Insygnium koronacyjne Daniela Romanowicza - fakty i hipotezy

• Autorzy: Andrzej Gil

Warianty tytułu

Coronation Insignia of Daniel Romanowicz - Facts and Hypotheses

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Koronacja księcia Daniela Romanowicza jako pierwszego władcy ruskiego wprowadziła do historiografii wątek jednego z regaliów, użytych w czasie tego obrzędu - królewskiej korony. Rola tak znaczącego symbolu zarówno władzy królewskiej, jak i państwowości stanowi, jak wiadomo, istotny element kształtujący poczucie wspólnotowej tożsamości i świadomość jedności wielu współczesnych narodów. Dość przywołać wagę "Szczerbca" (miecza z przełomu XII i XIII wieku, używanego przy koronacjach królewskich od 1320 roku) dla Polaków czy tzw. korony św. Stefana (pochodząca częściowo z końca XI wieku) dla Węgrów. Dlatego też narody, które stosunkowo niedawno uzyskały podmiotowość polityczną, szukają w swej przeszłości podobnych artefaktów, mogących spełniać taką integrującą rolę. Dla Ukraińców, zwłaszcza tych, którzy odwołują się do tradycji zachodnioruskiej, takim przedmiotem-znakiem jest tzw. korona króla Daniela, którą władca ten miał zostać ukoronowany i która po upadku państwa halicko-wołyńskiego stać się miała własnością biskupów przemyskich obrządku wschodniego. W niniejszej pracy podjęty zostanie problem losów regaliów księcia Daniela oraz tzw. mitry biskupów przemyskich, będącej przedmiotem pochodzącym z zupełnie innej epoki kulturowej i obrazującej odmienne wartości. (fragment tekstu)

EN

This article considers all the source references regarding the coronation insignia of Daniel Romanowicz, the ruler of the Galician-Volhynian Principality. It has been established that most likely they origin from a workshop in either north Italy or south Germany and presently should be regarded as unaccounted for. Believed to be related to King Daniel's coronation insignia, the so-called mitre of the bishops of Przemyśl, presently missing as well, was in fact made at the beginning of the 18th century to order of the Uniate bishop of Przemyśl, Jerzy Winnicki, and has no ideological connection whatsoever with regalia of Old Rus'. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia; Badania historyczne; Historia cywilizacji

EN

History; Historical research; Civilization history

• Czasopismo: Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej
• Rocznik: 2014
• Numer: R. 12, z. 6 Daniel Romanowicz i jego czasy
• Strony: 27--41

Twórcy

autor

Andrzej Gil

• Instytut Europy Środkowo-Wschodniej; Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Bibliografia

• Banaszkiewicz J., Polskie dzieje bajeczne mistrza Wincentego Kadłubka, Wrocław 1998.
• Baronas D., Od pierwszych misji do chrztu Litwy (1009-1387), [w:] Dzieje chrześcijaństwa na Litwie, red. V. Ališauskas, przeł. K. Korzeniewska, Warszawa 2014.
• Bartnicki M., Atrybuty władzy książąt ruskich XIII w. jako elementy prestiżu, "Соцуiм. Альманах соцiальної iсторiї", вип. 8 .
• Bartnicki M., Sprawa insygniów koronacyjnych Daniela Romanowicza, "Zamojsko-Wołyńskie Zeszyty Muzealne", t. 5, Zamość-Łuck 2008-2010 [2012].
• Boroń P., Kniaziowie, królowie, carowie... Tytuły i nazwy władców słowiańskich we wczesnym średniowieczu, Katowice 2010.
• Burdowicz-Nowicki J., Piotr I, August II i Rzeczpospolita 1697-1706, Kraków 2010.
• Dąbrowska E., Jeszcze o relikwii Krzyża Świętego i relikwiarzu koronacyjnym królów polskich, [w:] eadem, Groby, relikwie i insygnia. Studia z dziejów mentalności średniowiecznej, Warszawa 2008.
• Dąbrowski D., Daniel Romanowicz król Rusi (ok. 1201-1264). Biografia polityczna, Kraków 2012.
• Dąbrowski J., Koronacje andegaweńskie w Polsce, [w:] Studia historyczne ku czci Stanisława Kutrzeby, t. 2, Kraków 1938.
• Długosz J., Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, ks. 7-8, Varsaviae 1975.
• Długosz J., Dziejów Polski ksiąg dwanaście, t. 2, ks. 5-8, przeł. K. Mecherzyński, Kraków 1868.
• Długosz J., Historiae Polonicae libri XII, cura et impensis A. Przezdziecki, t. 3, libri IX. X., Cracoviae 1876.
• Erzherzog Rudolf, Die österreichisch-ungarische Monarchie in Wort und Bild, band 19, Galizien, Wien 1898.
• Gil A., Kościół wschodni na polskim i węgierskim Spiszu - między politycznymi podziałami a kulturową jednością, "Rocznik Europy Środkowo-Wschodniej", 11 (2013), z. 1.
• Gliwa A., Ostatni najazd tatarski na ziemię przemyską z 1699 r., "Studia Historyczne", 2000, nr 4.
• Gołąb K., Opat Obizo i jego legacje, "Nasza Przeszłość", t. 10, 1959.
• Golonka J. ZP, Żmudziński J., Skarbiec Jasnej Góry, Jasna Góra 2000.
• Hałagida I., Między Moskwą, Warszawą i Watykanem. Dzieje Kościoła greckokatolickiego w Polsce w latach 1944-1970, Warszawa 2013.
• Kelleher P. J., The Holy Crown of Hungary, Rome 1951.
• Kovács É., Lovag Z., The Hungarian Crown and Other Regalia, Budapest 1988.
• Kronika Polska, Litewska, Zmodzka y wszyskiey Rusi Kijowskiey, Moskiewskiey, Siewierskiey [...], przez Macieia Osostewiciusa Strikowskiego, Królewiec 1582.
• Leithe-Jasper M., Distelberger R., The Kunsthistorisches Museum Vienna: The Imperial and Ecclesiastical treasury, t. 1, London-Munich 2004.
• Lileyko J., Regalia polskie, Warszawa 1987.
• Magni nominis umbra. Rysunek i grafika z kręgu mecenatu cesarskiego w Pradze i Wiedniu na przełomie XVI i XVII w. Katalog wystawy ze zbiorów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, red. A. Dobrzyniecki, P. Oszczanowski, Wrocław 2005.
• Nagirnyj W., Polityka zagraniczna księstw ziemi halickiej i wołyńskiej w latach 1198 (1199)-1264, Kraków 2011.
• Nowacki D., Trzy arcydzieła średniowiecznego złotnictwa: krzyż z koron, herma św. Zygmunta, relikwiarz na głowę św. Stanisława, [w:] Urbs celeberrima. Księga pamiątkowa na 750-lecie lokacji Krakowa, red. A. Grzybkowski, Z. Żygulski jun., T. Grzybkowska, Kraków 2008.
• Paszkiewicz H., Polityka ruska Kazimierza Wielkiego, Lwów 1925.
• Péter L., The Holy Crown of Hungary. Visible and Invisible, "Slavonic and East European Review", 81 (3), July 2003.
• Rocznik Traski, [w:] Monumenta Poloniae Historica, wyd. A. Bielowski, t. 2, Lwów 1872.
• Rozanow Z., Smulikowska E., Skarby kultury na Jasnej Górze, Warszawa 1979.
• Rożek M., Polskie koronacje i korony, Warszawa 1987.
• Śliwa T., Przemyska diecezja greckokatolicka w XVIII w. (do 1772 r.), [w:] Polska- Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa, t. 3, Studia z dziejów greckokatolickiej diecezji przemyskiej, red. S. Stępień, Przemyśl, 1996.
• Tóth E.; Szelényi K., The Holy Crown of Hungary: Kings and Coronations, Budapest 1999.
• Żygulski jun. Z., Szczerbiec, [w:] Urbs celeberrima. Księga pamiątkowa na 750-lecie lokacji Krakowa, red. A. Grzybkowski, Z. Żygulski jun., T. Grzybkowska, Kraków 2008.
• Александрович В., Мистецтво галицько-волинської держави, Львiв 1999.
• Александрович В., Войтович Л., Король Данило Романович, Біла Церква 2013.
• Бадяк В., До питання про коронацiю i корону Данила Галицького, [w:] За- сновник Львова король Данило та українська держава в XIII столiттi (до 750-рiччя першої лiтописної згадки мiста Львова), ред. В. Iдзiо, Львiв 2006.
• Бадяк В., Коронацiя Данила Галицького i доля його корони, [w:] Король Данило Романович i йогo мiсце в української iсторiї, ред. Я. Они- щук, Львiв 2003.
• Бадяк В., Реалiї i мiфu коронацiї Данила Галицького i доля корони, [w:] Доба короля Данила в науцi, мистецтвi, лiтературi, ред. З. Лильо-Откович, Львiв 2008.
• Головко О., Корона Данила Галицького. Волинь i Галичина в державно-полiтичному розвитку Центрально-Схiдної Європи раннього та класичного середньовiччя, Київ 2006.
• Грушевскiй М., Иллюстрированная исторiя Украины, С.-Петербургъ 1913.
• Гудавичюс Э., История Литвы с древнейших времен до 1659 года, пере- вод Г. И. Ефремова, Москва 2005.
• Ипатьевская летопись, Москва 2001 [Полное собрание русских лето- писей, т. 2].
• Ісаєвич Я., Княжі та боярські двори. Митрополія й єпіскопії, [w:] Історія української культури у п'яти томах, ред. Б. Патон, т. 2, Українська культура XIII - першої половини XVII століть, Київ 2001.
• Котляр М., Данило Галицький. Бiографiчний нарис, Київ 2002.
• Майоров А. В., Русь, Византия и Западная Европа. Из истории внешнеполитических и культурных связей XII-XIII вв., Санкт-Петербургь 2011.
• Полек В., Корона і коронація Данила Галицького, Івано-Франківськ 2003.
• Толочко А., Князь в древней Руси: власть, собственность, идеология, Киев 1992.
• Филюшкин А. И., Титулы русских государей, Москва-Санкт-Петербургь 2006.
• Чеботарева С., Древние государственные регалии, Москва 1979.