Zasada odpowiedzialności za ochronę i możliwość jej praktycznego zastosowania. Casus Libii

• Autorzy: Dorota Heidrich

Warianty tytułu

Responsibility to Protect Principle and Prospects for its Practical Application. The Case of Libya

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zasada "odpowiedzialności za ochronę" (ang. Responsibility to Protect, R2P lub RtoP) ma, patrząc z punktu widzenia rozwoju prawa międzynarodowego i stosunków międzynarodowych, dość krótką historię. Jej powstanie wiąże się z pragnieniem znalezienia odpowiedzi na pytanie: jeśli interwencja humanitarna jest postrzegana jako bezprawny zamach na suwerenność państwową, to jak wspólnota międzynarodowa powinna reagować na masowe naruszenia praw człowieka czy zbrodnie, które uderzają w podstawowe wartości moralne całej ludzkości, tak jak to miało miejsce w Rwandzie czy Srebrenicy? Potrzeba rozwiązania tego dylematu okazała się dodatkowo paląca po interwencji wojsk Sojuszu Północnoatlantyckiego w Kosowie w 1999 r. Ta akcja zbrojna, nawet jeśli przez niektórych uważana była za uzasadnioną (ang. legitimate), uznana została, ze względu na brak zgodności zasad jej przeprowadzenia z Kartą Narodów Zjednoczonych, za nielegalną (ang. illegal). Niezależna Międzynarodowa Komisja ds. Kosowa w swoim raporcie opublikowanym w 2000 r. stwierdziła, że doświadczenia płynące z interwencji NATO w Kosowie wskazują na potrzebę zniwelowania rozbieżności pomiędzy problemem legalności takich działań a ich zasadnością. (fragment tekstu)

EN

The Responsibility to Protect (R2P or RtoP) principle is today lively discussed in forums of numerous international organizations; the UN General Assembly devotes a lot of space to it. According to some researchers, its history proves that a new norm of international law has been formed. The R2P was established also as an attempt to answer the question about possibilities of the international community to counteract the mass violations of the human rights, international crimes and its capability to respond to such events. Moreover, the R2P means the change of understanding of the state sovereignty principle and deriving from it responsibility primarily of the states for their citizens. The article is an attempt to present the R2P characteristics and its content. The analysis made refers to the process of creating the principle, as well the possibility of its practical application. The response of the UN General Assembly to the events in Libya in 2011 happens to be presented as well as a model example of the R2P use. However, the course of the intervention showed that the UN members are far from reaching a consensus as to the scheme of operations in similar situations; the disputes about possible actions concerning the lasting armed confl ict in Syria may serve as a clear example here. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo międzynarodowe; Prawa człowieka; Ochrona praw człowieka; Konflikty zbrojne; Odpowiedzialność; Odpowiedzialność za ochronę; Interwencja humanitarna

EN

International law; Human rights; Human rights protection; Armed conflicts; Responsibility; Responsibility to protect (R2P); Humanitarian intervention

• Czasopismo: Stosunki Międzynarodowe
• Rocznik: 2013
• Tom: 47
• Numer: nr 1
• Strony: 167--190

Twórcy

autor

Dorota Heidrich

Bibliografia

• K. Annan, We the Peoples. The Role of the United Nations in the 21st Century, http://www.unmillen-niumproject.org/documents/wethepeople.pdf, s. 48 (15.05.2012).
• The Kosovo Report, International Independent Commission on Kosovo, http://www.reliefweb.int/library/documents/thekosovoreport.htm, s. 4 (20.06.2012).
• R. Kuźniar, Po zimnowojenne dwudziestolecie 1989-2010, Warszawa 2011, s. 180.
• Secretary-General Presents His Annual Report To General Assembly, Press Release, 20 September 1999, nr dok. ONZ SG/SM/7136GA/9596, http://www.un.org/News/Press/docs/1999/19990920.sgsm7136.html (23.05.2012).
• L. Axworthy, A. Rock, R2P: A New and Unfinished Agenda, "Global Responsibility to Protect" 2009, t. 1, nr 1.
• J. Zajadło, Dylematy humanitarnej interwencji, Gdańsk 2005, s. 15.
• Constitutive Act of the African Union, 07.11.2000, http://www.au.int/en/content/constitutive-act-african-union (14.07.2012).
• Protocol on Amendments to the Constitutive Act of the African Union, http://www.au.mt/en/sites/default/files/PROTOCOL_AMENDMENTS_CONSTITUTIVE_ACT_OF_THE_AFRICAN_UNION.pdf (14.07.2012)
• http://www.au.int/en/sites/default/files/amendments%20to%20the%20Constitutive%20Act.pdf (14.07.2012).
• F.M. Deng, S. Kimaro, T. Lyons, D. Rothchild, I.W. Zartman, Sovereignty as Responsibility. Conflict Management in Africa, Washington D.C. 1996.
• Our Global Neighborhood. Report of the Commission on Global Governance, Oxford 1995.
• F.M. Deng, Idealism and Realism. Negotiating Sovereignty in Divided Nations, The Dag Hammarskjold Lecture, Uppsala 2010, http://www.dhf.uu.se/events/public-events/the-dag-hammarskjold-lecture-2010, s. 13 (23.07.2012).
• Działalność Przedstawicieli SG ONZ ds. IDPs dla stworzenia koncepcji suwerenności jako odpowiedzialności,
• F.M. Deng, Divided Nations and the Challenges of Protection, "Global Responsibility to Protect" 2011, t. 3, nr 4
• The Responsibility to Protect, Report of the International Commission for Intervention and State Sovereignty, December 2001, http://responsibilitytoprotect.org/ICISS%20Report.pdf, s. VIII i IX (05.06.2012).
• J.L. Holzgrefe, R.O. Keohane (red.), Humanitarian Inlervention. Ethical, Legal, and Political Dilemmas, Cambridge 2003
• ICISS Report, s. 31, pkt. 4.13.
• A More Secure World: Our Shared Responsibility, Report of the Secretary - Generals High Panel on Threats, Challenges and Change, United Nations 2004.
• In Larger Freedom. Towards Development, Security and Human Rights for AU, Report of the Secretary - General, United Nations 2005.
• World Summit Outcome Document, 24 October 2005, nr dok. ONZ: A/RES/60/1.
• A. Orford, International Authority and the Responsibility to Protect, Cambridge 2011, s. 25.
• J. Symonides, Przyjęcie zasady " odpowiedzialności za ochronę " w procesie reformowania ONZ, w: J. Menkes (red.), Prawo międzynarodowe - problemy i wyzwania. Księga pamiątkowa profesor Renaty Sonnenfeld-Tomporek, Warszawa 2006, s. 527. Wyróżnienia w tekście cytatu zgodne z oryginałem.
• J. Kędzia, The Responsibility to Protect: Political Strength versus Lega! Fragility, w: A. Bieńczyk-Missala, S. Dębski (red.), Rafał Lemkin: a Hero of Hmnan kind, Warsaw 2010, s. 284-285.
• C. Stahn, Responsibility to Protect: Political Rhetoric or Emerging Legal Norm?, "The American Journal of International Law" 2007, t. 101, nr 1.
• N.D. Kristof, A Wimp on Genocide, "New York Times" z 18 września 2005 r., http://www.nytimes.com/2005/09/18/opinion/18kristof.html (29.07.2012);
• http://www.responsibilitytoprotect.org/index.php?option=com_content&view=ar- ticle&id=383 (28. 07. 2012).
• UN SC Resolution 1674 (2006), nr dok. ONZ S/RES/1674 (2006), par. 4.
• UN SC Resolution 1894 (2009), nr dok. ONZ S/RES/1894 (2009).
• UN SC Resolution 1706 (2006), nr dok. ONZ S/RES/1706 (2006).
• Security Council Expands Mandate of UN Mission in Sudan to Include Darfur, Adopting Resolution 1706 by Vote of 12 in Favonr, With 3 Abstaining, 31.08.2006, nr dok. ONZ SC/8821, http://www.un.org/News/Press/docs/2006/sc882l.doc.htm (29.07.2012).
• Security Council Fails to Adopt Draft Resolution on Myanmar;
• Owing to Negative Votes by China, Russian Federation, 12.01.2007, nr dok. ONZ SC/8939, http://www.un.org/News/Press/docs/2007/sc8939.doc.htm (29.07.2012).
• Report of the Secretary - General on the Protection of Civilians in Armed Conflict, 22.05.2012, nr dok. ONZ: S/2012/376.
• Implementing the Responsibility to Protect, Report of the Secretary - General, 12.01.2009, nr dok. ONZ: A/63/677.
• Clarifying the Third Pillar of the Responsibility to Protect: Timely and Decisive Response, International Coalition for the Responsibility to Protect, http://respon-sibilitytoprotect.org/Clarifying%20the%20Third%20Pillar%20ofló20the%20Responsibility%20to%20Pro- tect_Timely%20and%20Decisive%20Response(l).pdf (27.06.2012).
• Early Warning, Assessment and the Responsibility to Protect. Report of the Secretary - General, 14.07.2010, nr dok. ONZ: A/64/864.
• GA Dialogue on Early Warning, Assessment and the Responsibility to Protect, International Coalition for the Responsibility to Protect, August 2010, http://www.responsibilitytoprotect.org/ICRtoP%20Report%20of%20EW%20dialogue%20on%209%20August%202010%20FINAL.pdf (13.06.2012).
• The Role of Regional and Subregional Arrangements in Implementing the Responsibility to Protect. Report of the Secretary General, 27.06.2011, nr dok. ONZ: A/65/877 - S/2011/393.
• Interactive Dialogue of the UN General Assembly on the Role of Regional and Sub-regional Arrangements in Implementing the Responsibility to Protect, International Coalition for the Responsibility to Protect, August 2011, http://www.responsibilitytoprotect.org/ICRtoP%20Report%20on%20RIGO%20GA%20dialogue%20on%20RtoP%20FINAL( 1 ).pdf (27.06.2012).
• Responsibility to Protect: Timely and Decisive Response. Report of the Secretary - General, 25.07.2012, nr dok. ONZ: A/66/874-S/2012/578.
• UN General Assembly Dialogue on the Responsibility to Protect: Timely and Decisive Response. Brief Summary, International Coalition for the Responsibility to Protect, http://www.responsibilitytopro-tect.org/index.php/component/content/article/35-r2pcs-topics/4331-un-general-assembly-dialogue-on-the- report-of-the-secretary-general-on-the-responsibility-to-protect-timely-and-decisive-response (27.11.2012).
• Rocznik strategiczny 2011/12, Warszawa 2012, s. 36 i nast.
• S. Adams, Libya and the Responsibility to Protect, The Global Centre for the Responsibility to Protect 2012.
• Libya: Govemments Should Demand End to Unlawful Killings, HRW, 20.02.2011, http://www.hrw.org/en/news/2011/02/20/libya-governments-should-demand-end-unlawful-killings (13.06.2012).
• Civil Society Organizations Respond to the Crisis in Libya, International Coalition for the Responsibility to Protect, http://responsibilitytoprotect.org/index.php/crises/190-crisis-in-libya/3792-civil-society-organizations-respond-to-the-crisis-in-libya