Kształtowanie ładu przestrzennego w świetle koncepcji zrównoważonego rozwoju

• Autorzy: Eugenia Panfiluk

Warianty tytułu

Transforming Spatial Order from the Perspective of the Theory of Sustainable Development

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Holistyczna koncepcja łącznego ujmowania i interpretowania zjawisk przyrodniczych, ekonomicznych i kulturowych pozwala na traktowanie krajobrazu jako zorganizowanego systemu, w obrębie którego sprzężenia wewnątrzsystemowe, efekty katalityczne i synergizm wpływają na zachowanie się jego części składowych. Oznacza to, że naruszenie jednego elementu krajobrazu pociąga odpowiednie zmiany w pozostałych elementach. Utrzymanie harmonii, czyli takiego zróżnicowania i ukształtowania krajobrazu, który zapewniłby funkcjonowanie sfery biotycznej w różnorodnych układach abiotycznych i dalsze warunki dla życia człowieka stało się podstawową przesłanką tworzenia ładu przestrzennego w obrębie teorii zrównoważonego rozwoju. Celowe staje się znalezienie skutecznych metod kształtowania krajobrazu, jego użytkowania, ochrony i rehabilitacji. Wymaga to usystematyzowania nazewnictwa, form działań gospodarczych, odniesienia ich do teorii zrównoważonego rozwoju, wyodrębnienia i przyjęcia zasad, których zastosowanie zmierzać powinno do zachowania równowagi w środowisku, podwyższenia jego potencjału i stworzenia optymalnych warunków życia człowieka przy równoczesnym racjonalnym wykorzystaniu zasobów i sił produkcyjnych przyrody. (fragment tekstu)

EN

This article presents the idea of transforming a landscape from the perspective of the theory of sustainable development. Management, based on rationalization and optimization, is supposed to aim at gaining landscape space order and fulfilling human needs. Transformations of a landscape should be carried out by means of such actions as: use, protection and rehabilitation. They should aim to preserve landscape diversity which is favourable to preserving biodiversity. Landscape diversity influences the growth of environmental resistance to anthropogenic actions, the growth of the carrying capacity of the environment. In the new idea of transforming a landscape the main direction is set by the rule of bioregionalism. The point of the rule is adjusting economic and social life to the specificity of natural and landscape conditions.(author's abstract)

Słowa kluczowe

PL

Środowisko przyrodnicze; Gospodarka; Ekologia; Ochrona krajobrazu; Ekorozwój; Przekształcania krajobrazu

EN

Natural environment; Economy; Ecology; Landscape protection; Eco-development; Landscape transformation

• Czasopismo: Ekonomia i Środowisko
• Rocznik: 2003
• Numer: nr 1 (23)
• Strony: 162--177

Twórcy

autor

Eugenia Panfiluk

• Politechnika Białostocka

Bibliografia

• Model gospodarki przestrzennej ekologicznie uwarunkowanej, red. J. Kołodziejski, Warszawa 1991
• T. Borys, Planowanie ekorozwoju na poziomie regionalnym i lokalnym, "Ekonomia i Środowisko" 2001 nr 2
• F. Piontek, Kontrowersje i dylematy wokół rozwoju zrównoważonego i trwałego, w: Ekonomia a rozwój zrównoważony, t.2 Teoria i kształcenie, red. F. Piontek, Białystok 2001
• K. Górka, B. Poskrobko, W. Radecki, Ochrona środowiska, Warszawa 2001
• J. Kołodziejski, Koncepcja metodologii kształtowania ekorozwoju w procesie transformacji ustrojowej, "Europejskie Studia Bałtyckie" 1994
• S. Kozłowski, Droga do ekorozwoju, Warszawa 1994.
• Wskaźniki ekorozwoju, red. T. Borys, Białystok 1999
• Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju. Raport. Polska 2000 plus, red. J. Kołodziejski, Warszawa 1995
• Pan-Europejska strategia ochrony różnorodności biologicznej i krajobrazowej, Rada Europy, 1996
• R. H. Mac Artur, E. O. Wilson, The theory of Island Biogeography, Monographs in Population Biology, Princetown 1967
• L. Ryszkowski, J. Karg, Wpływ struktury krajobrazu rolniczego na bioróżnorodność i procesy regulacji biocenotycznej, w: Ekologiczne procesy na obszarach intensywnego rolnictwa, red. W. Ryszkowski, S. Bałazy, Warszawa 1996
• R. Leakey, R. Lewin, Szósta katastrofa: historia życia a przyszłość ludzkości, Warszawa 1999
• J. Kolipiński, Systemy przestrzenne jako środowisko człowieka, Warszawa 1980
• A. Richling, J. Solon, Ekologia krajobrazu, Warszawa 1998
• J. I. S. Zonneveld, Introduction to "Cultura! aspects of landscape", First Inf. Conf. Of the IALE Working group "Culture and Landscape", Ed. H. Svobodowa 1990
• K. Buchwald, Krajobraz kulturalny - pojęcia ogólne, w: Kształtowanie krajobrazu a ochrona przyrody, red. K. Buchwald, W. Engelhardt, Warszawa 1975
• B. Poskrobko, Zarządzanie środowiskiem, Warszawa 1998
• Podstawy ekonomii środowiska i zasobów naturalnych, red. B. Fiedor, Warszawa 2002
• K. Górka, B. Poskrobko, Ekonomika ochrony środowiska, Warszawa 1991
• Gospodarka przestrzenna, morska i regionalna, red. A. Kukliński, E.Z. Zdrojewski, Warszawa-Poznań 1982
• B. Poskrobko, Przestrzenne aspekty zarządzania środowiskiem w gminie, w: Gospodarka przestrzenna obszarów wiejskich Polski, red. H. Sasinowski, R. Rudnicki, Toruń- Białystok 1998
• K. Górka, B. Poskrobko, W. Radecki, Ochrona środowiska, Warszawa 1998
• H. Żukowska, Ekonomiczne aspekty ochrony środowiska naturalnego, Lublin 1996
• A. Malicki, Wstęp do geografii, Warszawa 1976
• B. Poskrobko, Zdolność asymilacyjna środowiska do pochłaniania zanieczyszczeń w: Ekonomiczna wycena wartości środowiska, red. J. Śleszyński, Bałowieża 1996
• K. Dubel, Uwarunkowania przyrodnicze w planowaniu przestrzennym, Białystok 2000
• Z. Bogdanowski i in., Architektura krajobrazu, Warszawa-Kraków 1981
• T. Szczęsny, Ochrona przyrody i krajobrazu, Warszawa 1975
• M. Przewoźniak, Krajobrazowy system interakcyjny strejy nadmorskiej w Polsce, Gdańsk 1991
• A.J. Hansen i in., Epilogue: Biodiversity and Ecological Flows Across Ecotones, w: Landscope Boundaries, red. A.J. Hansen, F. di Castri, Ecological Studies 92, Springer Verlag 1992
• S. Hajduk, K. Michałowski, Gospodarowanie środowiskiem przyrodniczymi na obszarze Polski północno-wschodniej, Białystok 2000
• K. Sale, Bioregionalizm, a new way to treat the land, "Ecologist" 1984 nr 4
• B. Walker, Diversity and stability in ecosystem conservation, w: Conservation for the Twenty-Firs Century, red. D. Western, M. Pearl, Nowy York, 1989