Koncepcja człowieka gospodarującego według Josepha Schumpetera

• Autorzy: Marta Sora
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Koncepcja homo oeconomicus jest obecnie najbardziej popularną koncepcją natury ludzkiej wśród ekonomistów. Współczesne podręczniki do ekonomii przyjmują ją i uczą o racjonalności ludzkich działań, ludzkim egoizmie i indywidualizmie. Schumpeter proponuje odmienne spojrzenie na człowieka. Pokazuje, że racjonalne działanie jest tylko jednym z wielu sposobów ludzkiego postępowania. Kładzie nacisk na różnice między ludźmi i niezwykle ważną rolę jaką odgrywają przedsiębiorcy w gospodarce. Uważa, że człowiek pod wpływem oddziaływań zewnętrznych zmienia swój stosunek do otoczenia. Koncepcja Schumpetera jest szersza niż koncepcja homo oeconomicus. Obejmuje elementy działania człowieka w sferze gospodarowania w wersji klasycznej jako jedną z możliwości. Człowiek może dążyć do poprawy własnego bytu, może działać indywidualistycznie ze względu na własną korzyść, ale nie jest to zachowanie zawsze typowe. We wszystkich społeczeństwach ludzie są potencjalnie racjonalni, ale niewielu rozwija tę umiejętność. Zwykle jednak kierują się instynktami i nawykami. Najczęściej racjonalne działanie występuje w gospodarkach kapitalistycznych, a takie właśnie opisuje Smith. Schumpeter podkreśla naturalne różnice pomiędzy grupami społecznymi i ich odmienny wpływ na kształtowanie życia gospodarczego, wydaje się to dużo głębszym rozpoznaniem natury człowieka gospodarującego niż zaprzeczanie przyrodzonym różnicom między ludźmi zgodne z myślą Adama Smitha. Schumpeter starannie opisuje działanie pozaracjonalnych bodźców, decydujących o postępowaniu człowieka również w sferze gospodarowania, a niedocenianych przez myśl oświeceniową, z której narodził się homo oeconomicus. Obecnie dużo zarzutów pada pod adresem koncepcji klasycznej, zarzuca się jej kompletną nieprzystawalność do rzeczywistości. Koncepcja Schumpetera wydaje się trafniej rozpoznawać naturę ludzką. (abstrakt autora)

Słowa kluczowe

PL

Ekonomia; Koncepcja człowieka gospodarującego

EN

Economics; Concept of Homo Oeconomicus

• Czasopismo: Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2004
• Numer: z. 45
• Strony: 137--151

Twórcy

autor

Marta Sora

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Bentham J., Wprowadzenie do zasad moralności i prawodawstwa, PWN, Warszawa 1958.
• Galbraith J. K., Społeczeństwo dobrobytu - państwo przemysłowe, PIW, Warszawa 1973.
• Glapiński A., Kapitalizm demokracja i kryzys państwa podatków. Według teorii Josepha Aloisa Schumpetera, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Warszawa 2003.
• Koslowski P, red., The theory of capitalism in the German economic tradition, Springer, Heidelberg 2000.
• Lovejoy A. O., Wielki łańcuch bytu, Wydawnictwo KR, Warszawa 1999.
• Manstetten R., Das Menschenbild der Oekonomie, Verlag Karl Albert Fre- iburg, Monachium 2000.
• Platon, Państwo, Prawa (VII ksiąg), Wydawnictwo Antyk, Kęty 2001.
• Rabin M., Psychology and Economics, "Journal of Economic Literature", 1998, Nr 36.
• Schumpeter J., History of economic analysis, Allen & Unwin, London, Boston, Sydney 1986.
• Schumpeter J., Teoria rozwoju gospodarczego, PWN, Warszawa 1960.
• Schumpeter J. A., Kapitalizm, Socjalizm, Demokracja, PWN, Warszawa 1995.
• Shionoya Y., Perlman M., Schumpeter in the History of Ideas, The University of Michigan, Michigan 1994.
• Smith A., Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, PWN, Warszawa 1954.
• Suchodolski B., Rozwój nowożytnej filozofii człowieka, PWN, Warszawa 1967.
• Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. 2., PWN, Warszawa 1981.