Wpływ położenia geopolitycznego na politykę zagraniczną Turcji

• Autorzy: Adam Szymański
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Istnieje kilka podstawowych czynników warunkujących politykę zagraniczną Turcji. Pierwszym z nich są doświadczenia historyczne z okresu Imperium Osmańskiego, które w dużej mierze zostały odziedziczone przez republikę, wbrew regule zrywania z wszystkim, co pochodziło z czasów imperium. Można wskazać na elementy konstruktywne: tradycję funkcjonowania silnego państwa oraz związanych z nim elit cywilnych i wojskowych, mających do niedawna zasadniczy wpływ na turecką politykę zagraniczną, proces westernizacji (obecność Turcji w Europie i Europy w Turcji począwszy od XIV wieku), którego kulminacją były reformy Atatürka i włączanie się w struktury euroatlantyckie po II wojnie światowej oraz realistyczne podejście w polityce zagranicznej. Negatywne uwarunkowania historyczne, dotyczą z kolei złych doświadczeń w kontaktach z sąsiadami i innymi podmiotami zewnętrznymi, wpływające obecnie na problemy w relacjach z Armenią czy Grecją oraz na nieufność do Rosji, ukształtowaną przez stulecia wojen. Tworzą one do dziś syndrom zagrożenia bezpieczeństwa państwa ze strony podmiotów zewnętrznych, które dążą do rozpadu państwa tureckiego czy utraty przez nie suwerenności (tzw. syndrom Sèvres). (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Geopolityka; Polityka zagraniczna; Geografia polityczna

EN

Geopolitics; Foreign policy; Political geography

• Czasopismo: Stosunki Międzynarodowe
• Rocznik: 2011
• Tom: 44
• Numer: nr 3/4
• Strony: 179--195

Twórcy

autor

Adam Szymański

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• M. Aydin, The Determinants of Turkish Foreign Policy, and Turkey's European Vocation, w: G. Nonneman (red.), Analyzing Middle East Foreign Policies and the Relationship with Europe, London, New York 2005
• A. Szymański, Turcja jako "pomost" między Wschodem a Zachodem? Krytyczny punkt widzenia, w: A.R. Bartnicki, E. Kużelewska (red.), Wschód w globalnej i regionalnej polityce międzynarodowej, Toruń 2009
• N. Chudzyńska-Stępień, Tureckie turbulencje, "Forbes" z 12 lipca 2011 r.
• K.B. Kanat, AK Party's Foreign Policy: Is Turkey Turning Away from the West?, "Insight Turkey" 2010, t. 12, nr 1
• E. Efegil, Türk Dış Politikasında Eksen Kayması Sorunsalı: Batı-Yöneliminden Anadolu Merkezli Anlayışa Geçiş mi?, w: M. Ercan (red.), Değişen Dünyada Türk Dış Politikası, Ankara 2011
• M. Müftüler-Bac, Turkey's Relations with a Changing Europe, Manchester, New York 1997
• G.E. Fuller, The New Turkish Republic. Turkey as a Pivotal State in the Muslim World, Washington 2008
• M. Ozcan, Harmonizing Foreign Policy. Turkey, the EU and the Middle East, Hampshire, Burlington 2008, s. 82.
• K. Kirişçi, Turkey's Foreign Policy in Turbulent Times, "Chaillot Paper" 2006, nr 92, www.iss-eu.org/chaillot/chai92.pdf (17.07.2011)
• Z. Önij, Turkey and the Middle East after September 11, "Turkish Policy Quarterly" 2003, nr 4
• F. Aksu, Türk Dış Politikasında Zorlayıcı Diplomasi, Ankara 2008.
• N. Uslu, Turkish Foreign Policy in the Post-Cold War Period, New York 2004
• A. Davutoğlu, Stratejik Derinlik. Türkiye'nin Uluslararası Konumu, İstanbul 2009.
• A. Murinson, The Strategic Depth Doctrine of Turkish Foreign Policy, "Middle Eastern Studies" 2006, t. 42, nr 6
• A. Davutoglu, Turkey's Foreign Policy Vision: An Assessment of2007, "Insight Turkey" 2008, t. 10, nr 1
• B. Duran, JDP and Foreign Policy as an Agent of Transformation, w: M. H. Yavuz (red.), The Emergence of a New Turkey. Democracy and the AK Parti, Salt Lake City 2006
• A. Szymański, Polityka zagraniczna Turcji w latach 2007-2009: kontynuacja czy zmiana?, "Polski Przegląd Dyplomatyczny" 2009, nr 2
• T. Żornaczuk, Polityka Turcji wobec Bałkanów Zachodnich i jej znaczenie dla relacji z Unią Europejską, w: A. Szymański (red.), Turcja i Europa - wyzwania i szanse, Warszawa 2011
• T. Sikorski, A. Szymański, Porozumienie armeńsko-tureckie o normalizacji stosunków, "Biuletyn PISM", nr 57, 15 października 2009 r., www.pism.pl/files/?id_plik=764 (18.07.2011).
• A. Evin, The Future of Greek-Turkish Relations, "South European and Black Sea Studies" 2005, t. 5, nr 3
• Foreign Trade by Country Groups, Turkish Statistical Office, www.turkstat.gov.tr/VeriBilgi.do?tb_id=12&ust_id=4 (19.05.2011).
• K. Kirişçi, Turkey's "Demonstrative Effect" and the Transformation of the Middle East, "Insight Turkey" 2011, t. 13, nr 1
• K. Kirişçi, The Transformation of Turkish Foreign Policy: The Rise of the Trading State, "New Perspectives on Turkey" 2009, nr 40
• J. Roberts, Turkey as a Regional Energy Hub, "Insight Turkey" 2010, t. 12, nr 3
• E. Wyciszkiewicz, Polityka energetyczna Turcji. Implikacje dla Unii Europejskiej, w: A. Szymański (red.), Turcja i Europa - wyzwania i szanse, Warszawa 2011
• A. Balcer, Turecki model, "Policy Paper" marzec 2011 r., demosEuropa, www. Demoseuropa.eu/index.php?option=com_content&view=article&id=7978&Itemid=155 (19.07.2011).
• A. Szymański, Turkey's Role in the Resolution of the Middle East Conflicts, "International Issues & Slovak Foreign Policy Affairs" 2011, t. 20, nr 2
• Alliance of Civilizations, www.unaoc.org (27.06.2009);
• A. Balci, N. Mię, Turkey's Role in the Alliance of Civilizations: A New Perspective in Turkish Foreign Policy?, "Turkish Studies" 2008, t. 9, nr 3, s. 392-396.
• M.B. Altunijik, E. Cuhadar, Turkey's Search for a Third Party Role in Arab-Israeli Conflicts: A Neutral Facilitator or a Principal Power Mediator?, "Mediterranean Politics" 2010, t. 15, nr 3
• Z. Onij, Multiple Faces of the 'New' Turkish Foreign Policy: Underlying Dynamics and a Critique, "Insight Turkey" 2011, t. 13, nr 1
• F. Özerkan, Davutoglu delights Libyans in Benghazi's Tahrir Square, "Hurriyet Daily News" z 4 lipca 2011 r., www.humyetdailynews.com/n.php?n=davutoglu-delights-libyans-m-benghazi8217s-tahrir square-2011-07-04 (04.07.2011).
• S. Küfükkojum, Syrian opposition gather in Antalya to set up transitional council, "Hürriyet Daily News" z 30 maja 2011 r., www.hurriyetdailynews.com/n.php?n=syrian-opposition-gather-m-antalya-to-setup-a-8220transitional-council8221-2011-05-30 (20.07.2011).
• Turkey accedes to a missile defense plan, "Hurriyet Daily News" z 22 listopada 2010 r., www.hurriyetdailynews.com/n.php?n=turkey-accedes-to-a-missile-defense-plan-2010-11-22 (21.07.2011);
• F. Ozerkan, Turkish base to be center of NATO operations in Libya, "Hurriyet Daily News" z 25 marca 2011 r., www.hurriyetdailynews.com/n.php?n=from-opposition-to-assuming-critical-role-in-libya-mission-2011-03-25 (21.07.2011).
• S. Idiz, Turkey reaches out to the New Middle East, "Hurriyet Daily News" z 4 lipca 2011 r., www.hurriyetdailynews.com/n.php?n=turkey-reaches-out-to-the-new-middle-east-2011-07-04 (21.07.2011).