Slavic Review", vol. 57, 1998, no. 2.
• Tolz V., Forging the Nation: National Identity and Nation Building in the Post-Communist Russia, "Europe-Asia Studies", vol. 50, 1998, no. 6.
• Ukraina. Przewodnik Krytyki Politycznej. Z Jarosławem Hrycakiem rozmawia Iza Chruślińska, wstęp A. Michnik, Gdańsk-Warszawa 2009.
• Wiele twarzy Ukrainy, rozmawiali i przypisami opatrzyli I. Chruślińska i P. Tyma, wstęp M. Czech, Lublin 2005.