Pomoc społeczna w Polsce powojennej - do wejścia w życie ustawy z 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej

• Autorzy: Alina Miruć

Warianty tytułu

Social Assistance in the Post-war Poland till Coming Into Force Act of 29 November 1990 on Social Assistance

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Po II wojnie światowej idea praw socjalnych znalazła uznanie przede wszystkim w prawie międzynarodowym. Upowszechnienie i zdecydowane poparcie praw socjalnych jednostki na forum międzynarodowym wywarło duży wpływ na ustawodawstwo konstytucyjne państw zarówno kapitalistycznych, jak i socjalistycznych. Konstytucja PRL z 1952 r. po raz pierwszy formalnie, w historii Polski zagwarantowała prawo obywateli PRL do szeroko rozumianego zabezpieczenia społecznego. Należy podkreślić, iż w tym czasie ustawa z 16 sierpnia 1923 r. o opiece społecznej pod względem formalno-prawnym nadal obowiązywała. Jednakże w latach 1945-47 działania opiekuńcze podejmowane były bez wyraźnie określonej podstawy prawnej. Podstawę tę określił dopiero dekret z 22 października 1947 r. w sprawie mocy obowiązującej niektórych przepisów ustawodawstwa z zakresu opieki społecznej. Zgodnie z jego postanowieniami podstawą prawną do podejmowania działalności opiekuńczej była dalej ustawa z 1923 r. o opiece społecznej. Dekret rozciągnął moc obowiązującą ustawy na terytorium całego państwa, a także utrzymał w mocy liczne akty wykonawcze do tejże ustawy. (fragment tekstu)

EN

Social assistance within the compass of history went through various or-ganisational stages, its scope and subjects rendering assistance changed, a way of granting assistance and a role of the state in this sphere were also modified. It should be underlined that the range and a way of legal regulation of the in-stitution of the social assistance was in the past a derivative of a degree and scope of interference of the state in solving social matters. In the period of the Polish Peoples' Republic social assistance did not function as a separated department of social protection. Benefits from the social assistance were granted in the range of health protection. These were usually medical-protective services because persons under charge were generally older people, bedridden or stricken with the so-called social diseases (e.g. alcoholism), invalids and persons staying at social assistance homes. However, deprived of organisational identity and marginal in the system of the health care, it did not have larger chances of development at that time. Since one did not predict, because of ideological sake, a phenomenon of poverty as a social issue. Admittedly in the scope of the social assistance the act from 1923 was formally biding, but often administrative decisions were issued on grounds of resolutions or instructions of the Ministry of Health and Social Care. A citizen applying for benefits from the social assistance was "begging for favour." Social and economic transformations which took place in Poland at the end of the 80-ties of the 20th century increased a need of development of the institution of the social assistance. At the same time they revealed a need of creating a new legal regulation because up to 1990 one did not manage to adopt old solutions to changing reality. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Pomoc społeczna; System opieki społecznej; Polityka społeczna; Historia społeczno-gospodarcza

EN

Social assistance; Social services system; Societal policy; Socio-economic history

• Czasopismo: Administracja : teoria, dydaktyka, praktyka
• Rocznik: 2009
• Numer: nr 2(15)
• Strony: 33--52

Twórcy

autor

Alina Miruć

• Uniwersytet w Białymstoku

Bibliografia

• I. Sendlerowa, Dzieje rozwoju nowoczesnej opieki społecznej, Opiekun Społeczny 1947, nr 2.
• K. Krzeczkowski, Polityka społeczna, Łódź 1947, s. 141.
• M. Mohyluk, Model opieki społecznej w II Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] pracy zbiorowej pod red. M. Szyszkowskiej, Prawo a dzieje państwa a ustroju, artykuł pt. Białystok 1996, s. 129 i n.
• J. Łopato, Zarys rozwoju opieki społecznej w Polsce Ludowej, Polityka Społeczna 1987, z. 10, s. 9.
• H. Balicka-Kozłowska, Rozważania o opiece i pomocy społecznej w Polsce Ludowej, Kultura i Społeczeństwo 1972, z. 1, s. 117.
• H. Radlińska, Pedagogika Społeczna 1961, s. 323.
• W. Baszkiewicz, Treść klasowa opieki społecznej, Państwo i Prawo 1952, nr 8-9, s. 195, a także 207 i 209.
• M. Mincer,. Pomoc społeczna jako instytucja prawna, Nowe Prawo 1983, z. 1, s. 87.
• J. Starościak w: Prawo administracyjne, Warszawa 1978, s. 502 .
• J. Starościak, E. Iserzon, Prawo administracyjne w zarysie, Warszawa 1995, s. 363-364.
• Z. Lancmański, Tezy programowe w sprawie działalności pomocy społecznej (II), PiZS 1967, nr 3, s. 4 i n.
• T. Kuta, Instytucje prawne służące zaspokojeniu potrzeb obywateli, PiP 1974, z. 12, s. 24.
• H. Szurgacz, Wstęp do prawa pomocy społecznej, Wrocław 1992, s. 52 i n.
• E. Smoktunowicz, Encyklopedia obywatela PRL. Status administracyjno-prawny, Warszawa 1987, s. 354-355.
• H. Szurgacz, Problemy nowej ustawy o pomocy społecznej, Polityka Społeczna 1990, nr 1, s. 5 i n.
• A. Miruć, O istocie pomocy społecznej, Kwartalnik - Administracja. Teoria. Dydaktyka. Praktyka 2006, nr 4(5), s. 20-33; I.
• Sierpowska, Prawo pomocy społecznej, Warszawa 2007, s. 13-26;
• S. Nitecki, Prawo do pomocy społecznej w polskim systemie prawnym, Warszawa 2008, s. 17-29.