Konstytucyjne przesłanki sensu largo dopuszczalności eksperymentowania medycznego na organizmach ludzkich

• Autorzy: Agata Niżnik-Mucha

Warianty tytułu

Largo Sense Constitutional Circumstances of Permissibility of Medical Experimenting on Human Organisms

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Eksperyment leczniczy to eksperyment, którego zasadniczym celem jest poprawa stanu zdrowia pacjenta. Polega on na wprowadzeniu przez lekarza nowych lub tylko częściowo wypróbowanych metod leczniczych, w celu osiągnięcia bezpośredniej korzyści dla zdrowia pacjenta3. Zastosowanie nowatorskiej metody lub środka leczenia winno być jednak poparte uprzednio przeprowadzonymi doświadczeniami na zwierzętach lub co najmniej, opartymi na rozważaniach teoretycznych uzasadnionymi przypuszczeniami, co do efektów eksperymentu. Przewidywania oczywiście nie zawsze muszą spełnić się w praktyce, stąd efektem eksperymentu może być poprawa stanu pacjenta, pogorszenie jego kondycji zdrowotnej, lub też brak rezultatu. W ramach eksperymentu leczniczego następuje równocześnie zweryfikowanie hipotezy naukowej lekarza-eksperymentatora a zatem osiągnięcie celu naukowego. Ma ono jednak znaczenie uboczne w stosunku do zasadniczego celu, jakim jest cel leczniczy, a więc poprawa zdrowia pacjenta, jego wyleczenie, a w praktyce najczęściej ratowanie jego życia. Eksperyment naukowy to z kolei, działanie nowatorskie, którego bezpośrednim celem jest pogłębienie wiedzy naukowej. W odróżnieniu od eksperymentów leczniczych, eksperymenty naukowe mogą być przeprowadzane zarówno na osobach chorych, jak i zdrowych. (fragment tekstu)

EN

The author analysis the problem of experimenting on humans on basis of the binding regulations of the Constitution of the Republic of Poland fixing a legal status of an individual in the state. The leading argument is an assumption that beside a concisely formulated art. 39 of the Constitution, protection of the individual in a context of experimenting determines a series of other constitutional norms. The author binds the title problem with the protection principle of human dignity, the right to protection of life, right to protect health and also with freedom against cruel, inhuman or humiliating treatment. In the author's opinion just these constitutional freedoms of the man fulfil the role of the framework on which statutory regulation on permissibility of experimenting should be based. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Eksperymenty medyczne; Medycyna; Technologia medyczna; Regulacje prawne; Prawo konstytucyjne; Konstytucja RP

EN

Medical experiments; Medicine; Medical technology; Legal regulations; Constitutional law; RP Constitution

• Czasopismo: Administracja : teoria, dydaktyka, praktyka
• Rocznik: 2009
• Numer: nr 2(15)
• Strony: 153--186

Twórcy

autor

Agata Niżnik-Mucha

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Bibliografia

• B. Petrozolin-Skowrońska (red.), Nowa encyklopedia powszechna PWN, t. 2, Warszawa 1995, s. 216.
• M. Nesterowicz, Eksperyment medyczny w świetle prawa, PiM (wyd. spec.) 2004, s. 29.
• J. Tatoń, Filozofia w medycynie, Warszawa 2003, s. 211.
• B. Iwańska, Warunki prawne dopuszczalności przeprowadzania eksperymentów medycznych, Państwo i Prawo 2000, nr 2, s. 75.
• S. Sterkowicz, Nieludzka medycyna - lekarze w służbie nazizmu, Warszawa 2007.
• L. Rees, Auschwitz. Naziści i "ostateczne rozwiązanie", Warszawa 2005, s. 142-145.
• R. Kubiak, Zgoda uczestnika eksperymentu, cz. 1., Prawo i Medycyna 2000, nr 8 (vol. 2), s. 44.
• A. Wnukiewicz-Kozłowska, Eksperyment medyczny na organizmie ludzkim w prawie międzynarodowym i europejskim, Warszawa 2004, s. 110.
• L. Garlicki, [w:] L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczy-pospolitej Polskiej. Komentarz, t. III, Warszawa 2003, s. 9.
• K. Działocha (red.), Podstawowe problemy stosowania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Raport końcowy z badań, Warszawa 2006, s. 47.
• L. Garlicki, [w:] L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. III, Warszawa 2003, s. 3.
• K. Complak, O prawidłowe pojmowanie godności osoby ludzkiej w porządku RP, [w:] K. Complak (red.), Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, Warszawa 2002, s. 79.
• P. Tuleja, Stosowanie Konstytucji RP w świetle zasady jej nadrzędności (wy-brane problemy), Kraków 2003, s. 126.
• L. Garlicki, [w:] L. Garlicki (red.), Konstytucja, op. cit., Warszawa 2003, s. 13.
• K. Wojtyczek, Ochrona godności człowieka, wolności i równości przy pomocy skargi konstytucyjnej w polskim systemie prawnym, [w:] Godność człowieka jako kategoria prawna, K. Complak (red.), Wrocław 2001, s. 205.
• M. Jabłoński, Rozważania na temat godności człowieka w polskim porządku konstytucyjnym, [w:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, B. Banaszak, A. Preisner (red.), Warszawa 2002, s. 94.
• Otto Luchterhandt, Roman Bruschke, Godność człowieka - aktualne kwestie sporne w niemieckim prawie państwowym, [w:] Państwo i Prawo 2005, nr 2.
• J. Giezek, R. Kokot, Granice ludzkiego życia a jego prawna ochrona, [w:] B. Banaszak, A. Preisner (red.), Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, Warszawa 2002, s. 101.
• L. Gardocki, Prawo karne, Warszawa 2001, s. 25
• B. Gronowska, [w:] Z. Witkowski (red.), Prawo konstytucyjne, Toruń 1998, s. 90.
• L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2000, s. 108.
• B. Banaszak, Prawo konstytucyjne, Warszawa 2001, s. 460.
• M. A. Nowicki, Europejska Konwencja Praw Człowieka. Wybór orzecznictwa, Warszawa , s. 35 .
• A. Surówka, Prawo do ochrony zdrowia w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, [w:] Konstytucja i sądowe gwarancje jej ochrony. Księga jubileuszowa Profesora Pawła Sarneckiego, Kraków 2004, s. 207.